manneken

Nederlands

Uitspraak

• Geluid:  manneken    (hulp, bestand)
• IPA: / ˈmɑnəkən / (3 lettergrepen)

Woordafbreking

• man·ne·ken

Woordherkomst en -opbouw

• verkleinwoord, afgeleid van man met het achtervoegsel -ken met het invoegsel -e- ; dit staat dichter bij de Middelnederlandse vorm -kijn dan de later onstane vormen met -ke en -tje

Zelfstandig naamwoord

het manneken o

1. kleine man; kleine jongen

   • "Hoor," riep een mannenstem in één van de kamers. "Ons manneken is daar. Kom, ventje. Kom bij ons." 
   • Moest er iemand aan den Does vragen: "Wilt ge eens gaan kijken of ik niet op de markt ben, manneken," hij zou seffens weg zijn en komen zeggen: "Neen meneer, ik heb u daar niet gezien." 

2. persoon of voorwerp dat een kunstenaar of kleermaker als model voor het menselijk lichaam gebruikt

   • Ineens pakt Delvin Masereels ezel, laat hem op één poot pivoteren, posteert de leerling met z'n rug naar het model en verordonneert: ‘Werk voortaan uit het geheugen, ik verbied u nog naar dat manneken om te kijken, behalve om u te documenteren over de menselijke anatomie.’ 

Schrijfwijzen

• manneke (minder archaïsch)

Synoniemen

• knul, jongen, mannetje, knaap, ventje

Afgeleide begrippen

• Manneken Pis

Uitdrukkingen en gezegden

•  kiezen tussen mannekens en wallekens
  (militair) een strategische keus maken tussen een beweeglijk leger of vestingbouw

Overerving en ontlening

• Frans: mannequin

Gangbaarheid

• Het woord 'manneken' staat niet in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Taalunie.

• In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "manneken" herkend door:

Verwijzingen