koło

Lower Sorbian

Etymology

Borrowed from Upper Sorbian koło, from Proto-Slavic *kolo.

Pronunciation

• IPA^(key): /ˈkowɔ/

Noun

koło n inan

1. (literary) circular object
2. round dance

Declension

References

• Lower Sorbian vocabulary. In: Haspelmath, M. & Tadmor, U. (eds.) World Loanword Database. Leipzig: Max Planck Institute for Evolutionary Anthropology.

Masurian

Etymology

Inherited from Old Polish koło.

Pronunciation

• IPA^(key):
• Syllabification: ko‧ło

Noun

koło n (diminutive kółko)

1. wheel (round simple machine allowing vehicles to move)
2. wheel (simple machine on an axis allowing for rotation)
3. spinning wheel
4. warping machine (simple machine that allows one to arrange strands of thread, etc., so that they run lengthwise in weaving)
5. bicycle
6. circle (part of the plane bounded by a curve)

Preposition

koło

1. around, near, close to, next to, by
2. denotes a part belonging to a whole; of
3. around (forming a circle around)
4. denotes the subject of work, tool or profession
5. denotes place of work; around
6. denotes approximate location or time; around

Further reading

• Zofia Stamirowska (1987-2021) “I. koło, II. koło”, in Anna Basara, editor, Słownik gwar Ostródzkiego, Warmii i Mazur‎, volume 3, Zakład Narodowy im. Ossolińskich Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, →ISBN, pages 255-256

Old Polish

Etymology

Inherited from Proto-Slavic *kȍlo. First attested in the 14th century.

Pronunciation

• IPA^(key): (10^th–15^th CE) /ˈkɔɫɔ/
• IPA^(key): (15^th CE) /ˈkɔɫɔ/

Noun

koło n (diminutive kółko, related adjective kołowy)

1. circle (round shape)
   • Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa‎, page 72:

     Kyedy nad Rzymem chodzylo kolo yakoby slota korona (circulus... corona velut aurea)

     [Kiedy nad Rzymem chodziło koło jakoby złota korona (circulus... corona velut aurea)]

2. wheel (round device that allows a vehicle to move)
   • 1856-1870 [1399], Antoni Zygmunt Helcel, editor, Starodawne Prawa Polskiego Pomniki, volume VIII, number 8335:

     Nicolaus... contra Zegotam... et contra IIII-or kmetones... pro XXX curribus sepis et pro XV cola

     [Nicolaus... contra Żegotam... et contra IIII-or kmetones... pro XXX curribus sepis et pro XV koła]

   • c. 1500, Wokabularz lubiński, inkunabuł Archiwum Archidiecezjalnego w Gnieźnie, sygn. Inc. 78d., page 59r:

     Gumpha est pars rote eyn nab an dem rad spyczą v kolą

     [Gumpha est pars rote eyn nab an dem rad śpica u koła]

   • c. 1500, Wokabularz lubiński, inkunabuł Archiwum Archidiecezjalnego w Gnieźnie, sygn. Inc. 78d., page 129v:

     Spula czolnek radius idem vel spyczą v kolą

     [Spula czołnek radius idem vel śpica u kola]

3. wheel (spinning object i.e. on a mill)
   • 1959 [1426], Henryk Kowalewicz, Władysław Kuraszkiewicz, editors, Wielkopolskie roty sądowe XIV-XV wieku, Roty poznańskie, volume I, number 1238:

     Pani Przechna ne podnosla cola v mlyna w Zeloney Dambrowe visech, nysly iaco mlynarze crolewscy... vstavily

     [Pani Przechna nie podniosła koła u młyna w Zielonej Dąbrowie wyszej, niżli jako młynarze krolewscy... ustawili]

Derived terms

Descendants

• Masurian: koło
• Polish: koło
• Silesian: koło

References

• Boryś, Wiesław (2005) “koło”, in Słownik etymologiczny języka polskiego (in Polish), Kraków: Wydawnictwo Literackie, →ISBN
• Sławski, Franciszek (1958-1965) “koło”, in Jan Safarewicz, Andrzej Siudut, editors, Słownik etymologiczny języka polskiego [Etymological dictionary of the Polish language] (in Polish), Kraków: Towarzystwo Miłośników Języka Polskiego
• Mańczak, Witold (2017) “koło”, in Polski słownik etymologiczny (in Polish), Kraków: Polska Akademia Umiejętności, →ISBN
• Bańkowski, Andrzej (2000) “koło 1”, in Etymologiczny słownik języka polskiego [Etymological Dictionary of the Polish Language] (in Polish)
• B. Sieradzka-Baziur, editor (2011–2015), “koło”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN
• Ewa Deptuchowa, Mariusz Frodyma, Katarzyna Jasińska, Magdalena Klapper, Dorota Kołodziej, Mariusz Leńczuk, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, editors (2023), “koło”, in Rozariusze z polskimi glosami. Internetowa baza danych [Dictionaries of Polish glosses, an Internet database] (in Polish), Kraków: Pracownia Języka Staropolskiego Instytut Języka Polskiego Polskiej Akademii Nauk

Polish

Polish Wikipedia has an article on:

koło

Wikipedia ^pl

Etymology

Inherited from Old Polish koło. Doublet of kolo. Related to English cycle and wheel.

Pronunciation

• IPA^(key): /ˈkɔ.wɔ/
• (Middle Polish) IPA^(key): /ˈkɔ.ɫɔ/

• Audio

  (file)

• Rhymes: -ɔwɔ
• Syllabification: ko‧ło
• Homophone: Koło

Noun

koło n (diminutive kółko)

1. circle (part of the plane bounded by a curve)

   Synonym: krąg

2. circle (line enclosing such a plane)

   Synonym: krąg

3. wheel (round simple machine allowing vehicles to move)

   napęd na cztery koła ― four-wheel drive

4. wheel (simple machine on an axis allowing for rotation)
5. circle (anything round)
6. circle (enclosure made by people usually holding hands, often as a children's game)
7. (historical) breaking wheel
8. circle (specific groups of persons; especially one who shares a common interest)

   Synonym: grono

9. (colloquial, chiefly in the genitive singular, or less frequently in the genitive plural) grand, one thousand zloty

   To kosztuje sześć koła ― This costs six thousand zloty.

10. (historical, in medieval Poland) assembly of councilors, meeting of an assembly
11. kolo (Slavic dance in which dancers stand in a circle and hold hands)
12. (obsolete) bicycle (two wheeled vehicle, usually powered with the feet)

    Synonym: rower

13. (obsolete) rotating false wardrobe leading to a hidden room (Is there an English equivalent to this definition?)

    Synonym: kołowrót

14. (Middle Polish, astronomy) orbit (path of celestial body)

    Synonym: orbita

15. (Middle Polish) The meaning of this term is uncertain.
    • 1557, M. Bielski, Komedyja Justyna i Konstancyjej‎, page G4:

      Lepyey wynidź s cżyſtą myſlą w pole/ Niż ſie tocżyć w ciemne kąty w kole

Declension

Derived terms

Trivia

According to Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej (1990), koło (noun) is one of the most used words in Polish, appearing 29 times in scientific texts, 58 times in news, 19 times in essays, 12 times in fiction, and 4 times in plays, each out of a corpus of 100,000 words, totaling 122 times, making it the 493rd most common word in a corpus of 500,000 words.

Preposition

koło

1. around, near, close to, next to, by

   Synonyms: niedaleko, obok, podle, przy

   Usiądź koło niej. ― Sit near her.

2. (colloquial) around, about (in the vicinity of)

   Synonym: około

   koło dziewiątej ― at about nine o’clock

3. (archaic) in relation to

   Synonym: około

4. around (forming a circle around)

   Synonym: wokół

5. (obsolete) thanks to; because of

   Synonyms: dzięki, z powodu

6. (Middle Polish) about, concerning

   Synonym: o

7. (Middle Polish) when it comes to

   Synonym: jeśli chodzi o

Trivia

According to Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej (1990), koło is one of the most used words in Polish, appearing 7 times in scientific texts, 10 times in news, 1 time in essays, 23 times in fiction, and 18 times in plays, each out of a corpus of 100,000 words, totaling 59 times, making it the 1089th most common word in a corpus of 500,000 words.

Particle

koło

1. about, around, approximately

   Synonym: około

References

Further reading

• koło in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
• koło in Polish dictionaries at PWN
• Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “1. koło”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
• Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “2. koło”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
• “KOŁO”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century], 21.05.2014
• Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “koło”, in Słownik języka polskiego‎
• Aleksander Zdanowicz (1861) “koło”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861‎
• J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1902), “koło”, in Słownik języka polskiego‎ (in Polish), volume 2, Warsaw, page 409
• Bańkowski, Andrzej (2000) “koło 2”, in Etymologiczny słownik języka polskiego [Etymological Dictionary of the Polish Language] (in Polish)

Silesian

Silesian Wikipedia has an article on:

koło

Wikipedia ^szl

Etymology

Inherited from Old Polish koło.

Pronunciation

• IPA^(key): /ˈkɔwɔ/
• Rhymes: -ɔwɔ
• Syllabification: ko‧ło

Noun

koło n (diminutive kōłko)

1. circle (round shape)
2. (colloquial) edge of a circle
3. wheel (simple machine with an axle that allows for rotation, often allowing vehicles to move)
4. circle (group of people with similar interests)
5. bicycle (two wheeled vehicle, usually powered with the feet)

   Synonyms: (Cieszyn) bicykel, (derogatory) keciŏk, (jocular) pyńdzidło

Declension

Preposition

koło

1. around, near, close to

   Synonyms: blisko, kole, po blisku, przi, wedle, wele

Further reading

• kolo in dykcjonorz.eu
• koło in silling.org