żyć

Hello, you have come here looking for the meaning of the word żyć. In DICTIOUS you will not only get to know all the dictionary meanings for the word żyć, but we will also tell you about its etymology, its characteristics and you will know how to say żyć in singular and plural. Everything you need to know about the word żyć you have here. The definition of the word żyć will help you to be more precise and correct when speaking or writing your texts. Knowing the definition ofżyć, as well as those of other words, enriches your vocabulary and provides you with more and better linguistic resources.
See also: zyc

Old Polish

Etymology

Inherited from Proto-Slavic *žìti. First attested in the second half of the 14th century.

Pronunciation

  • IPA(key): (10th–15th CE) /ʒʲɨt͡ɕ/
  • IPA(key): (15th CE) /ʒʲɨt͡ɕ/

Verb

żyć impf

  1. (attested in Masovia) to live (to be alive)
    • 1895 [1448–1450], Mikołaj Suled, edited by Franciszek Piekosiński, Tłumaczenia polskie statutów ziemskich, Kodeks Świętosławów, Warka, page 75:
      Vstawyamy, aby oczecz zywącz (pater vivens) mogl dzeczem swogim... vstawycz pewne opyekadlnyky
      [Ustawiamy, aby ociec żywąc (pater vivens) mogł dzieciem swojim... ustawić pewne opiekadlniki]
    • Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa, page 11:
      Chvalyą czyebye, gospodnye, yzesz thy czlovyeka raczyl stvorzycz na *twą *svyatą oblycze y dalesz yemv dvch zyvyączy (spiraculum vivificum)
      [Chwalę ciebie, Gospodnie, iżeś ty człowieka raczył stworzyć na twe święte oblicze i dałeś jemu duch żywiący (spiraculum vivificum)]
    • 1981-2001 [1448], Elżbieta Belcarzowa, editor, Glosy polskie w łacińskich kazaniach średniowiecznych, volume IV, page 68:
      Mi domine, Ihu Xpe, vita, zyvocze zywączy, et dulcedo summa!
      [Mi domine, Ihu Xpe, vita, żywocie żywący, et dulcedo summa!]
  2. (attested in Masovia, Greater Poland, Lesser Poland, Sieradz-Łęczyca) to lead a particular kind of life
    • 1950 [1436], Władysław Kuraszkiewicz, Adam Wolff, editors, Zapiski i roty polskie XV-XVI wieku z ksiąg sądowych ziemi warszawskiej, number 468, Warsaw:
      Eze Stanislaw nye cradnye w ksanszey zemi ani slodzeysky sziwe
      [Eże Stanisław nie kradnie w księżej ziemi ani złodziejski żywie]
    • 1878-1889 [End of the 15th century], Archiwum Komisji Historycznej, volume VI, page 445:
      Dlusznyczy yeszmy duszy, nye czalu, abychom nye *podly czala zyly. Owszem *badziczely podluk czyala zyly, szemrzeczye ut secundum carnem vivamus. Si... secundum carnem vixeritis, moriemini (Rom 8, 12–13)
      [Dłużnicy jesmy duszy, nie ciału, abychom nie podle ciała żyli. Owszem będzi[e]cieli podług ciała żyli, zemrzecie ut secundum carnem vivamus. Si... secundum carnem vixeritis, moriemini (Rom 8, 12–13)]
    • 1888 [1403], Romuald Hube, editor, Zbiór rot przysiąg sądowych poznańskich, kościańskich, kaliskich, sieradzkich, piotrkowskich i dobrzyszyckich z końca wieku XIV i pierwszych lat wieku XV, Greater Poland, page 110:
      Eze Gnewek ne zywe *chozbø any vzitka ma
      [Eże Gniewek nie żywie chąźbą ani użytka ma]
    • 1875 [End of the 15th century], Stanisław Motty, editor, Książeczka do nabożeństwa Jadwigi księżniczki polskiej, Modlitewnik Nawojki, page 56:
      Odzyersy my yedynaczka thwego zbawyenye... a dobrze zycz w szwyanthym zakonye
      [Odzierży mi jedynaczka twego zbawienie... a dobrze żyć w świętym zakonie]
    • 1887 [Fifteenth century], Wacław Ubogi z Brodni, edited by Lucjan Malinowski, Modlitwy Wacława. Zabytek języka polskiego z wieku XV odkryty i skopjowany przez Aleksandra Przezdzieckiego wydał i objaśnił Lucyjan Malinowski, Krakow, Brodnia, page 21a:
      Boze,... slutuy se miloscziwie nad duszami rodziczow naszich... a nas sz nimi w wieczney swiątosczi (pro swiatlosczi) weszelu (in aeternae claritatis gaudio) zrzandzi zicz
      [Boże,... slutuj sie miłościwie nad duszami rodzicow naszych... a nas z nimi w wiecznej swiat[ł]ości weselu (in aeternae claritatis gaudio) zrzędzi żyć]
    • 1959 [1391], Henryk Kowalewicz, Władysław Kuraszkiewicz, editors, Wielkopolskie roty sądowe XIV-XV wieku, Roty poznańskie, volume I, number 281, Poznań:
      Iako Zagarza zemskego sbega ne choual ani s nim zil
      [Jako Zagarza ziemskiego zbiega nie chował ani s nim żył]
    • 1950 [1453], Władysław Kuraszkiewicz, Adam Wolff, editors, Zapiski i roty polskie XV-XVI wieku z ksiąg sądowych ziemi warszawskiej, number 975, Warsaw:
      Yaco ya nye cradna in terra domini ducis any zlodzyesky zlodzyemy zywą
      [Jako ja nie kradnę in terra domini ducis ani złodziejski z złodziejmi żywę]
  3. to stay somewhere for a while, to dwell
    • 1972 [15th century], Józef Reczek, Wacław Twardzik, editors, Najstarsze staropolskie tłumaczenie ortyli magdeburskich wg rkpsu nr 50, pages 68, 3:
      Kthory czlowyek szyedzy w prawie myeszczkyem... y tam bytem zyl albo zywye (possessionatus est vel mansionem agens), ten moze szwey zenye dacz wyano
      [Ktory człowiek siedzi w prawie miesckiem... i tam bytem żył albo żywie (possessionatus est vel mansionem agens), ten może swej żenie dać wiano]
  4. (attested in Sieradz-Łęczyca, Greater Poland) The meaning of this term is uncertain. Possibilities include:
    1. to feast
  5. The meaning of this term is uncertain. Possibilities include:
    • 1922 [End of the 14th century], Jan Łoś, editor, Początki piśmiennictwa polskiego. (Przegląd zabytków językowych), page 233:
      [Ko]nec duszny any dusza szywe duchow[...]
      [[Ko]niec duszny ani dusza żywie duchow[...]]

Derived terms

noun

Descendants

  • Polish: żyć
  • Silesian: żyć

References

  • Boryś, Wiesław (2005) “żyć”, in Słownik etymologiczny języka polskiego (in Polish), Kraków: Wydawnictwo Literackie, →ISBN
  • B. Sieradzka-Baziur, Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “żyć”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN

Polish

Pronunciation

 

Etymology 1

Inherited from Old Polish żyć. The original stem was żyw-, which can be attested in derived terms such as przeżywać, but changed to żyj- shortly after the Middle Polish era due to analogy with other verbs having a -y- in the stem such as myć.

Verb

żyć impf

  1. (intransitive) to live (to be alive)
    Ten gatunek nie żyje długo.This species doesn't live long.
  2. (intransitive) to live (to pass life in a specified manner)
    Synonyms: bytować, egzystować
    Całe życie żyła w nędzy.She lived her whole life in poverty.
  3. (intransitive) to live (to make a living doing something; to maintain or support one's existence; to provide for oneself; to subsist)
    Synonym: utrzymywać się
    Utraciwszy źródło utrzymania musiał żyć o chlebie i wodzie.Having lost his source of income, he had to live on bread and water.
  4. (intransitive) to live with (to be with someone in some conditions)
    Wszyscy tutaj żyją ze sobą w zgodzie.Everyone here lives in harmony with each other.
  5. (intransitive) to live (to inhabit, to reside)
    Synonym: bytować
    Tutejsi bezdomni żyją w kanałach.The local homeless live in the sewers.
  6. (intransitive) to live (to endure in memory; to escape oblivion)
    Zmarły tragicznie przyjaciel żył w ich pamięci.Their tragically deceased friend lived in their memory.
  7. (intransitive) to live, to breathe (to entirely focus on)
    On żyje piłką nożną.Football is his life./He breathes football.
  8. (intransitive) to have regular sexual relations with someone
  9. (intransitive) to live (to make the most of life)
    Pragnę wreszcie zacząć żyć!I want to start living at last.
Conjugation
Conjugation of żyć impf
person singular plural
masculine feminine neuter virile nonvirile
infinitive żyć
present tense 1st żyję żyjemy
2nd żyjesz żyjecie
3rd żyje żyją
impersonal żyje się
past tense 1st żyłem,
-(e)m żył
żyłam,
-(e)m żyła
żyłom,
-(e)m żyło
żyliśmy,
-(e)śmy żyli
żyłyśmy,
-(e)śmy żyły
2nd żyłeś,
-(e)ś żył
żyłaś,
-(e)ś żyła
żyłoś,
-(e)ś żyło
żyliście,
-(e)ście żyli
żyłyście,
-(e)ście żyły
3rd żył żyła żyło żyli żyły
impersonal żyto
future tense 1st będę żył,
będę żyć
będę żyła,
będę żyć
będę żyło,
będę żyć
będziemy żyli,
będziemy żyć
będziemy żyły,
będziemy żyć
2nd będziesz żył,
będziesz żyć
będziesz żyła,
będziesz żyć
będziesz żyło,
będziesz żyć
będziecie żyli,
będziecie żyć
będziecie żyły,
będziecie żyć
3rd będzie żył,
będzie żyć
będzie żyła,
będzie żyć
będzie żyło,
będzie żyć
będą żyli,
będą żyć
będą żyły,
będą żyć
impersonal będzie żyć się
conditional 1st żyłbym,
bym żył
żyłabym,
bym żyła
żyłobym,
bym żyło
żylibyśmy,
byśmy żyli
żyłybyśmy,
byśmy żyły
2nd żyłbyś,
byś żył
żyłabyś,
byś żyła
żyłobyś,
byś żyło
żylibyście,
byście żyli
żyłybyście,
byście żyły
3rd żyłby,
by żył
żyłaby,
by żyła
żyłoby,
by żyło
żyliby,
by żyli
żyłyby,
by żyły
impersonal żyto by
imperative 1st niech żyję żyjmy
2nd żyj żyjcie
3rd niech żyje niech żyją
active adjectival participle żyjący żyjąca żyjące żyjący żyjące
contemporary adverbial participle żyjąc
verbal noun życie
Derived terms
interjections
phrase
verbs
verbs
adjectives
nouns

Trivia

According to Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej (1990), żyć is one of the most used words in Polish, appearing 26 times in scientific texts, 6 times in news, 15 times in essays, 52 times in fiction, and 97 times in plays, each out of a corpus of 100,000 words, totaling 196 times, making it the 281st most common word in a corpus of 500,000 words.[1]

Etymology 2

See the etymology of the corresponding lemma form.

Noun

żyć n

  1. genitive plural of życie

References

  1. ^ Ida Kurcz (1990) “żyć”, in Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej [Frequency dictionary of the Polish language] (in Polish), volume 2, Kraków, Warszawa: Polska Akademia Nauk. Instytut Języka Polskiego, page 799

Further reading

  • żyć in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
  • żyć in Polish dictionaries at PWN
  • Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “żyć”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
  • ŻYĆ”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century], 18.11.2019
  • Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “żyć”, in Słownik języka polskiego
  • Aleksander Zdanowicz (1861) “żyć”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861
  • J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1927), “żyć”, in Słownik języka polskiego (in Polish), volume 8, Warsaw, page 731
  • żyć in Narodowy Fotokorpus Języka Polskiego

Silesian

Etymology

Inherited from Old Polish żyć.

Pronunciation

Verb

żyć impf

  1. (intransitive) to live (to be alive)

Conjugation

Conjugation of żyć impf
person singular plural
masculine feminine neuter virile nonvirile
infinitive żyć
present tense 1st żyjã żyjymy
2nd żyjesz żyjecie
3rd żyje żyjōm
past tense 1st żyłch,
żyłech,
żył żech
żyłach
żyła żech
żyłoch1)
żyło żech
1)
żylimy,
żylichmy
żyłymy,
żyłychmy
2nd żyłś,
żyłeś,
żył żeś
żyłaś
żyła żeś
żyłoś1)
żyło żeś
1)
żyliście,
żyli żeście
żyłyście,
żyły żeście
3rd żył żyła żyło żyli żyły
future tense 1st bydã żył,
bydã żyć
bydã żyła,
bydã żyć
bydã żyło,1)
bydã żyć
bydymy żyli,
bydymy żyć
bydymy żyły,
bydymy żyć
2nd bydziesz żył,
bydziesz żyć
bydziesz żyła,
bydziesz żyć
bydziesz żyło,1)
bydziesz żyć
bydziecie żyli,
bydziecie żyć
bydziecie żyły,
bydziecie żyć
3rd bydzie żył,
bydzie żyć
bydzie żyła,
bydzie żyć
bydzie żyło,
bydzie żyć
bydōm żyli,
bydōm żyć
bydōm żyły,
bydōm żyć
pluperfect tense2)
1st bōłch żył,
bōłech żył,
bōł żech żył
byłach żyła
była żech żyła
byłoch żyło1)
było żech żyło
1)
byli my żyli,
bylichmy żyli
były my żyły,
byłychmy żyły
2nd bōłś żył,
bōłeś żył,
bōł żeś żył
byłaś żyła
była żeś żyła
byłoś żyło1)
było żeś żyło
1)
byliście żyli,
byli żeście żyli
byłyście żyły,
były żeście żyły
3rd bōł żył była żyła było żyło1)
były my żyli,
byłychmy żyli
były żyły
conditional 1st bych żył bych żyła byście żyli by my żyły,
bychmy żyły
2nd byś żył byś żyła byście żyli byście żyły
3rd by żył by żyła by żyło by żyli by żyły
imperative 1st niych żyjã żyjmy
2nd żyj żyjcie
3rd niych żyje niych żyjōm
active adjectival participle żyjōncy żyjōncŏ żyjōnce żyjōncy żyjōnce
verbal noun życie
1) Personal neuter forms might be considered nonstandard, protological, or nonce, appearing mostly in literature to refer to grammatically neuter nouns, however might also be used for people who prefer neuter forms.
2) The pluperfect is either archaic or obsolete and now used for conditional in the past.

Derived terms

noun

Further reading

  • zyc in dykcjonorz.eu
  • żyć in silling.org