aż

• aże, haże, jaż

Inherited from Proto-Slavic *aže. First attested in the first half of the 14th century.

• IPA^(key): (10^th–15^th CE) /aʃ/
• IPA^(key): (15^th CE) /aʃ/

aż

1. (attested in Greater Poland, Masovia) connects clauses; that
   • 1888 , Romuald Hube, editor, Zbiór rot przysiąg sądowych poznańskich, kościańskich, kaliskich, sieradzkich, piotrkowskich i dobrzyszyckich z końca wieku XIV i pierwszych lat wieku XV‎, Greater Poland, page 116:

     Wøczslaow synowecz dal policzek Icuboui parobku, as sø crwa oblal

     ow synowiec dał policzek Jkubowu parobku, aż się krwią oblał]

   • 1920 , Marceli Handelsman, Antoni Rybarski, Kazimierz Tymieniecki, editors, Najdawniejsze księgi sądowe mazowieckie, volume I, number 1458, Płońsk:

     Yacom ya ymal s Potrkem liczbø, aze ne mal na mø o sszethm cop zalowacz

   • 1915 , Jan Łoś, editor, Przegląd językowych zabytków staropolskich do r. 1543‎, page 209:

     Popossimi Mariey mathki yego, asz nam ghotwa v ssina swego vprossicz daru ducha swenthego

     osimy Maryjej matki jego, aż nam gotwa u syna swego uprosić daru Ducha Świętego]

   • 1950 , Władysław Kuraszkiewicz, Adam Wolff, editors, Zapiski i roty polskie XV-XVI wieku z ksiąg sądowych ziemi warszawskiej, number 1118, Warsaw:

     Jako ja tho vyem, haze Pyotr Stanislavem sgednan

   • 1882 , Emil Kałużniacki, editor, Kleinere altpolnische Texte aus Handschriften des XV. und des Anfangs des XVI. Jahrhunderts‎, page 283:

     A gdy szye masczisny zwadzą a uderzy geden drugego kamyenyem..., tako asz nye vmrze, ale asz lązą (leg. lęże) w lozv (et ille mortuus non fuerit, sed iacuerit in lectulo Ex 21, 18)

     erzy jeden drugiego kamieniem..., tako aż nie umrze, ale aż lęże w łożu (et ille mortuus non fuerit, sed iacuerit in lectulo Ex 21, 18)]

2. (attested in Greater Poland) until
   • 1887, 1889 , Józef Lekszycki, editor, Die ältesten großpolnischen Grodbücher, volume II, number 1300, Pyzdry, Gniezno, Kościan:

     Quousque jus fiet inter ipsos vlg. asz prawo przebeszy

   • 1930 , “Judith”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)‎, 6, 4:

     Nye odetchnyesz, az s nymy y zgynyesz (donec extermineris)

   • 1930 , “Gen”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)‎, 33, 14:

     Yacz poydø z nyenagla..., aze (donec) przydø do Seyr

3. (attested in) as soon as, at the moment when; immediately after
   • Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa‎, page 32:

     Jedno ją wziął, aż natychmiast ona ista sucha laska puściła odrośli

aż

1. (attested in Lesser Poland) up to, as far as
   • 1939 , Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki ‎, Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego , pages 18, 7:

     Od wirzchnego neba wiszce iego, i potkane iego asz do wirzcha (usque ad summum)

   • 1939 , Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki ‎, Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego , pages 48, 20:

     Wszedl asz (usque) do pocolena oczczow swogich y asz (usque) na weky ne vzrzy swecze

   • 1939 , Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki ‎, Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego , pages 70, 18:

     Asz nine (usque nunc) przepowadacz bødø dzywi twoie

   • 1939 , Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki ‎, Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego , pages 13, 2:

     Ne iest, kto bi vczinil dobrego, ne iest asz do iednego (non est usque ad unum)

   • 1856-1870 , Antoni Zygmunt Helcel, editor, Starodawne Prawa Polskiego Pomniki‎, volume VIII, number 6621:

     Tey niwe Albertus ne bil nigdiy gospodarz po wcupenu asz do tich mayst (pro myast)

   • Beginning of the 15th century, Łukasz z Wielkiego Koźmina, Kazania gnieźnieńskie‎, Krakow, page 2b:

     Tho giste veszele ku dlugosczy gest cy ono bilo velike, przes to iscy szø gest ono od fchodu sluncza asz do szapadu bilo rosczøglo

   • Beginning of the 15th century, Łukasz z Wielkiego Koźmina, Kazania gnieźnieńskie‎, Krakow, page 181b:

     Od srothnocy asze do balego dna gest cy gim on bil kaszal

   • 1930 , “Neh”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)‎, 3, 16:

     Po nyem dzalal Neemyas..., ksyøszø pol stroni vlyce Betsur, a przecyw grobu Dauidowu, az do ribnyka (et usque ad piscinam)..., a ez do domu mocznich

   • 1930 , “I Par”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)‎, 16, 3:

     Rozdzelyl wszem po wszitkich ot møsza az (usque) do nyewyasti

2. (attested in Lesser Poland) The meaning of this term is uncertain.
   • c. 1301-1350, Kazania świętokrzyskie‎, Miechów, page cr 31:

     Deuicha Maria az pelusek dobrih... ne ymala, a togo dla gy ue zle hustky ogar

     ]

• Polish: aż, aże (Middle Polish), jaż (Chełmno-Dobrzyń, Kuyavia, Lublin), jaze (Przemyśl), jaz (Przemyśl, Western Lublin, Ponigwoda)
• Silesian: aż, aże

• Boryś, Wiesław (2005) “aż”, in Słownik etymologiczny języka polskiego (in Polish), Kraków: Wydawnictwo Literackie, →ISBN
• Mańczak, Witold (2017) “aż”, in Polski słownik etymologiczny (in Polish), Kraków: Polska Akademia Umiejętności, →ISBN
• Bańkowski, Andrzej (2000) “aż”, in Etymologiczny słownik języka polskiego (in Polish)
• Sławski, Franciszek (1958-1965) “aż”, in Jan Safarewicz, Andrzej Siudut, editors, Słownik etymologiczny języka polskiego (in Polish), Kraków: Towarzystwo Miłośników Języka Polskiego
• B. Sieradzka-Baziur, Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “aż(e), haże, jaż”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN

• aże (Middle Polish)
• jaż (Chełmno-Dobrzyń, Kuyavia, Lublin)
• jaze (Przemyśl)
• jaz (Przemyśl, Western Lublin, Ponigwoda)

Inherited from Old Polish aż.

• Audio 1:

  (file)

• Audio 2:

  (file)

• Rhymes: -aʂ
• Syllabification: aż
• Homophones: -arz, -aż

aż

1. until

   Synonym: póki nie, dopóki nie

   Dokuczał mi, aż zacząłem płakać. ― He bullied me until I started crying.

2. (obsolete) voila; soon, shortly; suddenly
3. (Middle Polish) only; scarcely; as soon as; when, as

Combined forms for this word are uncommon and often formed for stylization.

aż

1. that much, so, so much so; emphasizes the scale of a quality

   aż tak, że ― to the point that

   Oj, nie narzekaj, nie jest aż tak źle. ― Oh, don't complain, it's not that bad.

2. as many as, as much as; emphasizes the amount

   On zarabiał aż 3000 dolarów w zeszłym miesiącu. ― He earned as much as 3000 dollars last month.

3. all the way; emphasizes the distance

   On dał radę pójść aż tam? ― He managed to go all the way there?

4. (obsolete) voila; soon, shortly; suddenly
5. (obsolete) let, may; in order to
6. (obsolete, comparative) than

   Synonym: niż

7. (Middle Polish) unless

   Synonym: chyba że

8. (Middle Polish) although

   Synonym: chociaż

9. (Middle Polish) connects clauses; that

   Synonym: że

10. (Middle Polish) until; Further details are uncertain.
    • 1564, J. Mączyński, Lexicon‎, page 94c:

      Donec, adverbium, Aż záś

    • 1564, J. Mączyński, Lexicon‎, page 94c:

      Donec ad haec tempora perventum est Aż.

    • 1564, J. Mączyński, Lexicon‎, page 343d:

      Quoad idem quod donec. Yáko/ poki/ aż.

    • 1564, J. Mączyński, Lexicon‎, page 449b:

      Hactenus Aż poty/ áż dotąd.

    • 1564, J. Mączyński, Lexicon‎, page 509b:

      Usque praepositio, Aż.

    • 1579, A. Calagius, Synonyma Latina‎, page 92b:

      Aż Donec, Dum, Quo ad

    • 1588, A. Calepinus, Dictionarium decem linguarum‎, page 23b:

      Adhuc ‒ Ieſzcze, Az dotąd.

    • 1588, A. Calepinus, Dictionarium decem linguarum‎, page 340b:

      Donec ‒ Pokąd, azdotąd.

    • 1588, A. Calepinus, Dictionarium decem linguarum‎, page 344b:

      Dum ‒ Pokąd, az

    • 1588, A. Calepinus, Dictionarium decem linguarum‎, page 469b:

      Hactenus ‒ Az potąd.

    • 1588, A. Calepinus, Dictionarium decem linguarum‎, page 890b:

      Quoad ‒ Iako długo, iz, az.

    • 1588, A. Calepinus, Dictionarium decem linguarum‎, page 1055a:

      Tenus ‒ Az, do

    • 1588, A. Calepinus, Dictionarium decem linguarum‎, page 1144a:

      Usque ‒ Az.

According to Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej (1990), aż is one of the most used words in Polish, appearing 36 times in scientific texts, 23 times in news, 14 times in essays, 70 times in fiction, and 70 times in plays, each out of a corpus of 100,000 words, totaling 213 times, making it the 263rd most common word in a corpus of 500,000 words.

• aż in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
• aż in Polish dictionaries at PWN
• Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “aż, aże”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku
• Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “aż”, in Słownik języka polskiego
• Aleksander Zdanowicz (1861) “aż”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861
• J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1900), “aż, aże, jaż, jaże”, in Słownik języka polskiego (in Polish), volume 1, Warsaw, page 76

• aże

Inherited from Old Polish aż.

• IPA^(key): /ˈaʂ/

• Audio:

  (file)

• Rhymes: -aʂ
• Syllabification: aż

aż

1. emphasizes the quantity; as many as

   Aż siedym chałup bez miesiōnc hań postawiyli.

   They put up seven houses during the month here.

2. emphasizes the amount; as much as

   Straciōł ech aż tysiōnc litrōw miodu skuli tych pierōńskich chrobŏkōw.

   I lost a thousand litres of honey because of these bloody bugs.

3. emphasizes the scale of a quality; so, almost; even, actually

   Ôbejzdrzij sie na niego, ôn je aż bioły ze strachu.

   Look at him, he's so scared he even turned white.

4. emphasizes the length of time; all the way

   Tōż trzeba bōło aż do połednia czekać.

   So we had to wait all the way up 'til noon.

5. emphasizes the distance; all the way

   Mōm aż tam zōńś?! ― I have to go all the way up there?!

6. (emphatic) used for exaggeration; basically, essentially, practically

   Tak sie zeszterowoł, że aż mu ôgyń z pyska lecioł.

   He got so furious that you could say he was practically breathing fire.

aż

1. emphasizes the extent or degree; so much so that, to the point that

   Tak sie tyn synek wyuczōł, aż ôstoł farŏrzym.

   This chap learnt so much that he became a local pastor.

   Babie bōło głupio, aż sie borŏka cołkŏ czerwiōnŏ zrobiyła.

   The lady was so embarrassed that she went all red.

2. sets a precondition; until

   Nic ci niy dōm, aż mie szyciŏ niy nauczysz!

   I won't give you ought until you teach me how to sew!

• aż in silling.org