udać

From u- +‎ dać. First attested in the fifteenth century. Compare Old Czech udati.

• IPA^(key): (10^th–15^th CE) /udat͡ɕ/
• IPA^(key): (15^th CE) /udat͡ɕ/

udać pf

1. to give

   Synonym: dać

   • 1930 [c. 1455], “Deut”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)‎, 28, 55:

     Czlowyek roskosnego ziwota myedzi wami y nyeczisti barzo zavidzecz bødze bratv swemv... a nye vda (ne det) myøsa synow swych, gest to sam ge

     [Człowiek rozkosznego żywota miedzy wami i nieczysty barzo zawidzieć będzie bratu swemu... a nie uda (ne det) mięsa synow swych, jeż to sam je]

2. (reflexive with się, attested in Sieradz-Łęczyca) to head (to go in a particular direction)
   • 1874-1891 [1466], Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności‎^{, ,} , volume XXII, Łęczyca, page 16:

     Motus voce canum cerws fugit, auia silue deserit, arua, gl. campos w pole, tenet, gl. arripit vda szą

     [Motus voce canum cerws fugit, auia silue deserit, arua, gl. campos w pole, tenet, gl. arripit uda się]

3. (reflexive with się) to fall into something, to be overcome, to be overwhelmed by something
   • Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa‎, page 91:

     *Vrzacz ony (sc. pogaństwo) svoye bogy tako barzo osromoczone, vyelyky strach, v wlyaknyenye wschysczy szye vdaly (in stuporem et timorem magnum sunt conversi)

     [Urziąc oni (sc. pogaństwo) swoje bogi tako barzo osromocone, w wieliki strach, w ulęknienie wszyscy sie udali (in stuporem et timorem magnum sunt conversi)]

4. (reflexive with się) to devote oneself (to engage with zeal)
   • 1885-2024 [c. 1450], Jan Baudouina de Courtenay, Jan Karłowicz, Antoni Adam Kryńskiego, Malinowski Lucjan, editors, Prace Filologiczne‎, volume IV, page 569:

     Vdali sze, obvøszø sze intenti de laboribus

     [Udali sie, obwiążą sie intenti de laboribus]

• Polish: udać
• Silesian: udać

• B. Sieradzka-Baziur, Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “udać”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN

Inherited from Old Polish udać. By surface analysis, u- +‎ dać. Compare Czech udat, Kashubian ùdac, and Russian уда́ть／уда́ться (udátʹ).

• Audio 1; “udać”:

  (file)

• Audio 2; “udać się”:

  (file)

• Rhymes: -udat͡ɕ
• Syllabification: u‧dać

udać pf (imperfective udawać)

1. (transitive) to act, to feign (to create a false impression)
2. (transitive) to pretend to be (to intentionally act like a person whom one is not)
3. (transitive, obsolete) to denounce (to wrongly accuse)
4. (transitive, obsolete) to share (to give a portion of)
5. (transitive, obsolete) to get rid of, to do away with
6. (transitive, obsolete) to remove

   Synonyms: oddalić, usunąć, wydalić

7. (transitive, Middle Polish) to deceive, to cheat

   Synonym: oszukać

8. (reflexive with się) to work out, to succeed (to finish as intended or expected)
9. (reflexive with się, Kuyavia, Near Masovian, Malbork) Synonym of spodobać sie
10. (reflexive with się, literary) to repair, to head off, to go (to go to a particular place)
11. (reflexive with się, colloquial, of plants) to fruit (to have a large output; to mature well)
12. (reflexive with się, colloquial, of children) to turn out alright (to grow into a person who gains acceptance from those around him)
13. (reflexive with się, obsolete) to please (to be enjoyable for someone)
14. (reflexive with się, obsolete) to pretend to be
15. (reflexive with się, obsolete) to come in handy (to be useful)

udać pf (imperfective udawać)

1. (reflexive with się, impersonal) to succeed, to manage

According to Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej (1990), udać is one of the most used words in Polish, appearing 13 times in scientific texts, 53 times in news, 6 times in essays, 31 times in fiction, and 28 times in plays, each out of a corpus of 100,000 words, totaling 131 times, making it the 463rd most common word in a corpus of 500,000 words.^[1]

• udać in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
• udać in Polish dictionaries at PWN
• Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “udać”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
• Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “udać się”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
• “UDAĆ”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century], 12.10.2018
• “UDAĆ%20SIĘ”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century], 12.10.2018
• Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “udać”, in Słownik języka polskiego
• Aleksander Zdanowicz (1861) “udać”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861
• J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1919), “udać”, in Słownik języka polskiego (in Polish), volume 7, Warsaw, page 229
• udać in Narodowy Fotokorpus Języka Polskiego
• Oskar Kolberg (1867) “udać”, in Dzieła wszystkie: Kujawy (in Polish), page 277
• Zygmunt Wasilewski (1889) “udać”, in Jagodne: wieś w powiecie łukowskim, gminie Dąbie: zarys etnograficzny (in Polish), Warsaw: M. Arct, page 248
• Dr Nadmorski (Józef Łęgowski) (1889) “udać”, in “Spis wyrazów właściwych gwarze malborskiej i kociewskiej”, in Wisła. Miesięcznik Geograficzno-Etnograficzny (in Polish), volume 3 z.4, page 747