стан

• stan — Łacinka (Belarusian Latin alphabet)

Inherited from Old Ruthenian станъ (stan). Compare Polish stan and Ukrainian стан (stan).

• IPA^(key):

• Audio:

  (file)

стан • (stan) m inan (genitive ста́ну, nominative plural ста́ны, genitive plural ста́наў)

1. condition, state (a set of circumstances applying at any given time)

   Synonyms: абста́віны (abstáviny), стано́вішча (stanóvišča)

   • 1938 [1848], Charles Dickens, anonymous translator, Домбі і сын, Minsk: ДВБ, translation of Dombey and Son, page 517:

     Я не адважыўся пабрыцца — вось у якім я ўзрушаным стане!

     Ja nje advažyŭsja pabrycca — vosʹ u jakim ja ŭzrušanym stanje!

2. frame (a human body or the structure thereof)

   Synonyms: по́стаць (póstacʹ), ту́лава (túlava)

   • 1938 [1848], Charles Dickens, anonymous translator, Домбі і сын, Minsk: ДВБ, translation of Dombey and Son, page 302:

     Голас яе не здрыгануўся, стан не здрыгануўся, і, прайшоўшы цвёрдай хадой, нібы топчучы нагамі ўсе пяшчотныя пачуцці, яна пажадала маці спакойнай ночы і пайшла ў свой пакой.

     Hólas jaje nje zdryhanuŭsja, stan nje zdryhanuŭsja, i, prajšóŭšy cvjórdaj xadój, niby tópčučy nahami ŭsje pjaščótnyja pačucci, jana pažadala maci spakójnaj nóčy i pajšla ŭ svoj pakój.

3. waist (the part of the body between the pelvis and the stomach)

   Synonym: та́лія (tálija)

   • 1937 [1889—1899], Leo Tolstoy, anonymous translator, Васкрасенне, Minsk: ДВБ, translation of Воскресение, page 62; English translation from William E. Smith, transl., The Awakening: The Resurrection, 1900:

     І, перасіліўшы сябе і памятаючы тое, як у гэтых выпадках робяць наогул усе людзі ў яго становішчы, ён абняў Кацюшу за стан.

     I, pjerasiliŭšy sjabje i pamjatajučy tóje, jak u hetyx vypadkax róbjacʹ naóhul usje ljudzi ŭ jahó stanóviščy, jon abnjaŭ Kacjušu za stan.

     I, sdelav usilije nad soboj i pomnja to, kak v etix slučajax postupajut voobšče vse ljudi v jevo položenii, on obnjal Katjušu za taliju.

     With some effort he overcame his shyness, and remembering how people generally act in such a case, he put his arm about Katiousha's waist.

4. status (a person's position or standing relative to that of others)
   • 1940 [1882], Mark Twain, translated by Janka Maŭr, Прынц і жабрак, Minsk: ДВБ, translation of The Prince and the Pauper, page 128:

     Каралеўскі стан яго вялікасці быў прызнаны без далейшых спрэчак, і дзяўчынкі пачалі распытваць яго, як ён трапіў сюды і чаму ён так не па-каралеўску ўбраны, і куды ён ідзе.

     Karaljeŭski stan jahó vjalikasci byŭ pryznany bjez daljejšyx sprečak, i dzjaŭčynki pačali raspytvacʹ jahó, jak jon trapiŭ sjudy i čamu jon tak nje pa-karaljeŭsku ŭbrany, i kudy jon idzje.

     His majesty's royal status was accepted without further debate, and the little girls began to inquire how he came to be here, how he came to be so unroyally clad, and whither he was bound.

5. (sciences) state (the physical property of matter as solid, liquid, gas or plasma)
   • 1938 [1848], Charles Dickens, anonymous translator, Домбі і сын, Minsk: ДВБ, translation of Dombey and Son, page 302:

     Здавалася, што кампанія рабілася ўсё халаднейшай і халаднейшай і паступова пераходзіла ў замарожаны і цвёрды стан, як закуска, вакол якой яна сабралася.

     Zdavalasja, što kampanija rabilasja ŭsjo xaladnjejšaj i xaladnjejšaj i pastupóva pjeraxódzila ŭ zamaróžany i cvjórdy stan, jak zakuska, vakól jakój jana sabralasja.

• стано́вішча (stanóvišča)

• Bulyka, A. M., editor (2012), “станъ”, in Гістарычны слоўнік беларускай мовы [Historical Dictionary of the Belarusian Language] (in Belarusian), numbers 32 (смыковати – струмень), Minsk: Belaruskaia navuka, →ISBN, page 323
• Bulyka, A. M., editor (2012), “станъ”, in Гістарычны слоўнік беларускай мовы [Historical Dictionary of the Belarusian Language] (in Belarusian), numbers 32 (смыковати – струмень), Minsk: Belaruskaia navuka, →ISBN, page 325
• “стан”, in Skarnik's Belarusian dictionary (in Belarusian), based on Kandrat Krapiva's Explanatory Dictionary of the Belarusian Language (1977-1984)
• “стан” in Belarusian–Russian dictionaries and Belarusian dictionaries at slounik.org

Inherited from Proto-Slavic *stanъ.

• IPA^(key):
• Rhymes: -an

стан • (stan) m

1. loom
2. camp, bivouac

   Synonym: лагер (lager)

3. (uncountable) stature, figure

   Synonym: фигура (figura)

Inherited from Proto-Slavic *stanъ.

• IPA^(key):

• Audio:

  (file)

стан • (stan) m (plural станови, relational adjective станбен, diminutive станче)

1. flat, apartment

• “стан” in Дигитален речник на македонскиот јазик (Digitalen rečnik na makedonskiot jazik) − drmj.eu

Inherited from Old East Slavic станъ (stanŭ), from Proto-Slavic *stanъ.

• IPA^(key):

• Audio:

  (file)

• Rhymes: -an

стан • (stan) m inan (genitive ста́на, nominative plural ста́ны, genitive plural ста́нов)

1. figure, stature, torso

   то́нкий ста́н ― tónkij stán ― slender waist

2. camp, campground

   полево́й ста́н ― polevój stán ― camp

   передвижно́й полево́й ста́н ― peredvižnój polevój stán ― mobile field station

3. side, camp

   ста́н мяте́жников ― stán mjatéžnikov ― rebeldom

   вра́жеский ста́н ― vrážeskij stán ― hostile camp

   в ста́не врага́ ― v stáne vragá ― in the enemy's camp

   но́тный ста́н ― nótnyj stán ― staff, stave

4. mill, machine

   загото́вочный ста́н ― zagotóvočnyj stán ― bar mill

   обжи́мный ста́н ― obžímnyj stán ― blooming

   листопрока́тный ста́н ― listoprokátnyj stán ― flatting-mill

   прока́тный ста́н ― prokátnyj stán ― rolling mill, train

   сталепрока́тный ста́н ― staleprokátnyj stán ― steel-rolling mill

   трубопрока́тный ста́н ― truboprokátnyj stán ― tube mill

   про́волочный ста́н ― próvoločnyj stán ― wire mill

   рельсопрока́тный ста́н ― relʹsoprokátnyj stán ― rail-mill

• стани́на (stanína)
• станови́ться (stanovítʹsja)
• станови́ще (stanovíšče)
• стано́к (stanók)

• Vasmer, Max (1964–1973) “стан”, in Oleg Trubachyov, transl., Этимологический словарь русского языка [Etymological Dictionary of the Russian Language] (in Russian), Moscow: Progress

• наст (nast)

Inherited from Proto-Slavic *stanъ.

• IPA^(key): /stâːn/
• Rhymes: -âːn

ста̑н m (Latin spelling stȃn)

1. flat, apartment
2. loom (тка̀лачкӣ ста̑н)

• For quotations using this term, see Citations:stan.

• ста̀мбенӣ
• ста̀на̄р
  • су̏стана̄р
    • су̏стана̄рка

• “стан”, in Hrvatski jezični portal [Croatian language portal] (in Serbo-Croatian), 2006–2024

Inherited from Old East Slavic станъ (stanŭ), from Proto-Slavic *stanъ.

• IPA^(key):

• Audio:

  (file)

стан • (stan) m inan (genitive ста́ну, nominative plural ста́ни, genitive plural ста́нів)

1. stature, figure, posture

стан • (stan) m inan (genitive ста́ну, nominative plural ста́ни, genitive plural ста́нів)

1. (obsolete) camp

стан • (stan) m inan (genitive ста́ну, uncountable)

1. (uncountable) condition, status, state

стан • (stan) m inan (genitive ста́ну, nominative plural ста́ни, genitive plural ста́нів)

1. (grammar) voice

стан • (stan) m inan (genitive ста́на, nominative plural ста́ни, genitive plural ста́нів)

1. mill

• Bilodid, I. K., editor (1970–1980), “стан”, in Словник української мови: в 11 т. [Dictionary of the Ukrainian Language: in 11 vols] (in Ukrainian), Kyiv: Naukova Dumka