zwik

• Geluid:  zwik    (hulp, bestand)
• IPA: /zʋɪk/

• zwik

• Leenwoord uit Middelhoogduits zwic “nagel”, “plug” (= Duits Zwecke “nagel, houten pin”). In de oudere spelling swick, in de betekenis van “houten pin” (in een vat, waarmee vloeistof uit het gat getapt kan worden) voor het eerst aangetroffen in het jaar 1573. ^{[1] [2] [3] [4]}
  • Ook als onderdeel van de heildronk (gespeld als) swick swack, voor het eerst aangetroffen in 1612, zie vindplaats hieronder.
• Vernoemd naar de wigvormige gelijkenis, vergelijk Duits Zwickel, afgeleid van Middelhoogduits zwic.
• Vernoemd naar de gelijkenis.
• Naamwoord van handeling van het werkwoord zwikken “‘buigen”, “waggelen”, “verbuigen”, “verstuiken”.
• Voor het eerst aangetroffen in het Bargoens ^[5], zwik(je) in de betekenis van ‘een slag (bij kaartspel)’ (1897). Later ook in de figuurlijke betekenis van "een groot aantal”, “spullen”. Mogelijk een toespeling op de heildronk: „Zwik zwak” .

de zwik m

1. (kuiperij) een houten pin waarmee een zwikgat afgedicht kan worden
   1. (pregnant) ~ zwak: Proost!

   ▸ - ‘Dat is niet kwaad gedacht,’ zeide ik, hopende op deze wijze de zaak best te sussen: ‘geef dan een glaasje brandewijn, vrijster! en laat er niet meer over de questie gesproken worden. Zwik!’ zeide ik, mijn mond aan het zoopje zettende, dat Mientje mij bracht en het daarna aan Andries toestekende.
   - ‘Zwak!’ zeide deze, het glas ledigende: ‘en ik wensch je toe dat je nooit meer in mijn vaarwater komen meugt.’^[6]

   ▸ Nou goelicke Giertje, ick selt so louter as een held // klaren. Swick.
   Giertje: Swack, een half bier in iou sack.^[7]

2. (bouwkunde) hoekstuk tussen een cirkel en de rechthoekige omlijsting hiervan

   ▸ Sporen van pinakels op de aanzetten. Van de transeptgevels bevat de zuidelijke een versierde poort (midden-XV) met korfboog, waarboven een geprofileerde spitsboog; het boogveld is in drie vakken verdeeld, waarin traceeringen en lijst met bladornament. In de zwikken is een boogfries en op den spitsboog zijn hogels. Het geheel is besloten tusschen twee stijlen, elk met twee beeldnissen met draagsteen en baldakijn.^[8]

3. (verouderd) penis

   ▸ Tis noch niet langh e leen dat Dirredomdeyne van een leelicke Vryer een moye Keurs kreegh, Om dat sy heur oxhooft tot sijn swickje wat e lient hadt^[9]

4. het zwikken (van een lichaamsdeel), verstuiking
5. (kaartspel) winnende slag van drie gelijke kaarten (bijv. drie boeren of drie azen)

   ▸ Men is ten onzent graag bereid een puik harmonie-orkest of zelfs een zwik buitenlandse blazers te engageren, maar de hoge kosten daarvoor worden deels gedekt door de drankopbrengst.^[10]

6. (figuurlijk) (informeel) aanzienlijke hoeveelheid, een groot aantal (van bij elkaar horen voorwerpen, artikelen, mensen e.d.)

   • een zwik artikelen 

   ▸ Men is ten onzent graag bereid een puik harmonie-orkest of zelfs een zwik buitenlandse blazers te engageren, maar de hoge kosten daarvoor worden deels gedekt door de drankopbrengst.^[10]

7. (figuurlijk) (informeel) vnl. verkleinwoord spullen, mikmak, zooitje

   • Neem dat hele zwikje maar weer mee. 

   ▸ - Wat een bènde, zei ze.
   - Ja, - zei de vrouw. - Dat is zo usance, bij een verhuizing.
   Het kind trok misprijzend de smalle neus op.
   - En moet dat allemaal mee? informeerde ze.
   - Natuurlijk! zei de vrouw. - Ik laat al een nele zwik achter!^[11]

• zwikboor, zwikgat, zwikhout, zwikzwak

• zwikzwak

zwik

1. (figuurlijk) (verouderd) wankel (allitererend met zwak)

   ▸ Wat vogels zingen daar alle engelse koralen
   met hunne kelen na! Hoe welig hangt dit ooft!
   Hoe zwik deez' muskadel! D' oranjeboom belooft
   den mond verkwikkend sap, men ziet het vee gedijen
   bij keur van geurig kruid en duizend lekkernijen.^[12]

zwik

1. eerste persoon enkelvoud tegenwoordige tijd van zwikken
   

   • Ik zwik. 

2. gebiedende wijs van zwikken
   

   • Zwik! 

3. (bij inversie) tweede persoon enkelvoud tegenwoordige tijd van zwikken
   

   • Zwik je? 

• Het woord zwik staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "zwik" herkend door:

• Zie Wikipedia voor meer informatie.