część

Inherited from Proto-Slavic *čęstь. First attested in the 14th century.

• IPA^(key): (10^th–15^th CE) /t͡ʃʲæ̃ɕt͡ɕ/
• IPA^(key): (15^th CE) /t͡ʃʲæ̃ɕt͡ɕ/

część f (diminutive cząstka)

1. (attested in Lesser Poland) part (portion, component)

   Synonym: sztuka

   • 1939 , Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki ‎, Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego , pages 15, 5:

     Gospodzin czøscz dzedzini moiey (dominus pars hereditatis meae) y kelicha mego, ty ies, iensze wrocisz dzedzinø moiø mne

   • Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa‎, page 765:

     Kakoby to mogło być, iżby Jeremiasz mowił, a tego nie czciemy w Jeremiaszu, ale w Zachariaszu? ... Inako a lepiej możemy rzec, iże to jest częścią w Jeremiaszu

2. (attested in Sieradz-Łęczyca) part (section of land; an area of a country or other territory; region)
   • 1897 , Teki Adolfa Pawińskiego‎, volume IV, number 103, Łęczyca Land:

     Ma szkodø Jaszcowym neoprawenim mlina na Cawaszczine czøszczi

3. (attested in Greater Poland, Masovia) part (used with a numeral; factor)
   • 1887, 1889 , Józef Lekszycki, editor, Die ältesten großpolnischen Grodbücher, volume I, number 536, Poznań:

     Pani... cupila trzeczø czanscz Kuropatnik

   • 1856-1870 , Antoni Zygmunt Helcel, editor, Starodawne Prawa Polskiego Pomniki‎, volume VIII, number 8492:

     Oczin oczecz byl w *dzerszonu pyantey czansczi carczmi

   • 1930 , “III Reg”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)‎, 16, 21:

     Rozdzelyl syø lyvd... na dwye czøscy, gena czøscz przyiøla Tebny (media pars populi sequebatur Thebni)..., a polowycza druga Amri

   • 1930 , “Ex”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)‎, 16, 36:

     Gomor ta myara gest dzeszøta czyøszcz effy tey myari (gomor autem decima pars est ephi)

   • 1902 , “Wybór zapisek sądowych grodzkich i ziemskich wielkopolskich z XV wieku”, in Franciszek Piekosiński, editor, Studia, rozprawy i materiały z dziedziny historii polskiej i prawa polskiego‎, volume 6, Poznań, Pyzdry, Kościan, Gniezno, page 63:

     Micolay ma czwartø czanscz wydzelona w Szemlina dzedzine

   • 1920 , Marceli Handelsman, Antoni Rybarski, Kazimierz Tymieniecki, editors, Najdawniejsze księgi sądowe mazowieckie, volume I, number 2560, Płońsk:

     O ctori karcz Mscziszek na mø szalowal, thegosm mu ya dwe czøsczi vikopal

   • 1950 , Władysław Kuraszkiewicz, Adam Wolff, editors, Zapiski i roty polskie XV-XVI wieku z ksiąg sądowych ziemi warszawskiej, number 2841, Warsaw:

     Jaco ya dzirszø s bracyø trzi czøsci w Grampczewe

   • 1895 , Mikołaj Suled, edited by Franciszek Piekosiński, Tłumaczenia polskie statutów ziemskich, Kodeks Świętosławów, Warka, page 52:

     Nyewyasta mayącz dzeczy, acz gynszego mąsza weszmye, ... skazvgemy, aby tylko na thysz dzeczy wszysthko gymyenye oczczyszne sz pelna sz drvgą częsczą gych dothykayączą ktoregole dobra maczerzysthego... spadlo, a ona s osthalą drugą swego thego gymyenya cząsczą mąsza sobye wyeszmy podlug svey voley (omnia bona paternalia integraliter cum alia medietate quorumlibet bonorum maternalium... devolvantur et cum alia residua suorum bonorum medietate maritum accipiat)

     pełna z drugą częścią jich dotykającą ktoregole dobra macierzystego... spadło, a ona s ostałą drugą swego tego jimienia częścią męża sobie wieźmi podług swej wolej (omnia bona paternalia integraliter cum alia medietate quorumlibet bonorum maternalium... devolvantur et cum alia residua suorum bonorum medietate maritum accipiat)]

4. (attested in Lesser Poland) part, share, portion
   • 1939 , Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki ‎, Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego , pages 62, 9:

     Oni zaprawdø po proszniczi szukali sø dusze moiey, wnydø w nyzcosczi zeme, dani bødø w røcze mecza, czøsci liszek bødø (partes vulpium erunt)

5. (attested in Lesser Poland) joint participation, partnership
   • 1939 , Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki ‎, Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego , pages 49, 19:

     Gdi ies widzal zlodzeia, beszal ies s nim, y s czuloszczami czøscz twoyø cladl ies (cum adulteris portionem tuam ponebas)

     łożcami część twoję kładł jeś (cum adulteris portionem tuam ponebas)]

6. (attested in Lesser Poland) manor, estate, property
   • 1939 , Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki ‎, Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego , pages 38, 7:

     Owa merne poloszil ies dni moie, a czøscz moia iacobi niczsesz przed tobø (ecce mensurabiles posuisti dies meos et substantia mea tamquam nihilum ante te)

7. (Christianity, attested in Lesser Poland, Sieradz-Łęczyca) host, throng of evil spirits
   • 1887 , Wacław Ubogi z Brodni, edited by Lucjan Malinowski, Modlitwy Wacława. Zabytek języka polskiego z wieku XV odkryty i skopjowany przez Aleksandra Przezdzieckiego wydał i objaśnił Lucyjan Malinowski‎, Krakow, Brodnia, page 140a:

     Swianti angele, stroszu cziala mego y dusze mee, mylosczywym vwyeszelenym odeymy dusza moia, kedy sie vbyerze czanscz zlich duchow, abi ią widarly

8. (attested in Northern Borderlands) part (corner of the world)
   • 1901 , Materiały i Prace Komisji Językowej Akademii Umiejętności w Krakowie, volume II, Brest, page 326:

     In quatuor plagis cząsczach

9. corruption of ciąża
   • 1874-1891 , Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności‎^{, ,} , volume XXV, page 176:

     Zaclad albo cząscz pignus

• Polish: część
• Silesian: czyńść

• Boryś, Wiesław (2005) “część”, in Słownik etymologiczny języka polskiego (in Polish), Kraków: Wydawnictwo Literackie, →ISBN
• Sławski, Franciszek (1958-1965) “część”, in Jan Safarewicz, Andrzej Siudut, editors, Słownik etymologiczny języka polskiego (in Polish), Kraków: Towarzystwo Miłośników Języka Polskiego
• Bańkowski, Andrzej (2000) “część”, in Etymologiczny słownik języka polskiego (in Polish)
• B. Sieradzka-Baziur, Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “część”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN

Inherited from Old Polish część.

• Audio:

  (file)

• Rhymes: -ɛw̃ɕt͡ɕ
• Syllabification: część

część f (diminutive cząstka)

1. part, piece (fraction of a whole)

   Synonym: kawałek

2. part, piece (distinct element of something larger)
3. (obsolete) dowry

   Synonym: posag

4. (obsolete) part, participation

   Synonyms: uczestnictwo, udział

5. (obsolete) part (section of land; an area of a country or other territory; region, particularly of a village)

   Synonym: dział

6. (Middle Polish) inheritance (that which belongs to someone legally or by contract as a result of inheritance)
7. (Middle Polish, figuratively) fate

   Synonyms: los, przeznaczenie

8. (Middle Polish) portion of food

   Synonym: porcja

9. (Middle Polish) type, kind, variety

   Synonyms: odmiana, rodzaj, typ

10. (Middle Polish) tribute, homage, worship, adoration
11. (Middle Polish) good name, honor

część (not comparable)

1. (Middle Polish) partially, somewhat, a little

   Synonym: częściowo

According to Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej (1990), część is one of the most used words in Polish, appearing 112 times in scientific texts, 83 times in news, 84 times in essays, 30 times in fiction, and 11 times in plays, each out of a corpus of 100,000 words, totaling 320 times, making it the 158th most common word in a corpus of 500,000 words.

• część in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
• część in Polish dictionaries at PWN
• Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “część”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku
• “CZĘŚĆ”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku , 14.11.2022
• Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “część”, in Słownik języka polskiego
• Aleksander Zdanowicz (1861) “część”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861
• J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1900), “część”, in Słownik języka polskiego (in Polish), volume 1, Warsaw, page 392
• Wanda Decyk-Zięba, editor (2018-2022), “część”, in Dydaktyczny Słownik Etymologiczno-historyczny Języka Polskiego (in Polish), →ISBN