wymówić

• wymołwić

From wy- +‎ mówić. First attested in 1401.

• IPA^(key): (10^th–15^th CE) /vɨmɔːvit͡ɕ/
• IPA^(key): (15^th CE) /vɨmovit͡ɕ/

wymówić pf

1. to express verbally
   • 1876-1929 [c. 1500], Vatroslav Jagić, editor, Archiv für slavische Philologie‎, volume X, page 391:

     Thy szlowa, kthorem wymowyl, wzyalem ye szwyathey (leg. z świętej) ewangelyyey

     [Ty słowa, ktorem wymowił, wziąłem je świętej ewanjelijej]

2. (attested in Greater Poland, Lesser Poland) to exclude from an agreement
   • 1959 [1401], Henryk Kowalewicz, Władysław Kuraszkiewicz, editors, Wielkopolskie roty sądowe XIV-XV wieku, Roty poznańskie, volume I, number 516, Poznań:

     Iaco kedi Jandrzich przedal Ozepowi dzedzinø a ne wimowil parow, czso ge Ozep oszal w osziminach

     [Jako kiedy Jędrzych przedał Ozepowi dziedzinę a nie wymowił parow, cso je Ozep osiał w oziminach]

   • 1895 [Fifteenth century], Franciszek Piekosiński, editor, Tłumaczenia polskie statutów ziemskich. Kodeks Działyńskich I‎, Lesser Poland, page 20:

     Acz sobie wymowy (Sul 32: gdi... wymową przilozy) ktorą przyczyną (si condicionem creditor apposuerit) przy zastawie malego abo wielikyego gymyenya

     [Ale ocz sobie wymowi (Sul 32: gdy... wymowę przyłoży) ktorą przyczynę (si condicionem creditor apposuerit) przy zastawie małego abo wielikiego jimienia]

3. to justify; to excuse
   • 1875 [End of the 15th century], Stanisław Motty, editor, Książeczka do nabożeństwa Jadwigi księżniczki polskiej‎, Modlitewnik Nawojki, page 176:

     Myey mye wymowyona v Krystha, szyna thwego, bo szye barso yego gnyew (leg. gniewu) boya

     [Miej mie wymowioną u Krysta syna twego, bo sie barzo jego gniewu boję]

   • Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa‎, page 583:

     Acz przezpravnye szye zazzemy na thego czlovyeka a nye bądzyely nyektora nyepravdzyva nad nym przyczyna, kto nass z tego grzecha vymovy?

     [Acz przezprawnie sie zażżemy na tego człowieka a nie będzieli niektora prawdziwa nad nim przyczyna, kto nas z tego grzecha wymowi?]

   • Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa‎, page 772:

     Bo myly Cristus sylno laczno szye mogl vymovycz vschytkym tym pomovam

     [Bo miły Krystus silno łacno sie mogł wymowić wszytkim tym pomowam]

4. to agree or arrange beforehand
   • 1972 [15th century], Józef Reczek, Wacław Twardzik, editors, Najstarsze staropolskie tłumaczenie ortyli magdeburskich wg rkpsu nr 50, pages 81, 3:

     Ten, czo ge (sc. jimienie) kupyl, mvszylby mv go stapycz (leg. zstępić) za wymowyone pyenadze

     [Ten, co je (sc. jimienie) kupił, musiłby mu go zstępić za wymowione pieniądze]

5. (attested in Greater Poland) to reproach; to upbraid
   • 1908 [c. 1500], Bolesław Erzepki, editor, Przyczynki do średniowiecznego słownictwa polskiego. I. Glosy polskie wpisane do łacińsko-niemieckiego słownika drukowanego w roku 1490‎, Lubiń, page 126:

     Exprobrare nalayacz, zeszromoczycz, vymovycz

     [Exprobrare nałajać, zesromocić, wymowić]

• Polish: wymówić
• Silesian: wymōwić

• B. Sieradzka-Baziur, Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “wymówić”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN

Inherited from Old Polish wymówić. By surface analysis, wy- +‎ mówić. Compare Czech vymluvit.

• IPA^(key): /vɘˈmu.vit͡ɕ/

• Audio:

  (file)

• Rhymes: -uvit͡ɕ
• Syllabification: wy‧mó‧wić

wymówić pf (imperfective wymawiać)

1. (transitive) to pronounce, to articulate, to say

   Czy wymówiłam to poprawnie? ― Did I pronounce this correctly?

2. (transitive) to terminate, to cancel (e.g. a contract)
3. (transitive) to reproach
4. (reflexive with się, literary) to excuse oneself from something
5. (transitive, Middle Polish) to utter

   Synonym: wyrzec

6. (transitive, Middle Polish) to blurt out

   Synonym: wygadać

7. (reflexive with się, Middle Polish) to avoid an explanation

• wymówić in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
• wymówić in Polish dictionaries at PWN
• Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “wymowić”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
• Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “wymowić się”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
• “WYMÓWIĆ”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century], 04.04.2023
• “WYMÓWIĆ%20SIĘ”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century], 09.09.2009
• Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “wymówić”, in Słownik języka polskiego
• Aleksander Zdanowicz (1861) “wymówić”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861
• J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1919), “wymówić”, in Słownik języka polskiego (in Polish), volume 7, Warsaw, page 939
• wymówić in Narodowy Fotokorpus Języka Polskiego