From Proto-Hellenic *kúrios, from Proto-Indo-European *ḱewh₁- (“to swell, spread out, be strong, prevail”).[1] By surface analysis, κῦρος (kûros, “supremacy”) + -ιος (-ios, adjective suffix).
Cognate with κύω (kúō), Latin cumulus, cavus, Welsh cawr.
κῡ́ρῐος • (kū́rios) m (feminine κῡρῐ́ᾱ, neuter κῡ́ρῐον); first/second declension
Number | Singular | Dual | Plural | |||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Case/Gender | Masculine | Feminine | Neuter | Masculine | Feminine | Neuter | Masculine | Feminine | Neuter | |||||
Nominative | κῡ́ρῐος kū́rios |
κῡρῐ́ᾱ kūríā |
κῡ́ρῐον kū́rion |
κῡρῐ́ω kūríō |
κῡρῐ́ᾱ kūríā |
κῡρῐ́ω kūríō |
κῡ́ρῐοι kū́rioi |
κῡ́ρῐαι kū́riai |
κῡ́ρῐᾰ kū́ria | |||||
Genitive | κῡρῐ́ου kūríou |
κῡρῐ́ᾱς kūríās |
κῡρῐ́ου kūríou |
κῡρῐ́οιν kūríoin |
κῡρῐ́αιν kūríain |
κῡρῐ́οιν kūríoin |
κῡρῐ́ων kūríōn |
κῡρῐ́ων kūríōn |
κῡρῐ́ων kūríōn | |||||
Dative | κῡρῐ́ῳ kūríōi |
κῡρῐ́ᾳ kūríāi |
κῡρῐ́ῳ kūríōi |
κῡρῐ́οιν kūríoin |
κῡρῐ́αιν kūríain |
κῡρῐ́οιν kūríoin |
κῡρῐ́οις kūríois |
κῡρῐ́αις kūríais |
κῡρῐ́οις kūríois | |||||
Accusative | κῡ́ρῐον kū́rion |
κῡρῐ́ᾱν kūríān |
κῡ́ρῐον kū́rion |
κῡρῐ́ω kūríō |
κῡρῐ́ᾱ kūríā |
κῡρῐ́ω kūríō |
κῡρῐ́ους kūríous |
κῡρῐ́ᾱς kūríās |
κῡ́ρῐᾰ kū́ria | |||||
Vocative | κῡ́ρῐε kū́rie |
κῡρῐ́ᾱ kūríā |
κῡ́ρῐον kū́rion |
κῡρῐ́ω kūríō |
κῡρῐ́ᾱ kūríā |
κῡρῐ́ω kūríō |
κῡ́ρῐοι kū́rioi |
κῡ́ρῐαι kū́riai |
κῡ́ρῐᾰ kū́ria | |||||
Derived forms | Adverb | Comparative | Superlative | |||||||||||
κῡρῐ́ως kūríōs |
κῡρῐώτερος kūriṓteros |
κῡρῐώτᾰτος kūriṓtatos | ||||||||||||
Notes: |
|
κῡ́ριος • (kū́rios) m (genitive κῡρίου); second declension
Case / # | Singular | Dual | Plural | ||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Nominative | ὁ κῡ́ρῐος ho kū́rios |
τὼ κῡρῐ́ω tṑ kūríō |
οἱ κῡ́ρῐοι hoi kū́rioi | ||||||||||
Genitive | τοῦ κῡρῐ́ου toû kūríou |
τοῖν κῡρῐ́οιν toîn kūríoin |
τῶν κῡρῐ́ων tôn kūríōn | ||||||||||
Dative | τῷ κῡρῐ́ῳ tôi kūríōi |
τοῖν κῡρῐ́οιν toîn kūríoin |
τοῖς κῡρῐ́οις toîs kūríois | ||||||||||
Accusative | τὸν κῡ́ρῐον tòn kū́rion |
τὼ κῡρῐ́ω tṑ kūríō |
τοὺς κῡρῐ́ους toùs kūríous | ||||||||||
Vocative | κῡ́ρῐε kū́rie |
κῡρῐ́ω kūríō |
κῡ́ρῐοι kū́rioi | ||||||||||
Notes: |
|
Learned borrowing from Ancient Greek κύριος (kúrios, “who has power”) (noun and adjective).
For the "mister (term of address)" sense, from Koine Greek Κύριος (Kúrios), and a semantic loan from French monsieur or Italian signore.
Compare Mariupol Greek ки́риос (kírios).
κύριος • (kýrios) m (plural κύριοι, feminine κυρία)
singular | plural | |
---|---|---|
nominative | κύριος (kýrios) | κύριοι (kýrioi) |
genitive | κυρίου (kyríou) | κυρίων (kyríon) |
accusative | κύριο (kýrio) | κυρίους (kyríous) |
vocative | κύριε (kýrie) | κύριοι (kýrioi) |
κύριος • (kýrios) m (feminine κύρια, neuter κύριο)
singular | plural | ||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
masculine | feminine | neuter | masculine | feminine | neuter | ||
nominative | κύριος (kýrios) | κύρια (kýria) | κύριο (kýrio) | κύριοι (kýrioi) | κύριες (kýries) | κύρια (kýria) | |
genitive | κύριου (kýriou) | κύριας (kýrias) | κύριου (kýriou) | κύριων (kýrion) | κύριων (kýrion) | κύριων (kýrion) | |
accusative | κύριο (kýrio) | κύρια (kýria) | κύριο (kýrio) | κύριους (kýrious) | κύριες (kýries) | κύρια (kýria) | |
vocative | κύριε (kýrie) | κύρια (kýria) | κύριο (kýrio) | κύριοι (kýrioi) | κύριες (kýries) | κύρια (kýria) |
Derivations:
Comparative: πιο + positive forms (e.g. πιο κύριος, etc.)
Relative superlative: definite article + πιο + positive forms (e.g. ο πιο κύριος, etc.)
comparative | singular | plural | ||||
---|---|---|---|---|---|---|
masculine | feminine | neuter | masculine | feminine | neuter | |
nominative | κυριότερος (kyrióteros) | κυριότερη (kyrióteri) | κυριότερο (kyriótero) | κυριότεροι (kyrióteroi) | κυριότερες (kyrióteres) | κυριότερα (kyriótera) |
genitive | κυριότερου (kyrióterou) | κυριότερης (kyrióteris) | κυριότερου (kyrióterou) | κυριότερων (kyrióteron) | κυριότερων (kyrióteron) | κυριότερων (kyrióteron) |
accusative | κυριότερο (kyriótero) | κυριότερη (kyrióteri) | κυριότερο (kyriótero) | κυριότερους (kyrióterous) | κυριότερες (kyrióteres) | κυριότερα (kyriótera) |
vocative | κυριότερε (kyriótere) | κυριότερη (kyrióteri) | κυριότερο (kyriótero) | κυριότεροι (kyrióteroi) | κυριότερες (kyrióteres) | κυριότερα (kyriótera) |
derivations | relative superlative: ο + comparative forms (eg "ο κυριότερος", etc) | |||||
Absolute superlative | singular | plural | ||||
masculine | feminine | neuter | masculine | feminine | neuter | |
nominative | κυριότατος (kyriótatos) | κυριότατη (kyriótati) | κυριότατο (kyriótato) | κυριότατοι (kyriótatoi) | κυριότατες (kyriótates) | κυριότατα (kyriótata) |
genitive | κυριότατου (kyriótatou) | κυριότατης (kyriótatis) | κυριότατου (kyriótatou) | κυριότατων (kyriótaton) | κυριότατων (kyriótaton) | κυριότατων (kyriótaton) |
accusative | κυριότατο (kyriótato) | κυριότατη (kyriótati) | κυριότατο (kyriótato) | κυριότατους (kyriótatous) | κυριότατες (kyriótates) | κυριότατα (kyriótata) |
vocative | κυριότατε (kyriótate) | κυριότατη (kyriótati) | κυριότατο (kyriótato) | κυριότατοι (kyriótatoi) | κυριότατες (kyriótates) | κυριότατα (kyriótata) |