odmawiać

• otmawiać

From od- +‎ mawiać. First attested in the 14th century.^[1]

• IPA^(key): (10^th–15^th CE) /ɔdma(ː)vjat͡ɕ/
• IPA^(key): (15^th CE) /ɔdmavjat͡ɕ/, /ɔdmɒvjat͡ɕ/

odmawiać impf (perfective odmówić)

1. (attested in Greater Poland) to say no, to reject, to deny
   • 1888 [1411], Romuald Hube, editor, Zbiór rot przysiąg sądowych poznańskich, kościańskich, kaliskich, sieradzkich, piotrkowskich i dobrzyszyckich z końca wieku XIV i pierwszych lat wieku XV‎, Greater Poland, page 54:

     Jacosmi bili posli ot Zegoti do Micolaya otmawayø rancoyemstwa

     [Jakosmy byli posły ot Żegoty do Mikołaya otmawiaję rękojemstwa]

2. (attested in Lesser Poland) to advise against
   • Beginning of the 15th century, Łukasz z Wielkiego Koźmina, Kazania gnieźnieńskie‎, Krakow, page 177b:

     Xc mily syøthemu Potru gest on tako rzecl byl, isbicz go on nasladoual byl, gakoczby on tako rzecl, ysze thy ges my nekegdy byl tho odmaual, isbich cy ga na kryszu møky ne cirpal

     [Kryst miły świętemu Piotru jest on tako rzekł był, iżbyć go on naśladował był, jakoć by on tako rzekł, iże ty jeś mi niekiegdy był to odmawiał, iżbychci ja na krzyżu męki nie cirpiał]

3. (attested in Greater Poland) to speak against
   • 1858 [c. 1408], Wojciech Szurkowski z Ponieca, “Wyroki sądów miejskich czyli ortyle”, in Wacław Aleksander Maciejowski, editor, Historia prawodawstw słowiańskich, volume 6, Poniec, page 30:

     Gdy then masz poyal w malzenszthwo szwa mamką a nykth przeczyw themu nye odmawyal, thedy thy dzyeczy... moga wszyacz gymyenye gych

     [Gdy ten mąż pojął w małżeństwo swą mamkę, a nikt przeciw temu nie odmawiał, tedy ty dzieci... mogą wziąć jimienie jich]

4. (law, Greater Poland) to submit testimony in court
   • 1902 [1408], “Wybór zapisek sądowych grodzkich i ziemskich wielkopolskich z XV wieku”, in Franciszek Piekosiński, editor, Studia, rozprawy i materiały z dziedziny historii polskiej i prawa polskiego‎, volume 6, Poznań, Pyzdry, Kościan, Gniezno, page 372:

     Margaretha... coram iudicio suam donacionem otmawala, quod nullus de donacione sua aliquem debet citare

     [Margareta... coram iudicio suam donacionem otmawiała, quod nullus de donacione sua aliquem debet citare]

   • 1959 [1429], Henryk Kowalewicz, Władysław Kuraszkiewicz, editors, Wielkopolskie roty sądowe XIV-XV wieku, Roty poznańskie, volume I, number 1325, Poznań:

     Jszem ya byl nyemoczen prawa nyemocza od boga szlozona tedy, kyedym mal rok odmawyacz stany przeciff Jochne po obschilanu

     [Iżem ja był niemocen prawą niemocą od Boga złożoną tedy, kiedym miał rok odmawiać stany przeciw Jochnie po obsyłaniu]

5. (law, Greater Poland) to deny a right of possession or title
   • 1960 [1406], Kazimierz Kaczmarczyk, Karol Rzyski, editors, Księga ziemska poznańska. 1400-1407‎, number 2592, Poznań:

     Veniens Katherina... ad secundum et tercium terminum interdixit vlg. otmawala, quod Petrus... nichil habet in Potrowo

     [Veniens Katherina... ad secundum et tercium terminum interdixit vlg. otmawiała, quod Petrus... nichil habet in Piotrowo]

6. to respond; to explain
   • 1874-1891 [Fifteenth century], Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności‎^{, ,} , volume XXII, page 247:

     A *eczbi snacz rzekl: kto tho moze vczinycz albo myecz, abi slischącz swoyą sromotą, wydzącz swoyą zaloscz a yą czirpyącz nye telko syą nye wyesselil, ale boday sczirpyal a zamilczal? Temu otmawya s[więty] Ieronim, eze zadni, gen ma w schobye falą marną na czemcole, tego nye telko nye vczinycz, ale y czirpycz nye moze

     [A aczby snadź rzekł: Kto to może uczynić albo mieć, aby słysząc swoję sromotę, widząc swoję żałość a ją cirpiąc, nie telko się nie wieselił, ale bodaj ścirpiał a zamilczał? Temu otmawia Święty Jeronim, eże żadny, jen ma w sobie fałę marną na czemkole, tego nie telko nie uczynić, ale i cirpieć nie może]

7. to suffer the consequences
   • Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa‎, page 658:

     Yza tho nye yest sromothnyeyscha rzecz, yze on nass vyączey nyzly szyebye myloval, bo nye dbayącz yąstwa szvego odmavya za nas, aby nam nycz nye czynyly

     [Iza to nie jest sromotniejsza rzecz, iże on nas więcej niżli siebie miłował, bo nie dbając jęstwa swego odmawia za nas, aby nam nic nie czynili]

8. (attested in Greater Poland) to argue, to justify
   • 1959 [1418], Henryk Kowalewicz, Władysław Kuraszkiewicz, editors, Wielkopolskie roty sądowe XIV-XV wieku, Roty poznańskie, volume I, number 963, Poznań:

     Yaco czszom geszdzil s Ganem Bogufalowim do Chelma... o dwa policzky, tamo my ne pomoszono prawa any tamo rzecl rącza ('rządca') any dwornik, ysz nyne szą ne dzelą roky szemske, ale mu proscze prawa ne pomoszono, niczim ne odmawagącz

     [Jako czsom jeździł s Janem Bogufałowym do Chełma... o dwa policzki, tamo mi nie pomożono prawa, ani tamo rzekł rząca ani dwornik, iż ninie (czy nynie) się nie dzielą roki ziemskie, ale mu proście prawa nie pomożono, niczym nie odmawiając]

• Polish: odmawiać

• B. Sieradzka-Baziur, Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “odmawiać”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN

Inherited from Old Polish odmawiać. By surface analysis, od- +‎ mawiać.

• Audio:

  (file)

• Rhymes: -avjat͡ɕ
• Syllabification: od‧ma‧wiać

odmawiać impf (perfective odmówić)

1. (transitive or in Middle Polish, reflexive) to say no, to deny, to reject (to reject something)

   odmawiać robienia czegoś ― to refuse to do something

2. (transitive) to deny, to refuse (to refuse to give, grant, or recognize something to someone)

   Synonym: odsądzać

   Antonym: przyznawać

3. (transitive) to say grace, to say a prayer; to recite

   Synonym: zmawiać

   Hypernym: mówić

4. (transitive, colloquial) to cancel, to negative (to invalidate, annul)

   Antonym: umawiać

5. (transitive, Middle Polish) to advice against

   Synonym: odradzać

6. (transitive, Middle Polish, law) to reply, to answer, particularly in court or rudely
7. (transitive, Middle Polish) to decurse, to decharm (to remove a spell)

   Synonym: odczarowywać

8. (transitive, Middle Polish) to champion, to support

   Synonym: opowiadać się

9. (transitive, Middle Polish) to argue, to justify

   Synonym: uzasadniać

10. (transitive, Middle Polish, military) to convince to leave the military service
11. (reflexive with się, Middle Polish) to defend oneself, to justify oneself
12. (reflexive with się, Middle Polish) to say that two or more things or people have nothing in common with each other

• odmawiać in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
• odmawiać in Polish dictionaries at PWN
• Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “odmawiać”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku
• Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “odmawiać się”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku
• “ODMAWIAĆ”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku, 15.09.2008
• Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “odmawiać”, in Słownik języka polskiego
• Aleksander Zdanowicz (1861) “odmawiać”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861
• J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1904), “odmawiać”, in Słownik języka polskiego (in Polish), volume 3, Warsaw, page 621
• odmawiać in Narodowy Fotokorpus Języka Polskiego