układać

Old Polish

Etymology

From u- +‎ kładać. First attested in the fifteenth century.

Pronunciation

• IPA^(key): (10^th–15^th CE) /ukɫadat͡ɕ/
• IPA^(key): (15^th CE) /ukɫadat͡ɕ/

Verb

układać impf

1. to reconcile (to restore a friendly relationship; to bring back to harmony)
   • 1895 [Fifteenth century], Franciszek Piekosiński, editor, Tłumaczenia polskie statutów ziemskich. Kodeks Działyńskich I‎, page 3:

     Przeto my... mocza szlvbv obv stron vkladamy myedzy panem krolem a tesz byskvpem (nos... laudamus atque ordinamus et... arbitramur)

     [Przeto my... mocą ślubu obu stron układamy miedzy panem krolem a też biskupem (nos... laudamus atque ordinamus et... arbitramur)]

2. (law) to adjudicate, to enact, to resolve
   • 1895 [1448–1450], Franciszek Piekosiński, editor, Tłumaczenia polskie statutów ziemskich, Kodeks Świętosławów, page 69:

     O swynach vkladamy (decernimus), ysz kthokole swynye wlosthne do czvdzego lasza na szolącz wypądzy, ten, czy by byl lasz, ... moze... swynye zagyącz

     [O świniach układamy (decernimus), iż ktokole świnie włostne do cudzego lasa na żołądź wypędzi, ten, czyj by był las, ... może... świnie zająć]

3. to consider binding or necessary to do
   • 1895 [1448–1450], Franciszek Piekosiński, editor, Tłumaczenia polskie statutów ziemskich, Kodeks Świętosławów, page 20:

     Gd[z]ysz... wstawyenya y statuta wkladayą [prawo] (constitutiones et statuta legem imponant) rzeczaam... przydączym..., chceemi, abi nasza wstawyenya... nye patrzyli przemynąlich... rzeczi

     [Gdyż... ustawienia i statuta układają [prawo] (constitutiones et statuta legem imponant) rzeczam... przydącym..., chcemy, aby nasza ustawienia... nie patrzyły przeminęłych... rzeczy]

4. to contrive; to prepare
   • 1977-1980 [c. 1470], urowska-Górowska Wanda, Kyas Vladimir, editors, Mamotrekty staropolskie‎^{, ,} , page 96:

     Lsczy vkladal molliebatur jnsidias (haec illo loquente, Ieroboam retro moliebatur insidias II Par 13, 13)

     [Lści układał molliebatur jnsidias (haec illo loquente, Ieroboam retro moliebatur insidias II Par 13, 13)]

5. (reflexive with się) to pretend, to feign
   • 1885 [1450], Jan Baudouina de Courtenay, Jan Karłowicz, Antoni Adam Kryńskiego, Malinowski Lucjan, editors, Prace Filologiczne‎, volume IV, page 573:

     Vcladal sze daley finxit se longius (se finxit longius ire Luc 24, 28)

     [Układał sie dalej finxit se longius (se finxit longius ire Luc 24, 28)]

Derived terms

Related terms

Descendants

• Polish: układać

References

• B. Sieradzka-Baziur, editor (2011–2015), “układać”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN

Polish

Etymology

Inherited from Old Polish układać. By surface analysis, u- +‎ kładać.

Pronunciation

• IPA^(key): /uˈkwa.dat͡ɕ/
• (Middle Polish) IPA^(key): /uˈkɫa.dat͡ɕ/

• Audio 1, układać

  (file)

• Audio 2, układać się

  (file)

• Rhymes: -adat͡ɕ
• Syllabification: u‧kła‧dać

Verb

układać impf (perfective ułożyć)

1. (transitive) to lay out (to arrange objects somewhere in a certain order, sequence, or to maintain their relation in space with each other)
2. (transitive) to lay down, to lay out (to put someone in a horizontal position)
3. (transitive) to lay out (to form a whole by placing a certain number of objects in a certain way)
4. (transitive) to arrange, to set; to style (to cause something to take a certain physical shape)
5. (transitive) to lay, to set (to cause the creation of specific text, work or intellectual product by combining certain elements)
6. (transitive) to form, to shape, to train (to give things or behaviors a form that is considered good or at least acceptable)
7. (transitive) to train (to teach the animal certain behaviors and skills)
8. (transitive, obsolete) to put, to place

   Synonym: kłaść

9. (reflexive with się) to get comfortable (lying, to find a comfortable position)

   Synonyms: podnosić się, wstawać

10. (reflexive with się) to take on a particular shape ,
11. (reflexive with się) to occur, to unfold (to happen a particular way); (without an adverb); to work out, to pan out (to happen successfully)

    Synonyms: składać się, ustalać się

12. (reflexive with się) to negotiate, to come to an agreement

    Synonyms: dogadywać się, negocjować, porozumiewać się, uładzać się

13. (reflexive with się, Middle Polish) to pack (to prepare oneself by placing items into something for a trip)

    Synonym: pakować się

Conjugation

Derived terms

Related terms

References

Further reading

• układać in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
• układać in Polish dictionaries at PWN
• Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “układać”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
• Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “układać się”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
• “UKŁADAĆ”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century], 24.10.2018
• “UKŁADAĆ%20SIĘ”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century], 07.05.2010
• Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “układać”, in Słownik języka polskiego‎
• Aleksander Zdanowicz (1861) “układać”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861‎
• J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1919), “układać”, in Słownik języka polskiego‎ (in Polish), volume 7, Warsaw, page 264
• układać in Narodowy Fotokorpus Języka Polskiego