bij

Hallo, je bent hier gekomen op zoek naar de betekenis van het woord bij. In DICTIOUS vind je niet alleen alle woordenboekbetekenissen van het woord bij, maar kom je ook meer te weten over de etymologie, de kenmerken en hoe je bij in enkelvoud en meervoud uitspreekt. Alles wat je moet weten over het woord bij is hier. De definitie van het woord bij zal u helpen preciezer en correcter te zijn bij het spreken of schrijven van uw teksten. Kennis van de definitie vanbij, maar ook van die van andere woorden, verrijkt uw woordenschat en verschaft u meer en betere taalkundige bronnen.

Nederlands

honingbij

Uitspraak

Geluid: bij (hulp, bestand)
IPA: / bɛi / (1 lettergreep), /bɛɪ̯/, /bɛː/

Woordafbreking

bij

Woordherkomst en -opbouw

erfwoord, in de betekenis 'insect' aangetroffen vanaf 970

afkomstig van:

Middelnederlands: bie zn

Oudnederlands: bīa zn

Germaans: *bīōn

Indo-Europees: *bʱi-, *bʱéi- (uitsluitend Europees ?)

Verwant in Germaans:

West: Engels: bee (Angelsaksisch: bēo), Duits: Beie, Biene, (Oudhoogduits: bîa), Fries: bij

erfwoord, als voorzetsel aangetroffen vanaf 901

afkomstig van:

Middelnederlands: bi vz

Oudnederlands: bī vz

Verwant in Germaans:

West: Engels: by (Angelsaksisch: bī), Duits: bei, (Oudhoogduits: bi), Fries: by (Oudfries: bi, be)

Oost: Gotisch: bi

	enkelvoud	meervoud
naamwoord	bij	bijen
verkleinwoord	bijtje	bijtjes

Zelfstandig naamwoord

de bij v / m

(vliesvleugeligen) benaming voor vliegende insecten uit het geslacht Antophila die leven van nectar en honing
- Bijen zijn heel nuttige dieren voor de landbouwers en de fruittelers.
- De wilde bij is van enorm belang, zo bespaart de 'gratis arbeider' de mensheid jaarlijks miljarden euro's. Toch weten we relatief weinig van de hardwerkende insecten. Onderzoekers willen hier verandering in brengen met de eerste Nationale Bijentelling dit weekend, waarbij iedereen wordt gevraagd om in de tuin of op het balkon het aantal bijen te turven.
1. (in het bijzonder) honingbij Apis mellifica

Schrijfwijzen

by zn (officiële spelling tot 1864 in België en 1883 in Nederland)

Verwante begrippen

dar, koningin
hommel, wesp

Uitdrukkingen en gezegden

bezige bij
iemand die heel ijverig is

Hyponiemen

zie bijen

Afgeleide begrippen

Vertalingen

1. benaming vliegende insecten uit het geslacht Antophila

Afrikaans: by ^(af)
Albanees: bletë ^(sq) v
Angelsaksisch: beo ^(ang) v
Arabisch: نَحْلَة ^(ar) v (náħla)
Aragonees: abella ^(an) v
Armeens: մեղու ^(hy) (méghou)
Birmees: ပယား ^(my) (pyà)
Bosnisch: pčela ^(bs) v
Bretons: gwenan ^(br) (groep), gwenanenn ^(br) v
Bulgaars: пчела ^(bg) v
Catalaans: abella ^(ca) v
Chahuilla: 'evéexa'
Cherokee: ᏩᏚᎵᏏ ^(chr) (wadulisi)
Chinees: 蜜蜂 ^(zh) (mìfēng)
Cree: ᐋᒨ ^(cr) (aamoo)
Deens: bi ^(da) g
Duits: Biene ^(de) v, Imme ^(de) v (poëtisch)
Engels: bee ^(en)
Erzja: мекш (mekš)
Esperanto: abelo ^(eo)
Estisch: mesilane ^(et)
Fins: mehiläinen ^(fi)
Frans: abeille ^(fr) v
Georgisch: ფუტკარი ^(ka) (p‘utkari)
Grieks: μέλισσα ^(el) v (mélissa)
Guarani: eiru ^(gn), eira rúa ^(gn)
Hebreeuws: דבורה ^(he) v (dvora)
Hindi: मधुमक्खी ^(hi) v (madhumakkhī)
Hongaars: méh ^(hu)
Ido: abelo ^(io)
Iers: beach ^(ga) v
IJslands: býfluga ^(is) v
Indonesisch: lebah ^(id), tawon ^(id)
Interlingua: ape ^(ia), apicula ^(ia)
Italiaans: ape ^(it) v
Japans: 蜂 ^(ja) (はち, hachi), 蜜蜂 ^(ja) (みつばち, mitsubachi)
Jiddisch: בין ^(yi) v (bin)
Khmer: ឃ្មុំ ^(km) (k’mum)

Koreaans: 벌 ^(ko) (beol)
Kroatisch: pčela ^(hr) v
Laotiaans: ເຜິ້ງ ^(lo) (phəng)
Latijn: apis ^(la) v
Lets: bite ^(lv) v
Litouws: bitė ^(lt) v
Ambonees Maleis: lebah ^(ms)
Maltees: naħla ^(mt) v
Mongools: зөгий ^(mn)
Nahuatl: pipiyolli ^(nci)
Navajo: abele
Noors: bie ^(no) g
Nynorsk: bie ⁽ⁿⁿ⁾ v
Oekraïens: бджола ^(uk) v
Perzisch: زنبور ^(fa)
Pools: pszczoła ^(pl) v
Portugees: abelha ^(pt) v
Roemeens: albină ^(ro) v
Russisch: пчела ^(ru) v
Sanskriet: भ्रमर ^(sa) m, मधुलिह् ^(sa) m
Campidanees: abi
Schots-Gaelisch: seillean ^(gd) m
Sloveens: čebela ^(sl) v
Slowaaks: včela ^(sk) v
Somalisch: shinni
Spaans: abeja ^(es) v
Swahili: nyuki ^(sw) (woordklasse 9/10)
Tagalog: buboyog ^(tl)
Tamil: தேட்குடிச்சி ^(ta) (tēṭkuṭicci), தேனீ ^(ta) (tēṉi)
Telugu: తేనెటీగ ^(te) (tEneTIga)
Thai: ภมร ^(th) (pámon), ภุมรี ^(th) (poomree)
Tsjechisch: včela ^(cs) v
Tupinambá: eíra
Turks: arı ^(tr)
Vietnamees: (con) ong ^(vi) (/auŋ/)
Welsh: gwenynen ^(cy) v (groep: gwenyn)
Wit-Russisch: пчала ^(be) v
Zweeds: bi ^(sv) o

Bijwoord

		vnw. bijw.
voorzetselbijwoord		bij
persoonlijk		erbij
aanwijz.	nabij	hierbij
aanwijz.	veraf	daarbij
vragend/betrekk.		waarbij

bij

bijwoordelijk deel van een scheidbaar werkwoord
- bijwerken: hij werkte alle bestanden bij.
prepositioneel deel van een voornaamwoordelijk bijwoord
- erbij: hij heeft er weinig bij op te merken.
op het actuele punt, op gelijke hoogte
- Jan was weer bij met de rest van de klas.
met bewustzijn (met als antoniem bewusteloos)
- Na een lange tijd kwam de dronken man weer een beetje bij.

Schrijfwijzen

by bw (officiële spelling tot 1864 in België en 1883 in Nederland)

Voorzetsel

bij

in de buurt van (meestal in een ondergeschikte positie)
- De boom staat bij het huis.
op de plaats behorende tot
- De vereniging vergaderde bij de heer De Vries.
tijdens, gedurende
- bij leven was hij smid.
op het moment van
- bij het horen van deze woorden.
in de omstandigheid van
- bij nacht en ontij.
in geval van
- bij onvoldoende aanmeldingen wordt de bijeenkomst afgezegd.
door, als gevolg van
- bij toeval.
in toestand van
- bij zinnen.
- bij volle verstand.
ergens aan toevoegen
- Doe er maar wat extra zout bij.
- Hij kwam ook bij de club.

Schrijfwijzen

by vz (officiële spelling tot 1864 in België en 1883 in Nederland)

Hyponiemen

Afgeleide begrippen

Gangbaarheid

Het woord bij staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "bij" herkend door:

99 %	van de Nederlanders;
100 %	van de Vlamingen.

Meer informatie

Zie Wikipedia voor meer informatie.

Verwijzingen

↑ Woordenboek der Nederlandsche taal (1864-2001).
↑ bij op website: Etymologiebank.nl
↑ ^3,0 ^3,1 "bij" in:
Sijs, Nicoline van der
, Chronologisch woordenboek. De ouderdom en herkomst van onze woorden en betekenissen, 2e druk, Amsterdam / Antwerpen: Veen, 2002; op website dbnl.org; ISBN 90 204 2045 3
↑ Guus Kroonen. 2013. Etymological Dictionary of Proto-Germanic. Leiden - Boston: Brill, p. 64-5. ISBN=978-90-04-18340-7
↑ bij op website: Etymologiebank.nl
↑ www.nu.nl
↑ Door archive.org gearchiveerde versie van 21 oktober 2019 “Word Prevalence Values” op ugent.be

Fries

Uitspraak

IPA: /bɛi̯/

Woordherkomst en -opbouw

Afgeleid van het Oudfriese bē

Zelfstandig naamwoord

bij

(vliesvleugeligen) bij; benaming vliegende insecten uit het geslacht Antophila die leven van nectar en honing

Nedersorbisch

Uitspraak

IPA: /bʲij/

Werkwoord

bij

tweede persoon enkelvoud gebiedende wijs van biś

Pools

Uitspraak

IPA: /bʲij/

Werkwoord

bij

tweede persoon enkelvoud gebiedende wijs van bić

Tsjechisch

Uitspraak

IPA: /bɪj/

Woordafbreking

bij

Werkwoord

bij

informeel tweede persoon enkelvoud gebiedende wijs van het imperfectieve werkwoord bít

Enciclo

Wikious

Sapientia

Scientia

Boobota

Anandapedia

Sagapedia

Wikithot