gij
Hallo, je bent hier gekomen op zoek naar de betekenis van het woord gij. In DICTIOUS vind je niet alleen alle woordenboekbetekenissen van het woord gij, maar kom je ook meer te weten over de etymologie, de kenmerken en hoe je gij in enkelvoud en meervoud uitspreekt. Alles wat je moet weten over het woord gij is hier. De definitie van het woord gij zal u helpen preciezer en correcter te zijn bij het spreken of schrijven van uw teksten. Kennis van de definitie vangij, maar ook van die van andere woorden, verrijkt uw woordenschat en verschaft u meer en betere taalkundige bronnen.
Nederlands
| enkelvoud | meervoud | |||
|---|---|---|---|---|
| onderwerp | voorwerp | onderwerp | voorwerp | |
| 1e persoon | ik 'k |
mij me |
wij we |
ons |
| 2e persoon (informeel) |
jij je |
jou je |
jullie | jullie |
| 2e persoon (formeel) |
u | u | u | u |
| 2e persoon (regionaal) |
gij ge |
u | gij ge |
u |
| 3e persoon (mannelijk) |
hij ie |
hem 'm |
zij ze |
(dat.) hun (acc.) hen ze |
| 3e persoon (vrouwelijk) |
zij ze |
haar 'r, d'r | ||
| 3e persoon (onzijdig) |
het 't |
het 't | ||
| Boven: benadrukte vorm. Onder: onbenadrukte vorm | ||||
Uitspraak
- Geluid: gij (hulp, bestand)
- IPA: / ɣɛi / (1 lettergreep)
- (Noord-Nederland): /χɛɪ̯/
- (Vlaanderen, Brabant): /ɣɛː/
- (Limburg): /ɣɛɪ̯/
Woordafbreking
- gij
Woordherkomst en -opbouw
- In de betekenis van ‘jullie (2e pers. mv.)’ voor het eerst aangetroffen in 901.
- erfwoord: Middelnederlands ghī ‘jullie’ (2e pers. mv.) (dat./acc. u, gen. uwer, uw(e)s), uit Oudnederlands gī, ontwikkeld uit Oergermaans *jūz, bij Indo-Europees *iuH-s, waartoe ook Litouws jūs, Tsjechisch vy, Albanees ju en Sanskriet yūyám behoren. Evenals Nederduits ji, Duits ihr, Saterfries jie, Engels (vero.) ye en Zweeds I. Zie ook uitleg van de gij-vorm. Doublet van jij.
Persoonlijk voornaamwoord
- tweede persoon enkelvoud- en meervoud. In België dagelijks gebruikt maar in Nederland verouderd.
- Gij zijt hier welkom.
Verwante begrippen
- Clitische vorm: ge
Afgeleide begrippen
Uitdrukkingen en gezegden
- (Be)zint eer gij begint
- De dorsende os zult gij niet muilbanden
iemand die voor je werkt moet je goed behandelen
- Met de maat waarmee gij meet, zal u weder gemeten worden
op de manier zoals je een ander behandelt zal je ook zelf behandeld worden
- Wat gij niet wilt dat u geschiedt, doe dat ook een ander niet
Vertalingen
Gangbaarheid
- Het woord gij staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.
- In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "gij" herkend door:
| 96 % | van de Nederlanders; |
| 91 % | van de Vlamingen. |
Verwijzingen
- ↑ "gij" in: Sijs, Nicoline van der, Chronologisch woordenboek. De ouderdom en herkomst van onze woorden en betekenissen, 2e druk, Amsterdam / Antwerpen: Veen, 2002; op website dbnl.org; ISBN 90 204 2045 3
- ↑ gij op website: Etymologiebank.nl
- ↑ Woordenboek der Nederlandsche taal (1864-2001).
- ↑ Woordenboek der Nederlandsche taal (1864-2001).
- ↑
Door archive.org gearchiveerde versie van 21 oktober 2019 “Word Prevalence Values” op ugent.be
