User:Vergencescattered/Chronicle

Hello, you have come here looking for the meaning of the word User:Vergencescattered/Chronicle. In DICTIOUS you will not only get to know all the dictionary meanings for the word User:Vergencescattered/Chronicle, but we will also tell you about its etymology, its characteristics and you will know how to say User:Vergencescattered/Chronicle in singular and plural. Everything you need to know about the word User:Vergencescattered/Chronicle you have here. The definition of the word User:Vergencescattered/Chronicle will help you to be more precise and correct when speaking or writing your texts. Knowing the definition ofUser:Vergencescattered/Chronicle, as well as those of other words, enriches your vocabulary and provides you with more and better linguistic resources.

Chronicle A

þy geare þe wæs agan fram cristes acennesse.cccc. wintra ⁊ .xciiii. uuintra, Þa CerdicCynric his sunu cuom up æt Cerdicesoran mid.v. scipum; ⁊ se Cerdic wæs Elesing, Elesa Esling, Esla Gewising, Giwis Wiging, Wig Freawining, Freawine Friþugaring, Friþugar Bronding, Brond Bældæging, Bældæg Wodening. Ond þæs ymb.vi. gear þæs þe hie up cuomon geeodon Westseaxna rice, ⁊ þæt uuærun Þa ærestan cyningas þe Westseaxna lond on Wealum geeodon; ⁊ he hæfde þæt rice.xvi. gear, ⁊ Þa he gefor, Þa feng his sunu Cynric to þam riceheold.xvii. winter. Þa he gefor, Þa feng Ceol to þam riceheold.vi. gear. Þa he gefor, Þa feng Ceolwulf to his broþur, ⁊ he ricsode.xvii. gear, ⁊ hiera cyn gæþ to Cerdice. Þa feng Cynegils Ceolwulfes broþur sunu to ricericsode.xxxi. wintra, ⁊ he onfeng ærest fulwihte Wesseaxna cyninga, ⁊ Þa feng Cenwalh toheold.xxxi. wintra, ⁊ se Cenwalh wæs Cynegilses sunu; ⁊ Þa heold Seaxburg his cuen an gear þæt rice æfter him. Þa feng Æscwine to rice, þæs cyn gæþ to Cerdice, ⁊ heold.ii. gear. Þa feng Centwine to Wesseaxna rice Cynegilsingricsode.vii. gear. Þa feng Ceadwalla to þam rice, þæs cyn gæþ to Cerdice, ⁊ heold.iii. gear. Ða feng Ine to Seaxna rice, þæs cyn gæþ to Ceardice, ⁊ heold.xxxvii. wintra. Þa feng Æelheard to, þæs cyn gæþ to Ceardice, ⁊ heold.xiiii. winter. Þa feng Cuþred to, þæs cyn gæþ to Cerdice, ⁊ heold.xvii. gear. Þa feng Sigebryht to, þæs cyn gæþ to Cerdice, ⁊ heold an gear. Þa feng Cynewulf to rice, þæs cyn gæþ to Ceardice, ⁊ heold.xxxi. wintra. Þa feng Beorhtric to rice, þæs cyn gæþ to Cerdice, ⁊ heold.xvi. gear. Þa feng Ecgbryht to þam riceheold.xxxvii. wintra ⁊ .vii. monaþ, ⁊ feng Þa Æþelwulf his sunu toheold nigonteoðe healf gear. Se Æþelwulf wæs Ecgbryhting, Ecgbryht Ealhmunding, Ealhmund Eafing, Eafa Eopping, Eoppa Ingilding, Ingild Cenreding, ⁊ Ine CenredingCuþburg CenredingCuenburg Cenreding, Cenred Ceolwalding, Ceolwald Cuþwulfing, Cuþwulf Cuþwining, Cuþwine Celming, Celm Cynricing, Cynric Cerdicing. Ond Þa feng Æþelbald his sunu to riceheold.v. gear. Þa feng Æþelbryht his broþur toheold.v. gear. Þa feng Æþered hiera broþur to rice, ⁊ heold.v. gear. Þa feng Ælfred hiera broþur to rice, ⁊ Þa was agan his ielde.xxiii. wintra ⁊ .ccc. ⁊ .xcvi. wintra þæs þe his cyn ærest Westseaxna lond on Wealum geeodon. BCAER Cristes geflæscnesse.lx. wintra, Gaius Iulius se casere ærest Romana Bretenlond gesohteBrettas mid gefeohte cnysedehie oferswiþdeswa þeah ne meahte þær rice gewinnan. AD Octauianus ricsode.lxvi. wintra, ⁊ on þam.lxii. geare his rices Crist wæs acenned. Þa tungelwitgan of eastdæle cuomon to þon þæt hie Crist weorþedonÞa cild on Bethlem ofslægene wærun for Cristes ehtnesse from Herode. Her swealt Herodus from him selfum ofsticod, ⁊ Archilaus his sunu feng to rice. From frymþe middangeardes Þis gear wæron agan.v. þusendu wintra ⁊ .cc. wintra. Her onfeng Herodes Antipatres sunu to rice in Iudea. & PhilippusHerodes todældun LyssiamIudeam feoþericum todældun. Her feng Tiberius to rice. Her onfeng Pilatus gyminge ofer Iudeas. Her onfeng Pilatus to gymenne ouer Þa Iudeas. Her wæs Crist gefulluhtudPetrusAndreas gehwierfedeIacobusIohannesPhilippusÞa.xii. apostolas. Her wæs Crist ahangen, from fruman middangeardes ymb.v. þusendo wintra ⁊ .cc. ⁊ .xxvi. wintra. Her wæs Paulus gehwierfed, ⁊ sanctus Stephanus oftorfod. Her se eadiga Petrus se apostol gesæt biscepsetl in Antiochia þære ceastre. Her onfeng Gaius rice. Her se eadiga Petrus se apostol gesæt biscepsetl on Rome. Her Herodes aswalt, se þe Iacobum ofslog ane geare ær his agnum deaþe. Her Claudius oþer Romana cyninga Bretene lond gesohteþone mæstan dæl þæs ealondes on his gewald onfeng, ⁊ eac swelce Orcadus Þa ealond Romana cynedome underþeodde. Þis was þes feorðes geares his rices, ⁊ on þys ylcan geare gewearð se mycela hunger on Siria þe Lucas recð on þare boc Actus Apostolorum. Her Iacobus frater Domini þrowode. Her Marcus se godspellere forþferde. Her PetrusPaulus þrowodon. Her Uespassianus onfeng rice. Her Titus Uespassianus sunu in Hierusalem ofslog Iudea.cxi þusenda. Her Titus feng to rice, se þe sæde þæt he þone dæg forlure þe he noht to gode on ne gedyde. Her Domittianus Tites broþur feng to rice. Her Iohannes se godspellere in Pathma þam ealonde wrat Þa boc Apocalipsis. Her Simon Petrus wæs ahangen, ⁊ Iohannes se godspellere hine gereste in Effesio. Her Clemens papa forþferde. Her Symon se apostol wæs anhangenIohannes se godspellere hine gereste in Epheso. Her Clemens papa forþferde. Her Ignatus biscep þrowude. Her Marcus AntoniusAurelius his broðer fengon to rice. Her Eleutherius on Rome onfeng biscepdomþone wuldorfæstlice.xv. winter geheold. To þam Lucius Bretene kyning sende stafas, bæd þæt he wære cristen gedon, ⁊ he þurhteah þæt he bæd. ⁊ hi syððon wunodon on rihton geleauon oððe Diaclitianes rice. Her Seuerus onfeng ricericsode.xvii. winter, se Bretenlond mid dice begyrdde from . ⁊ Þa geendode on Euerwic, ⁊ Bassianus his sunu feng to rice. Twa hund gæra. Her þowade sanctus Albanus martyr. Þreo hund gæra. Þreo hund Her Gratianus feng to rice. Her Maximianus se casere feng to ricehe wæs on Bretenlonde geboren — ⁊ Þonne for in Galliahe ðar ofsloh ðone casere Gratianumhis broðer adraf of Æðele, se was gehaten Ualentinianus, ⁊ se Ualentinianus eft gesanode werodofsloh Maximumfeng to rice. On þam timan aras Pelagies gedwyld geond middaneard. Her Gotan abræcon Romeburg, ⁊ næfre siþan Romane ne ricsodon on Bretone. Þæt wæs embe.xi. hund wintra ⁊ .x. wintra þes þe heo getimbred was. Ealles hi ðær rixodon on Brytene feower hund wintrahund seouanti wintra syþþan ærost Gaius Iulius þæt land ærost gesohte. Her Romane gesomnodon al Þa goldhord þe on Bretene wæronsume on eorþan ahyddon þæt hie nænig mon siþþan findan ne meahtesume mid him on Gallia læddon. Her Ðeodosius se gingra feng to rice. Her Paladius se biscep wæs onsended to Scottum þæt he hiera geleafan trymede from Cælestino þam papan. Her sendon Brytwalas to Romeheom fultomes bædon wiþ Piohtas, ac hi þar næfdan nanne, forþan ðe hi fyrdedon wið Ætla Huna cyningæ, ⁊ Þa sendon hi to AnglumAngelcynnes Æðelingas ðæs ylcan bædan. Her MauriciusUalentines onfengon ricericsodon.vii. winter. ⁊ On hiera dagum HengestHorsa from Wyrtgeorne geleaþade Bretta kyninge gesohton Bretene on þam staþe þe is genemned Ypwinesfleot, ærest Brettum to fultume, ac hie eft on hie fuhton. Se cing het hi feohtan agien Pihtas, ⁊ hi swa dydansige hæfdan swa hwar swa hi comon. Hi ða sende to Angleheton heom sendan mare fultumheom seggan Brytwalana nahtnesseðæs landes cysta. Hy ða sendan heom mare fultum. Þa comon Þa menn of þrim mægþum Germanie, of Ealdseaxum, of Anglum, of Iotum. Of Iotum comon CantwareWihtware, þæt ys seo mæið ðe nu eardað on Wiht, ⁊ ðæt cynn on Westsexum þe man gyt hæt Iutna cyn. Of Ealdseaxon comon EastsexaSuðsexaWestSexan. Of Angle comon, se a siððan stod westi betwyx IutumSeaxum, Eastengla, Midelangla, Mearcaealle Norðhymbra. Her HengestHorsa fuhton wiþ Wyrtgeorne þam cyninge, in þære stowe þe is gecueden Agælesþrep, ⁊ his broþur Horsan man ofslog; ⁊ æfter þam Hengest feng to riceÆsc his sunu. Her HengestÆsc fuhton wiþ Brettas in þære stowe þe is gecueden Crecganfordþær ofslogon.iiiim. wera, ⁊ Þa Brettas Þa forleton Centlondmid micle ege flugon to Lundenbyrg. Her HengestÆsc gefuhton uuiþ Walas neah Wippedesfleoteþær.xii. wilisce aldormenn ofslogon, ⁊ hiera þegn an þær wearþ ofslægen, þam wæs noma Wipped. Her HengestÆsc gefuhton wiþ Walasgenamon unarimedlico herereaf, ⁊ Þa Walas flugon Þa Englan swa þær fyr. Her cuom Ælle on Bretenlondhis.iii. suna, CymenWlencingCissa, mid.iii. scipum on Þa stowe þe is nemned Cymenesora, ⁊ þær ofslogon monige Wealassume on fleame bedrifon on þone wudu þe is genemned Andredesleage. Her Ælle gefeaht wiþ Walas neah Mearcrædesburnan stæðe. Her Æsc feng to ricewas.xxiiii. wintra Cantwara cyning. Her ÆlleCissa ymbsæton Andredescesterofslogon alle Þa þe þærinne eardedon; ne wearþ þær forþon an Bret to lafe. Her cuomon twegen aldormen on Bretene, CerdicCynric his sunu, mid.v. scipum in þone stede þe is gecueden Cerdicesoraþy ilcan dæge gefuhtun wiþ Walum. Her cuom Port on Bretenehis.ii. suna BiedaMægla mid.ii. scipum on þære stowe þe is gecueden Portesmuþaofslogon anne giongne brettiscmonnan, swiþe Æþelne monnan. Her CerdicCynric ofslogon ænne brettisccyning, þam was nama Natanleod, ⁊ .v. þusendu wera mid him. Æfter was þæt lond nemned Natanleaga Cerdicesford. Her cuomon Westseaxe in Bretene mid.iii. scipum in Þa stowe þe is gecueden Cerdicesora, ⁊ StufWihtgar, ⁊ fuhton wiþ Brettashie gefliemdon. Her CerdicCynric Westsexena rice onfengun on þy ilcan geare hie fuhton wiþ Brettas þær mon nu nemneþ Cerdicesford. ⁊ siþþan ricsadan Westsexana cynebearn of þan dæge. Her CerdicCynric fuhton wiþ Brettas in þære stowe þe is gecueden Cerdicesleaga. Her CerdicCynric genamon Wihte ealondofslogon feala men on Wihtgarabyrg. Her Cerdic forþferde, ⁊ Cynric his sunu ricsode forþ.xxvi. wintra; ⁊ hie saldon hiera tuæm nefum StufeWihtgare eall Wiehte ealond. Her sunne aþiestrode.xiiii. dagum ær kalendas Martii from ærmergenne undern. Her sunne aþiestrode on.xii. kalendas Iulius, ⁊ steorran hie oðiewdon fulneah healfe tid ofer undern. Her Uuihtgar forþferde, ⁊ hiene mon bebyrgde on Wihtgarabyrg. Her Ida feng to rice, þonon Norþanhymbra cynecyn onwocrixode twelf gear. ⁊ he timbrode Bebbanburh. seo wæs ærost mid hegge betyned. ⁊ þaræfter mid wealle. Ida wæs Eopping, Eoppa wæs Esing, Esa Inguing. Ingui Angenwiting. Angenwit Aloching. Aloc Beonocing. Beonoc Branding, Brand Bældæging. Bældæg Wodening. Woden Friþowulfing, Friþowulf Finning. Finn Godwulfing. Godwulf Geating. Her Cynric gefeaht wiþ Brettas in þære stowe þe is genemned æt Searobyrg. ⁊ Þa Bretwalas gefliemde. Cerdic wæs Cynrices fæder. Cerdic Elesing. Elesa Esling. Esla Gewising. Gewis Wiging. Wig Freawining. Freawine Friþogaring. Friþogar Branding. Brand Bældæging. Bældæg Wodening. Her CynricCeawlin fuhton wiþ Brettas æt Beranbyrg. Her Ceawlin feng to rice on Wesseaxum, ⁊ ælle feng to Norþanhymbra riceheold.xxx.wintra. Ælle wæs Yffing. Yffe Uscfreaing. Uscfrea Wilgisling. Wilgisl Westerfalcning. Westerfalcna Sæfugling. Sæfugl Sæbalding. Sæbald Sigegeating. Sigegeat Swæfdæging. Swæfdæg Sigegearing. Sigegear Wægdæging. Wægdæg Wodening. Woden Friþowulfing. rice, Idan forðgefarenum. ⁊ heora ægðer rixade.xxx. wintra. Her Columba mæssepreost of Scottum com in Brettas to lærenne Peohtasin Hi þam ealonde mynster worhte.Her feng Æðelbriht to Cantwara rice. ⁊ heold.liii. wintra. On his dagum sende Gregorius us fulluhtColumba mæssepreost com to Pihtum. ⁊ hi gecyrde to Cristes geleauan. [[þæt|Þæt synd Þonne wærteras be norðum morum. ⁊ heora cyng him gesealde þæt igland þe man ii nemnað. þar syndon fif hida. þæs ðe man seggað. Þar se Columban getimbrade mynster, ⁊ he þarr wæs abbod.xxxii. wintraþar forðferde. Þa he was.lxxvii. wintra. Ða stowe habbað gyt his yrfnuman. Suþ Pihtas wæron ær gefullode of Ninna biscope. se was on Rome gelæred. His mynster ys Hwiterne on Sanctus Martines naman gehalgod. þar he resteð mid manegum halgum. Nu sceal beon æfre on ii abbod, ⁊ na biscop. ⁊ þan sculon beon underðeodde ealle Scotta biscopas. for þan þe Columban was abbod, na biscop. Her CeaulinCuþa gefuhton wiþ Æþelbryht. ⁊ hine in Cent gefliemdon, ⁊ tuegen aldormen on Wibban dune ofslogon, OslafCnebban. Her Cuþwulf feaht wiþ Bretwalas æt Bedcan forda. ⁊ .iiii. tunas genom, Lygeanburg. ⁊ ægelesburg. Benningtun. ⁊ Egonesham. ⁊ þy ilcan geare he gefor. Her CuþwineCeawlin fuhton wiþ Brettas, ⁊ hie.iii. kyningas ofslogon, Coinmail, ⁊ Condidan, ⁊ Farinmail, in þære stowe þe is gecueden Deorham. ⁊ genamon.iii. ceastro Gleawanceaster, ⁊ Cirenceaster, ⁊ Baþanceaster. Her Mauricius feng to Romana rice. Her CeawlinCuþa fuhton wiþ Brettas, in þam stede þe mon nemneþ Feþanleag. ⁊ Cuþan mon ofslog. ⁊ Ceaulin monige tunas genom, ⁊ unarimedlice herereaf, ⁊ ierre he hwearf þonan to his agnum. Her ælle cyning forþferde, ⁊ Æþelric ricsode æfter him.v. gear. Her Ceolric ricsode.v. gear. Her micel wælfill wæs æt Woddes beorge, ⁊ Ceawlin wæs ut adrifen. ⁊ Gregorius feng to papdome on Rome. Her CeawlinCuichelmCrida forwurdon, ⁊ Æþelfriþ feng to rice on Norðhymbrum. Her Gregorius papa sende to Brytene Augustinum. mid wel manegum munecum. þe Godes word Engla ðeoda godspelledon. Her Gregorius papa sende to Bretene Augustinum. mid wel monegum munecum. Þa Godes word Engla þeode godspellian. Her ongon Ceolwulf ricsian on Wesseaxum, ⁊ simle he feaht. ⁊ won, oþþe wiþ Angelcyn, oþþe uuiþ Walas, oþþe wiþ Peohtas, oþþe wiþ Scottas; Se wæs Cuþaing. Cuþa Cynricing, Cynric Cerdicing, Cerdic Elesing, Elesa Esling, Esla Gewising, Giwis Wiging, Wig Freawining, Freawine Friðugaring, Friðugar Bronding, Brond Bældæging, Bældæg Wodening. Her sende Gregorius papa Agustino ærcebiscepe pallium in Bretene, ⁊ wel monige godcunde lareowas him to fultome; ⁊ Paulinus biscep gehwerfde Edwine Norþhymbra cyning to fulwihte. Her wæs gefeoht æt Egesan stane. Ægþan Scotta cyng feaht wið Dælreoda, ⁊ wið Æðelferþe Norþhymra cynge æt Dægstane, ⁊ man ofsloh mæst ealne his here. Her East Seaxe onfengon geleafanfulwihtes bæð. under Sæbryhte cyninge Augustinus gehalgode.ii. biscopas. MellitumIustum. Mellitum he sende to bodiende East Seaxum fulluht. ðar was se cing gehaten Sæbyrht. Ricolan sunu. Æðelberhtes swyster. ðone Æðelbyrht gesette to cynge. ⁊ Æðelberht gesealde Mellite biscopsetl on Lundewic. ⁊ Iusto on Hrouecystre. seo ys.xxiiii. mila fram Dorwitceastre. Her forþferde Gregorius ymb.x. gear þæs þe he us fulwiht sendehis fæder wæs haten Gordianus And her Æðelfrið lædde his færde to Legercyestre, ⁊ ðar ofsloh unrim Walena. ⁊ swa wearþ gefyld Augustinus witegunge. þe he cwæþ. Gif Wealas nellað sibbe wið us. hi sculan æt Seaxana handa farwurþan. Þar man sloh eac.cc. preosta ða comon ðyder þæt hi scoldon gebiddan for Walena here. Scrocmail was gehaten heora ealdormann. se atbærst ðanon fiftiga sum. Her Ceolwulf gefeaht wiþ Suþ Seaxe. Her Cynegils feng to rice on Wesseaxum, ⁊ heold.xxxi. wintra. Cynegils wæs Ceoling. Ceol Cuþaing. Cuþa Cynricing. Her CynegilsCuichelm gefuhton on Beandune, ⁊ ofslogon.ii. þusendo Wala ⁊ .lxvi. Her Æþelbryht Contwara cyning forþferde, ⁊ Eadbald his sunu feng to rice. ⁊ þy ilcan geare wæs agan fram frymþe middangeardes fif þusendu wintra ⁊ .dccc. Se forlet his fulluht, ⁊ leouode on hæðenum þeawe swa þæt he hæfde his fæder laue to wiue. Þa mynte Laurentius ðe Þa was ercebiscop on Cent þæt he wolde suð ofer eall forlæton. Ac him com to on niht se apostol Petrushine hetelice swang, forðan ðe he wolde Godes hyrde forlætonhet hine gan to þam cyngebodian him rihtne geleafan. ⁊ he swa dydese cing gecyrde to rihtan geleauan. On þyses cinges dagum Laurentius ercebiscop se was on Cent æfter Agustine forþferde.iiii. nonas Februariihe was bebyred be Agustine. Æfter him feng Mellitus to arcebiscopdome se was biscop of Lundeneþas binnan fif wintre Mellitus forðferde. Þa æfter him feng to arcebiscopdome Iustus, se was biscop of Hrouecistre, ⁊ þar to gehalgode Romanum to biscope. Her Paulinus fram Iusto þam ercebiscop wæs gehadod Norþhymbrum to biscepe. Her Eanflæd Edwines dohtor cyninges wæs gefulwad in þone halgan æfen Pentecosten; ⁊ Penda hæfde.xxx. wintra rice. ⁊ he hæfde.L. wintra Þa Þa he to rice feng. Penda wæs Pybbing. Pybba Cryding. Cryda Cynewolding. Cynewold Cnebbing. Cnebba Iceling. Icel Eomæring. Eomær Angelþeowing. Angelþeow Offing. Offa Wærmunding. Wærmund Wihtlæging. Wihtlæg Wodening. Her Edwine kyning wæs gefulwad mid his þeode on Eastron. Her CynegilsCuichelm gefuhtun wiþ Pendan æt Cirenceastre, ⁊ geþingodan Þa. Her was Eorpwald gefulwad. Her Edwine wæs ofslægen, ⁊ Paulinus huerf eft to Cantwarum, ⁊ gesæt þæt biscepsetl on Hrofesceastre. Her Birinus biscep bodude West Seaxum fulwuht. Her Cynegils wæs gefulwad from Birino þæm biscep in Dorkeceastre, ⁊ Oswold his onfeng. Her Cuichelm wæs gefulwad in Dorcesceastre, ⁊ þy ilcan geare forþferde; ⁊ Felix biscep bodade East Englum Cristes geleafan. Her Birinus fulwade Cuþræd on Dorcesceastre, ⁊ onfeng hine him to suna. Her Redbald Cantwara cyning forþferde, ⁊ he ricsode.xxv. wintra. He hæfde twegene sunu ErmenredErcenberht. ⁊ þes Ercenberht rixode æfter his fæder. ⁊ Ermenred gestrynde twegen sunu. Þa syððan wurðan gemartirode of Ðunore. Her Oswald Norþanhymbra cyning ofslægen wæs. Her Cenwalh feng to Wesseaxna rice, ⁊ heold.xxxi. wintra. ⁊ se Cenwalh het atimbran Þa ciricean on Wintunceastre. Her Paulinus forþferde se was ærcebiscep on Eoforwicceastre, ⁊ eft on Hrofesceastre. Her Cenwalh adrifen wæs from Pendan cyninge. Her Cenwalh wæs gefulwad. Her Cenwalh gesalde Cuþrede his mæge.iii. þusendo londes be æscesdune; se Cuþred wæs Cuichelming. Cuichelm Cynegilsing. Her ægelbryht of Galwalum. æfter Birine þam Romaniscan biscep onfeng Wesseaxna biscepdome. Her Oswine kyning wæs ofslægen, ⁊ Aidan biscep forþferde. Her Cenwalh gefeaht æt Bradanforda be Afne. Her Middel Seaxe onfengon under Peadan aldormen ryhtne geleafan. Her Onna cyning wearþ ofslægen. ⁊ Botulf ongon mynster timbran æt Icanho. Her Penda forwearþ, ⁊ Mierce wurdon Cristne. Þa was agan from fruman middangeardes.v. þusendo wintra. ⁊ .dccc. ⁊ .l. wintra. ⁊ Peada feng to Mercna rice. Pending. Her forþferde Peada, ⁊ Wulfhere Pending feng to Miercna rice. Her Cenwalh gefeaht æt Peonnum wiþ Walas, ⁊ hie gefliemde Pedridan; Þis wæs gefohten siþþan he of East Englum com. He wæs þær.iii. gear on wrece, hæfde hine Penda adrifenne, ⁊ rices benumenne. forþon he his swostor anforlet. Her ægelbryht biscep geewat from Cenwale, ⁊ Wine heold þone biscepdom.iii. gear; ⁊ se ægelbryht onfeng Persa biscepdomes on Galwalum bi Signe. Her Cenwalh gefeaht in Eastron on Posentesbyrg, ⁊ gehergeade Wulfhere Pending æscesdune; ⁊ Cuþred Cuichelming, ⁊ Coenbryht cyning on anum geare forþferdun; ⁊ on Wiht gehergade Wulfhere Pending, ⁊ gesalde Wihtwaran Æþelwalde Suþ Seaxna cyninge. forþon Wulfhere hine onfeng æt fulwihte. ⁊ Eoppa mæssepreost. be Wilferþes wordeWulfhere cyning brohte Wihtwarum fulwiht ærest. Her sunne aþiestrode, ⁊ Arcenbryht Cantwara cyng forþferde; ⁊ Colman mid his geferum for to his cyððe. Þy ilcan geare wæs micel mancuealm; ⁊ CeaddaWilferþ wæron gehadode, ⁊ þy ilcan geare Deusdedit forþferde. Her þeodorus mon hadode to ercebiscep: Her Ecgbryht cyning salde Basse mæsseprioste Reculf mynster on to timbranne. Her forþferde Osweo Norþanhymbra cyning, ⁊ Ecgferþ ricsode æfter him; ⁊ Hloþhere feng to biscepdome ofer Wesseaxan ægelbryhtes biscepes nefa. ⁊ heold.vii. gear, þeodor biscep hine gehalgode; ⁊ se Oswio wæs Æþelferþing, Æþelferþ Æþelricing, Æþelric Iding, Ida Eopping. Her wæs þæt micle fugla wæl. Her forþferde CenwalhSeaxburg an gear ricsode his cuen æfter him. Her Ecgbryht Cantwara cyning forþferde; ⁊ þy geare wæs senoð æt Heorotforda, ⁊ Sancte Æþeldryht ongon þæt mynstær æt Elige: Her feng æscwine to rice on Wesseaxum, se wes Cenfusing, Cenfus Cenferþing, Cenferþ Cuþgilsing, Cuþgils Ceolwulfing, Ceolwulf Cynricing, Cynric Cerdicing. Her Wulfhere Pendingæscwine gefuhton æt Biedanheafde; ⁊ þy ilcan geare Wulfhere forþferde, ⁊ Æþelred feng to rice. Her æscwine forþferde, ⁊ Hedde feng to biscepdome, ⁊ Centwine feng to rice; ⁊ Centwine was Cynegilsing, Cynegils Ceolwulfing; ⁊ Æþered Miercna cyning oferhergeada Centlond. Her oþiewde cometa se steorra. ⁊ Wilfriþ biscop wæs adrifen of his biscopdome from Ecgferþe cyninge. Her Ælfwine wæs ofslægen, ⁊ Sancte Æþelþryþ forþferde. Her gesæt þeodorius ærcebiscop senoþ on Hæþfelda, forþon he wolde þone Cristes geleafan geryhtan; ⁊ þy ylcan geare forþferde Hild abbodesse on Streonesheale. On þissum geare Centwine gefliemde Bretwealas . Her Ceadwalla ongan æfter rice winnan; Se Ceadwalla was Coenbryhting. Coenbryht Cading, Cadda Cuþaing, Cuþa Ceawlining, Ceawlin Cynricing, Cynric Cerdicing; ⁊ Mul was Ceadwallan broþur, ⁊ þone mon eft on Cent forbærnde; ⁊ þy ilcan geare Ecgferþ cyning mon ofslog; Se Ecgferþ was Osweoing, Osweo Æþelferþing, Æþelferþ Æþelricing, Æþelric Iding, Ida Eopping; ⁊ Hloþhere þy ilcan geare forþferde. Her CeadwallaMul CentWieht forhergedon. Her Mul wearþ on Cent forbærned, ⁊ oþre.xii. men mid him, ⁊ þy geare Ceadwalla eft Cent forhergeada. Her Ine feng to Wesseaxna rice, ⁊ heold.xxxvii. wintra. ⁊ he getimbrade þæt menster æt Glæstingabyrig. ⁊ þy ilcan geare Ceadwalla for to Rome, ⁊ fulwihte onfeng from þam papan, ⁊ se papa hine heht Petrus. ⁊ ymb.vii. niht he forþferde. Þonne was se Ine Cenreding, Cenred Ceolwalding, Ceolwald was Cynegilses broþur, ⁊ Þa wæron Cuþwines suna Ceaulininges, Ceaulin Cynricing, Cynric Cerdicing. Her þeodorius ærcebiscop forþferde, ⁊ feng Beorhtwald to þam biscepdome. Ær wærun Romanisce biscepas, siþþan wærun Englisce. Her Cantware geþingodan wiþ Ine, ⁊ him gesaldon.xxx m.. forþon þe hie ær Mul forbærndon; ⁊ Wihtred feng to Cantwara rice, ⁊ heold.xxxiii. wintra; Se Wihtred was Ecgbryhting, Ecgbryht Arcenbryhting, Erconbryht Eadbalding, Eadbald Æþelbryhting. Her Hedde biscep forþferde, ⁊ he heold þone biscepdom.xxvii. wintra on Wintaceastre. Her Æþelred Pending Miercna cyning onfeng munuchade, ⁊ þæt rice heold.xxviiii. wintra. Þa feng Coenred to. Her Aldferþ Norþanhymbra cyning forþferdeSeaxuulf biscep. Her Aldhelm biscep forþferde, se wæs be westan wuda biscep, ⁊ wæs todæled in foreweardum Danieles dagum in tua biscepscira West Seaxna lond, ⁊ ær hit wæs an. oþer heold Daniel, oþer Aldhelm; Æfter Aldhelme feng Forþhere to; ⁊ Ceolred feng to Miercna rice, ⁊ Coenred for to RomeOffa mid him. Her Beorhtfriþ ealdormon feaht wiþ Peohtas, ⁊ IneNun his mæg gefuhton wiþ Gerente Wala cyninge. Her forþferde Guþlac se halga. Her IneCeolred fuhton æt Woddes beorge. Her Osred Norþanhymbra cyning wearþ ofslægen, se hæfde.vii. winter rice æfter Aldferþe; Þa feng Coenred to rice, ⁊ heold.ii. gear; Þa Osricheold.xi. gear; ⁊ on þam ilcan geare Ceolred Miercna cyning forþferde, ⁊ his lic resteþ on Licetfelda, ⁊ Æþelrædes Pendinges on Bearddanigge; ⁊ Þa feng Æþelbald to rice on Mercium, ⁊ heold.xli. wintra Æþelbald wæs Alweoing, Alweo Eawing, Eawa Pybing, þæs cyn is beforan awriten; ⁊ Ecgbryht se arwierþa wer on Hii þam ealonde Þa munecas on ryht gecierde. þæt hie Eastron onryht heoldon, ⁊ Þa ciriclecan scare. Her Ingild forþferde Ines broþur, ⁊ hiera swostur wærun CuenburgCuþburg, ⁊ sio Cuþburg þæt liif æt Winburnan arærde, ⁊ hio wæs forgifen Norþanhymbra cyninge Aldferþe, ⁊ hie be him lifgendum hie gedældun. Her Daniel ferde to Rome; ⁊ þy ilcan geare Ine ofslog Cynewulf. Her Æþelburg cuen towearp TantunIne ær timbrede; ⁊ Aldbryht wræccea gewat on Suþrigeon Suþ Seaxe; ⁊ Ine gefeaht wiþ Suþ Seaxum. Her Wihtræd Cantwara cyning forþferde. þæs cyn is beforan. ⁊ Eadberht feng to Centrice. ] ⁊ Ine feaht wiþ Suþ Seaxan, ⁊ þær ofslog Aldbryht. Her Ine ferde to Rome. ⁊ þær his feorh gesealdefeng Æþelheard to Wesseaxna riceheold.xiiii. gear. ⁊ þy geare gefuhton ÆþelheardOswald se Æþeling; ⁊ se Oswald was Æþelbalding, Æþelbald Cynebalding, Cynebald Cuþwining, Cuþwine Ceaulining. Her cometa se steorra hiene oþiewde, ⁊ Sanctus Ecgbryht forþferde; Her Oswald se Æþeling forþferde. Her was ofslægen Osric Norþanhymbra cyning, ⁊ feng Ceoluulf to þam rice, ⁊ heold.viii. gear. ⁊ se Ceolwulf wæs Cuþaing, Cuþa Cuþwining, Cuþwine Leodwalding. Leodwald Ecgwalding, Ecgwald Aldhelming, Aldhelm Ocging, Ocga Iding, Ida Eopping; ⁊ Beorhtwald ærcebiscep gefor; ⁊ þy ilcan geare Tatwine wæs gehalgod to ærcebiscepe. Her Æþelbald geeode Sumurtun; ⁊ sunne aþiestrode. Her wæs se mona swelce he wære mid blode begoten; ⁊ ferdon forþ TatwineBieda. Her Noþhelm ærcebiscep onfeng pallium from Romana biscep. Her Forþhere biscepFriþogiþ cuen ferdun to Rome. Her Eadbryht Eating, Eata Leodwalding, feng to Norþanhymbra rice. ⁊ heold.xxi. wintra. ⁊ his broþor wæs Ecgbryht Eating ærcebiscep, ⁊ hie restaþ begen on Eoforwicceastre on anum portice. Her Æþelheard cyning forþferde, ⁊ feng Cuþræd to Wesseaxna rice, ⁊ heold.xvi. wintra, ⁊ heardlice gewon wiþ Æþelbald cyning; ⁊ cuþbryht wæs to ærcebiscepe gehalgod, ⁊ Dun biscep to Hrofesceastre. Her ÆþelbaldCuþræd fuhton wiþ Walas. Her Danihel gesæt on Wintanceastre, ⁊ Hunferþ feng to biscepdome. Her Danihel forþferde, Þa was.xliii. wintra agan siþþan he onfeng biscepdome. Her mon slog Selred cyning. Her wæs ofslægen Cynric Wesseaxna Æþeling, ⁊ Eadbryht Cantwara cyning forþferde. ⁊ æthelbyrht Wihtredes sunu cinges feng to þam rice. Her Cuþred cyning gefeaht uuiþ Æþelhun þone ofermedan aldormonn. Her Cuþred gefeaht þy.xii. geare his rices æt Beorgfeorda wiþ Æþelbald. Her Cuþred feaht wiþ Walas. Her Cuþred forþferde, ⁊ Cyneheard onfeng biscepdome æfter Hunferþe on Wintanceastre; ⁊ Cantwaraburg forbærn þy geareSigebryht feng to Wesseaxna riceheold an gear. Her Cynewulf benam Sigebryht his ricesWest Seaxna wiotan for unryhtum dædum buton Hamtunscirehe hæfde Þa he ofslog þone aldormon þe him lengest wunodehiene Þa Cynewulf on Andred adræfdehe þær wunade þæt hiene an swan ofstang æt Pryfetesflodanhe wræc þone aldormon Cumbranse Cynewulf oft miclum gefeohtum feaht uuiþ Bretwalumymb.xxxi. wintra þæs þe he rice hæfde he wolde adræfan anne Æþeling se was Cyneheard hatense Cyneheard wæs þæs Sigebryhtes broþurÞa geascode he þone cyning lytle werode on wifcyþþe on Merantunehine þær beradþone bur utan beeode ær hine Þa men onfunden þe mid þam kyninge wærunÞa ongeat se cyning þæthe on Þa duru eodeÞa unheanlice hine werede he on þone Æþeling locudeÞa utræsde on hinehine miclum gewundode. ⁊ hie alle on þone Cyning wærun feohtende þæt hie hine ofslægenne hæfdonÞa on þæs wifes gebærum onfundon þæs cyninges þegnas Þa unstilnesseÞa þider urnon swa hwelc swa Þonne gearo wearþradosthiera se Æþeling gehwelcum feohfeorh gebeadhiera nænig hit geþicgean nolde'. Ac hie simle feohtende wæran hie alle lægon butan anum Bryttiscum gislese swiþe gewundad wæs. Þa on morgenne gehierdun þæt þæs cyninges þegnas þe him beæftan wærun þæt se cyning ofslægen wæs Þa ridon hie þiderhis aldormon OsricWiferþ his þegnÞa men þe he beæftan him læfde ærþone Æþeling on þære byrig metton þær se cyning ofslægen lægÞa gatu him to belocen hæfdonÞa þærto eodonÞa gebead he him hiera agenne dom feoslondes gif hie him þæs rices uþonhim cyþdon þæt hiera mægas him mid wæron Þa þe him from noldonÞa cuædon hie þæt him nænig mæg leofra nære Þonne hiera hlafordhie næfre his banan folgian noldonÞa budon hie hiera mægum þæt hie gesunde from eodonhie cuædon þæt þæt ilce hiera geferum geboden wære þe ær mid þam cyninge wærun Þa cuædon hie þæt hie hie þæs ne onmunden þon ma þe eowre geferan þe mid þam cyninge ofslægene wærun. ⁊ hie Þa ymb Þa gatu feohtende wæron þæt hie þærinne fulgonþone Æþeling ofslogonÞa men þe him mid wærun alle butan anum se wæs þæs aldormonnes godsunuhe his feorh generedeþeah he wæs oft gewundad. ⁊ se Cynewulf ricsode.xxxi. wintrahis lic liþ æt Wintanceastreþæs æþlinges æt Ascanmynsterhiera ryhtfæder cyn gæþ to Cerdiceþy ilcan geare mon ofslog Æþelbald Miercna cyning on Seccandunehis lic liþ on HreopaduneBeornræd feng to ricelytle hwile heoldungefealiceþy ilcan geare Offa feng to riceheold.xxxviiii. wintrahis sunu Egferþ heold.xli. daga ⁊ .c. daga. Se Offa wæs Þincgferþing Þincgferþ Eanwulfing, Eanwulf Osmoding, Osmod Eawing, Eawa Pybing, Pybba Creoding, Creoda Cynewalding, Cynewald Cnebing, Cnebba Iceling, Icel Eomæring, Eomær Angelþowing, Angelþeow Offing, Offa Wærmunding, Wærmund Wyhtlæging, Wihtlæg Wodening. Her Cuþbryht arcebiscep forþferde. Her Bregowine wæs to ercebiscepe gehadod to Sancte Michaeles tide. Her Æþelbryht Cantwara cyning forþferde se was Wihtredes cinges sunu. Her wæs se micla winter. Her Ianbryht wæs gehadod to ærcebiscepe on þone feowertegan dæg ofer midne winter. Her Iaenbryht ærcebiscep onfeng pallium. Her forþferde Eadberht Cantwara Eating cinc. Her Milred biscep forþferde. Her oþiewde read Cristesmæl on hefenum æfter sunnan setlgonge; ⁊ þy geare gefuhton MierceCantware æt Ottanforda; ⁊ wunderleca nædran wæron gesewene on Suþ Seaxna londe. Her CynewulfOffa gefuhton ymb BenesingtunOffa nam þone tuun. Her Ald SeaxeFrancan gefuhtun. Her Cyneheard ofslog Cynewulf cyning, ⁊ he þær wearþ ofslægen, ⁊ .lxxxiiii. monna mid him; ⁊ Þa onfeng Beorhtric Wesseaxna rices, ⁊ he ricsode.xvi. gear, ⁊ his lic liþ æt Werham, ⁊ his ryhtfædren cyn gæþ to Cerdice. To þysan timan rixode Ealhmund cing innon Cent. Her wæs geflitfullic senoþ æt Cealchyþe, ⁊ Iaenbryht ærcebiscep forlet sumne dæl his biscepdomes, ⁊ from Offan kyninge Hygebryht wæs gecoren, ⁊ Ecgferþ to cyninge gehalgod. Her nom Beorhtric cyning Offan dohtor Eadburge; ⁊ on his dagum cuomon ærest.iii. scipu, ⁊ Þa se gerefa þærto rad, ⁊ hie wolde drifan to þæs cyninges tune þy he nyste hwæt hie wæron; ⁊ hiene mon ofslog; Þæt wæron Þa ærestan scipu Deniscra monna þe Angelcynnes lond gesohton. Her Iaenbryht ærcebiscep forþferde, ⁊ þy ilcan geare wæs gecoren Æþelheard abbud to biscepe. Her Offa Miercna cyning het Æþelb rex þæt heafod ofaslean. Her Adrianus papaOffa cyning forþferdon; ⁊ Æþelred Norþanhymbra cyning wæs ofslægen from his agenre þeode, ⁊ Ceolwulf biscepEadbald biscep of þæm londe aforon; ⁊ Ecgferþ feng to Miercna rice. ⁊ þy ilcan geare forþferde; ⁊ Eadbryht onfeng rice on Cent. þam was oþer noma nemned Præn. Her Ceolwulf Miercna cyning oferhergeade Cantware Mersc, ⁊ gefengun Praen hiera cyning, ⁊ gebundenne hine on Mierce læddon; Her Romane Leone þæm papan his tungon forcurfon, ⁊ his eagan astungon, ⁊ hine of his setle afliemdon; ⁊ Þa sona eft Gode fultomiendum he meahte geseonsprecan, ⁊ eft was papa swa he ær wæs. Her Æþelheard ærcebiscepCynebryht Wesseaxna biscep foron to Rome. Her Beorhtric cyning forþferdeWorr aldormon; ⁊ Ecgbryht feng to Wesseaxna rice; ⁊ þy ilcan dæge rad Æþelmund aldorman of Hwiccium ofer æt Cynemæresforda, Þa mette hine Weoxstan aldorman mid Wilsætum; þær wearþ micel gefeoht, ⁊ þær begen ofslægene Þa aldormen, ⁊ Wilsætan namon sige. Her wæs gehadod Beornmod biscep to Hrofesceastre. Her Æþelheard ærcebiscep forþferde, ⁊ Wulfred wæs to ærcebiscepe gehadod, ⁊ Forþred abbud forþferde. Her Wulfred ærcebiscep pallium onfeng. Her Cuþred cyning forþferde on Cantwarum, ⁊ Ceolburg abbudesse, ⁊ Heabryht aldorman. Her Carl cyning forþferde, ⁊ he ricsode.xlv. wintra. ⁊ Wulfred arcebiscepWigbryht Wesseaxna biscep foron begen to Rome; Her Wulfred ærcebiscep mid bledsunge þæs papan Leon hwearf eft to his agnum biscepdome; ⁊ þy geare gehergade Ecgbryht cyning on West Walas from easteweardum westewearde. Her Leo se Æþela papase halga forþferde, ⁊ æfter him Stephanus feng to rice. Her Stephanus papa forþferde, ⁊ æfter him was Paschalis to papan gehadod; ⁊ þy ilcan geare forborn Ongolcynnes scolu. Her Cenwulf Miercna cyning forþferde, ⁊ Ceolwulf feng to rice, ⁊ Eadbryht aldormon forþferde. Her wearþ Ceolwulf his rices besciered. Her tuegen aldormen wurdon ofslægene, BurghelmMuca; ⁊ senoþ wæs æt Clofeshoo. Her wæs Wala gefeohtDefna æt Gafulfordaþy ilcan geare gefeaht Ecbryht cyningBeornwulf cyning on EllenduneEcgbryht sige namþær wæs micel wæl geslægen. Þa sende he Æþlwulf his sunu of þære fierdeEalhstan his biscepWulfheard his aldormon to Cent micle weredehie Baldred þone cyning norþ ofer Temese adrifonCantware him to cirdonSuþrigeSuþSeaxeEastSeaxe þy hie from his mægum ær mid unryhte anidde wærunþy ilcan geare EastEngla cyningseo þeod gesohte Ecgbryht cyning him to friþeto mundboran for Miercna egeþy geare slogon EastEngle Beornwulf Miercna cyning. Her Ludecan Miercna cyninghis.v. aldormen mon ofslog mid himWiiglaf feng to rice. Her mona aþistrode on middes wintres mæssenihtþy ilcan geare geeode Ecgbryht cyning Miercna riceal þæt be suþan Humbre wæshe wæs se eahteþa cyning se þe Bretwalda wæs Ærest Ælle SuþSeaxna cyning se þus micel rice hæfde se æftera wæs Ceawlin Wesseaxna cyning se þridda wæs Æþelbryht Cantwara cyning se feorþa wæs Rædwald EastEngla cyning fifta was Eadwine Norþanhymbra cyning siexta wæs Oswald se æfter him ricsode seofoþa wæs Oswio Oswaldes broþur eahtoþa wæs Ecgbryht Wesseaxna cyningse Ecgbryht lædde fierd to Dore wiþ Norþanhymbrehie him þær eaþmedo budongeþuærnessehie on þam tohwurfon. Her eft Wilaf onfeng Miercna ricesÆþelwald biscep forþferdeþy ilcan geare lædde Ecgbryht cyning fierd on Norþwalashe hie to eaþmodre hersumnesse gedyde. Her Wulfred ærcebiscep forþferde. Her Ceolnoþ wæs gecoren to biscepegehadodFeologid abbud forþferde. Her Ceolnoþ ærcebiscep onfeng pallium. Her hæþen men oferhergeadon Sceapige. Her gefeaht Ecgbryht cyning wiþ.xxxv. sciphlæsta æt Carrumþær wearþ micel wæl geslægen, ⁊ Þa Denescan ahton wælstowe gewald; ⁊ HereferþWigþen tuegen biscepas forþferdon, ⁊ DuddaOsmod tuegen aldormen forþferdon. Her cuom micel sciphere on Westwalashie to anum gecierdon, ⁊ wiþ Ecgbryht West Seaxna cyning winnende wæron. Þa he þæt hierdemid fierde ferdehim wiþ feaht æt Hengestduneþær gefliemde ge Þa Walas ge Þa Deniscan. Her Ecgbryht cyning forþferde, ⁊ hine hæfde ær Offa Miercna cyningBeorhtric Wesseaxna cyning afliemed.iii. gear of Angelcynnes lande on Fronclond, ær he cyning wære, ⁊ þy fultomode Beorhtric Offan þy he hæfde his dohtor him to cuene; ⁊ se Ecgbyht ricsode.xxxvii. wintra,.vii. monaþ, ⁊ feng Æþelwulf Ecgbrehting to Wesseaxna rice, ⁊ he salde his suna Æþelstane Cantwara riceEastseaxnaSuþrigeaSuþseaxna. Her Wulfheard aldormon gefeaht æt Hamtune wiþ.xxxiii. sciphlæstaþær micel wæl geslogsige nom. ⁊ þy geare forþferde Wulfheard. ⁊ þy ilcan geare gefeaht Æþelhelm dux wiþ Deniscne here on Port mid Dornsætumgode hwile þone here gefliemde, ⁊ Þa Deniscan ahton wælstowe gewaldþone aldormon ofslogon. Her Herebryht aldormon wæs ofslægen from hæþnum monnummonige mid him on Merscwarum, ⁊ þy ilcan geare eft on Lindesseon Eastenglumon Cantwarum wurdon monige men ofslægene from þam herige. Her wæs micel wæsliht on Lundenneon Cwantawicon Hrofesceastre. Her Æþelwulf cyning gefeaht æt Carrum wiþ.xxxv. schiplæsta, ⁊ Þa Deniscan ahton wæstowe gewald. Her Eanulf aldorman gefeaht mid SumursætumEalchstan biscepOsric aldorman mid Dornsætnum gefuhton æt Pedridan muþan wiþ Deniscne hereþær micel wæl geslogonsige namon. þy ilcan geare Æþelstan rexEalchere dux micelne here ofslogon æt Sondwic on Kent ⁊ .viiii. scipu gefengonÞa oþru geflimdon Her Ceorl aldormon gefeaht wiþ hæþene men min Defenascire æt Wicganbeorge, ⁊ þær micel wæl geslogonsige namon. ⁊ þy ilcan geare Æþelstan cyningEalchere dux micelne here ofslogon æt Sondwic on Cent ⁊ .ix.scipu gefengunÞa oþre gefliemdon. ⁊ hæþne men ærest ofer winter sæton. ⁊ þy ilcan geare cuom feorðe healf hund scipa on Temese muþanbræcon ContwaraburgLundenburg, ⁊ gefliemdon Beorhtwulf Miercna cyning mid his fierde, ⁊ foron Þa suþ ofer Temese on Suþrigehim gefeaht wiþ Æþelwulf cyningÆþelbald his sunu æt Aclea mid Westseaxna fierde, ⁊ þær þæt mæste wæl geslogon on hæþnum herige þe we secgan hierdon þisne ondweardan dæg, ⁊ þær sige namon. Her bæd Burgred Miercna cyninghis wiotan (bædon) Æþelwulf cyning þæt he (he) him gefultumade þæt him Norþwalas gehiersumade. He Þa swa dyde, ⁊ mid fierde fór ofer Mierce on Norþwalas, ⁊ hie him alle gehiersume dydon. ⁊ þy ilcan geare sende Æþelwulf cyning Ælfred his sunu to Rome. Þa was domne Leo papa on Rome, ⁊ he hine to cyninge gehalgodehiene him to biscepsuna nam. Þa þy ilcan geare Ealhere mid CantwarumHuda mid Suþrigium gefuhton on Tenet wiþ hæþnum herigeærest sige namon, ⁊ þær wearþ monig mon ofslægenadruncen on gehwæþere hond. On þæs ofer Eastron geaf Æþelwulf cyning his dohtor Burgrede cyninge of Wesseaxum on Merce. Her hæþne men ærest on Sceapige ofer winter sætun. ⁊ þy ilcan geare gebocude Æþelwulf cyning teoþan dæl his londes ofer al his rice Gode to lofehim selfum to ecere hælo, ⁊ þy ilcan geare ferde to Rome mid micelre weorþnesseþær was.xii. monaþ wuniendeÞa him hamweard fór, ⁊ him Þa Carl Francna cyning his dohtor geaf him to cuene, ⁊ æfter þam to his leodum cuomhie þæs gefægene wærun. ⁊ ymb.ii. gear þæs ðe he on Francum com he gefór, ⁊ his lic liþ æt Wintanceastre, ⁊ he ricsode nigonteoþe healf gear. On se Æþelwulf wæs Ecgbrehting, Ecgbryht Ealhmunding, Ealhmund Eafing, Eafa Eopping, Eoppab Ingilding; Ingild wæs Ines broþur Westseaxna cyninges, þæs þe eft ferde to Sancte Petreþær eft his feorh gesealde; ⁊ hie wæron Cendredes suna, Cenred wæs Ceolwalding, Ceolwald Cuþaing, Cuþa Cuþwining, Cuþwine Ceaulining, Ceawlin Cynricing, Cynric Cerdicing, Cerdic Elesing, Elesa Esling, Esla Giwising, Giwis Wiging, Wig Freawining, Freawine Friþogaring, Friþogar Bronding, Brond Bældæging, Bældæg Wodening, Woden Friþowalding, Friþuwald Freawining, Frealaf Friþuwulfing, Friþuwulf Finning, Fin Godwulfing, Godwulf Geating, Geat Tætwaing, Tætwa Beawing, Beaw Sceldwaing, Sceldwea Heremoding, Heremod Itermoning, Itermon Hraþraing, se wæs geboren in þære earce: Noe, Lamach, Matusalem, Enoh, Iaered, Maleel, Camon, Enos, Sed, Adam primus homo et pater noster est Christus, Amen. On Þa fengon Æþelwulfes suna twegen to rice, Æþelbald to Wesseaxna riceÆþelbryht to Cantwara riceto Eastseaxna riceto Suþrigeato Suþseaxna rice; ⁊ Þa ricsode Æþelbald.v. gear. Her Æþelbald cyng forþferde, ⁊ his lic liþ æt Sciraburnan, ⁊ feng Æþelbryht to allum þam rice his broþur, ⁊ he hit heold on godre geþuærnesseon micelre sibsumnesse; ⁊ on his dæge cuom micel sciphere upabræcon Wintanceastre. ⁊ wiþ þone here gefuhton Osric aldorman mid Hamtunscire, ⁊ Æþelwulf aldormon mid Bearrucscire, ⁊ þone here gefliemdon, ⁊ wælstowe gewald ahton; ⁊ se Æþelbryht ricsode.v. gear, ⁊ his lic liþ æt Scireburnan. Her sæt hæþen here on Tenet, ⁊ genamon friþ wiþ Cantwarum, ⁊ Cantware him feoh geheton wiþ þam friþe, ⁊ under þam friþeþam feohgehate se here hiene on niht up bestæl, ⁊ oferhergeade alle Cent eastewearde; Her feng Æþered Æþelbryhtes broþur to Wesseaxna rice; ⁊ þy ilcan geare cuom micel here on Angelcynnes lond, ⁊ wintersetl namon on Eastenglum, ⁊ þær gehorsude wurdon, ⁊ hie him friþ wiþ namon. Her for se here of East Englum ofer Humbre muþan to Eoforwicceastre on Norþhymbre, ⁊ þær wæs micel ungeþuærnes þære þeode betweox him selfum, ⁊ hie hæfdun hiera cyning aworpenne Osbryht, ⁊ ungecyndne cyning underfengon ællan; ⁊ hie late on geare to þam gecirdon þæt hie wiþ þone here winnende wærun, ⁊ hie þeah micle fierd gegadrodon, ⁊ þone here sohton æt Eoforwicceastre, ⁊ on Þa ceastre bræcon, ⁊ hie sume inne wurdon, ⁊ þær was ungemetlic wæl geslægen Norþanhymbra, sume binnan, sume butan; ⁊ Þa cyningas begen ofslægene, ⁊ sio laf wiþ þone here friþ nam; ⁊ þy ilcan geare gefor Ealchstan biscep, ⁊ he hæfde þæt bisceprice.l. wintra æt Scireburnan, ⁊ his lic liþ þær on tune. Her for se ilca here innan Mierce to Snotengaham, ⁊ þær wintersetl namon; ⁊ Burgræd Miercna cyninghis wiotan bædon Æþered Westseaxna cyningÆlfred his broþur þæt hie him gefultumadon, þæt hie wiþ þone here gefuhton; ⁊ Þa ferdon hie mid Wesseaxna fierde innan Mierce Snotengaham, ⁊ þone here þær metton on þam geweorce, ⁊ þær nan hefelic gefeoht ne wearþ, ⁊ Mierce friþ namon wiþ þone here; Her for se here eft to Eoforwicceastre, ⁊ þær sæt.i. gear. Her rad se here ofer Mierce innan Eastenglewintersetl namon. æt þeodforda, ⁊ þy wintra Eadmund cyning him wiþ feaht, ⁊ Þa Deniscan sige namon, ⁊ þone cyning ofslogon, ⁊ þæt lond all geeodon; ⁊ þy geare gefor Ceolnoþ ærcebiscep. ⁊ Æþered Wiltunscire biscop wearþ gecoren to ærcebiscpe to Cantuareberi. Her cuom se here to Readingum on Westseaxe, ⁊ þæs ymb.iii. niht ridon.ii. eorlas up; Þa gemette hie Æþelwulf aldorman on Englafelda, ⁊ him þær wiþ gefeahtsige nam; Þæs ymb.iiii. niht Æþered cyningÆlfred his broþur þær micle fierd to Readingum gelæddon, ⁊ wiþ þone here gefuhton, ⁊ þær wæs micel wæl geslægen on gehwæþre hond, ⁊ Æþelwulf aldormon wearþ ofslægen, ⁊ Þa Deniscan ahton wælstowe gewald; ⁊ þæs ymb.iiii. niht gefeaht Æþered cyningÆlfred his broþur wiþ alne þone here on æscesdune, ⁊ hie wærun on twæm gefylcum, on oþrum wæs BachsecgHalfdene Þa hæþnan cyningas, ⁊ on oþrum wæron Þa eorlas; ⁊ Þa gefeaht se cyning Æþered wiþ þara cyninga getruman, ⁊ þær wearþ se cyning Bagsecg ofslægen; ⁊ Ælfred his broþur wiþ þara eorla getruman, ⁊ þær wearþ Sidroc eorl ofslægen se alda, ⁊ Sidroc eorl se gioncga, ⁊ Osbearn eorl, ⁊ Fræna eorl, ⁊ Hareld eorl, ⁊ Þa hergas begen gefliemde, ⁊ fela þusenda ofslægenra, ⁊ onfeohtende wæron niht. ⁊ þæs ymb.xiiii. niht gefeaht Æþered cyningÆlfred his broður wiþ þone here æt Basengum, ⁊ þær Þa Deniscan sige namon; ⁊ þæs ymb.ii. monaþ gefeaht Æþered cyningÆlfred his broþur wiþ þone here æt Meretune, ⁊ hie wærun on tuæm gefylcium, ⁊ hie butu gefliemdon, ⁊ longe on dæg sige ahton, ⁊ þær wearþ micel wælsliht on gehwæþere hond, ⁊ Þa Deniscan ahton wælstowe gewald; ⁊ þær wearþ Heahmund biscep ofslægen, ⁊ fela godra monna; ⁊ æfter þissum gefeohte cuom micel sumorlida; ⁊ þæs ofer Eastron gefor Æþered cyning, ⁊ he ricsode.v. gear, ⁊ his lic liþ æt Winburnan. Þa feng Ælfred Æþelwulfing his broþur to Wesseaxna rice; ⁊ þæs ymb anne monaþ gefeaht Ælfred cyning wiþ alne þone here lytle werede æt Wiltune, ⁊ hine longe on dæg gefliemde, ⁊ Þa Deniscan ahton wælstowe gewald; ⁊ þæs geares wurdon.viiii. folc gefeoht gefohten wiþ þone here on þy cynerice be suþan Temese, ⁊ butan þam þe him Ælfred þæs cyninges broþur, ⁊ anlipig aldormon, ⁊ cyninges þegnas oft rade onridon þe mon na ne rimde, ⁊ þæs geares wærun ofslægene.viiii. eorlasan cyning; ⁊ þy geare namon Westseaxe friþ wiþ þone here. Her for se here to Lundenbyrig from Readingum, ⁊ þær wintersetl nam, ⁊ Þa namon Mierce friþ wiþ þone here. Her for se here on Norþhymbre, ⁊ he nam wintersetl on Lindesse æt Tureces iege, ⁊ Þa namon Mierce friþ wiþ þone here. Her for se here from Lindesse to Hreopedune, ⁊ þær wintersetl nam, ⁊ þone cyning Burgræd ofer adræfdon ymb.xxii. wintra þæs þe he rice hæfde, ⁊ þæt lond all geeodon; ⁊ he for to Romeþær gesæthis lic liþ on Sancta Marian ciricean on Angelcynnes scole; ⁊ þy ilcan geare hie sealdon anum unwisum cyninges þegne Miercna rice to haldanne, ⁊ he him aþas sworgislas salde, þæt he him gearo wære swa hwelce dæge swa hie hit habban wolden, ⁊ he gearo wære mid him selfum, ⁊ on allum þam þe him læstan woldon. to þæs heres þearfe. Her for se here from Hreopedune, ⁊ Healfdene for mid sumum þam here on Norþhymbre. ⁊ nam wintersetl be Tinan þære ea, ⁊ se here þæt lond geeode. ⁊ oft hergade on Peohtas, ⁊ on Stræcledwalas; ⁊ for GodrumOscytelAnwynd. Þa.iii. cyningas, of Hreopedune to Grantebrycge mid micle here, ⁊ sæton þær an gear; ⁊ þy sumera for Ælfred cyning ut on mid sciphere, ⁊ gefeaht wiþ.vii. sciphlæstas, ⁊ hiera an gefeng. ⁊ Þa oþru gefliemde. Her hiene bestæl se here into Werham Wesseaxna fierde, ⁊ wiþ þone here se cyning friþ nam, ⁊ him Þa aþas sworon on þam halgan beage, þe hie ær nanre þeode noldon, þæt hie hrædlice of his rice foren; ⁊ hie Þa under þam hie nihtes bestælon þære fierde se gehorsoda here into Escanceaster; ⁊ þy geare Healfdene Norþanhymbra lond gedælde. ⁊ ergende wæronhiera tilgende. Her cuom se here into Escanceastre from Werham, ⁊ se sciphere sigelede west ymbutan, ⁊ Þa mette hie micel yst on , ⁊ þær forwearþ.cxx. scipa æt Swanawic; ⁊ se cyning Ælfred æfter þam gehorsudan here mid fierde rad Exanceasterhie hindan ofridan ne meahte ær hie on þam fæstene wæron, þær him mon to ne meahte; ⁊ hie him þær foregislas saldon. swa fela swa he habban wolde, ⁊ micle aþas sworon, ⁊ Þa godne friþ heoldon; ⁊ Þa on hærfæste gefor se here on Miercna lond, ⁊ hit gedældon sum, ⁊ sum Ceolwulfe saldon. Her hiene bestæl se here on midne winter ofer tuelftan niht to Cippanhamme, ⁊ geridon Wesseaxna londgesætonmicel þæs folces (⁊) ofer adræfdon, ⁊ þæs oþres þone mæstan dæl hie geridon, ⁊ him to gecirdon buton þam cyninge Ælfrede. ⁊ he lytle werede unieþelice æfter wudum for, ⁊ on morfæstenum; ⁊ þæs ilcan wintra wæs Inwæres broþurHealfdenes on Westseaxum on Defenascire mid.xxiii. scipum, ⁊ hiene mon þær ofslog, ⁊ .dccc. monna mid him. ⁊ .xl. monna his heres; ⁊ þæs on Eastron worhte Ælfred cyning lytle werede geweorc æt Æþelingaeigge, ⁊ of þam geweorce was winnende wiþ þone here, ⁊ Sumursætna se dæl, se þær niehst wæs; Þa on þære seofoðan wiecan ofer Eastron he gerad to Ecgbryhtes stane be eastan Sealwyda, ⁊ him to comon þær ongen Sumorsæte alle, ⁊ Wilsætan, ⁊ Hamtunscir se dæl, se hiere behinon was, ⁊ his gefægene wærun; ⁊ he for ymb ane niht of þam wicum to Iglea, ⁊ þæs ymb ane to Eþandune, ⁊ þær gefeaht wiþ alne þone here, ⁊ hiene gefliemde, ⁊ him æfter rad þæt geweorc, ⁊ þær sæt.xiiii. niht; ⁊ Þa salde se here him foregislasmicle aþas þæt hie of his rice uuoldonhim eac geheton þæt kyning fulwihte onfon woldehie þæt gelæston swa, ⁊ þæs ymb.iii. wiecan com se cyning to him Godrum þritiga sum þara monna þe in þam here weorþuste wæron æt Alre, ⁊ þæt is wiþ Æþelinggaeige; ⁊ his se cyning þær onfeng æt fulwihte, ⁊ his crismlising was æt Weþmor, ⁊ he was.xii. niht mid þam cyninge, ⁊ he hine miclumhis geferan mid feo weorðude. Her for se here to Cirenceastre of Cippanhamme. ⁊ sæt þær an gear; ⁊ þy geare gegadrode on hloþ wicenga, ⁊ gesæt æt Fullanhamme be Temese; ⁊ þy ilcan geare aþiestrode sio sunne ane tid dæges. Her for se here of Cirenceastre on Eastengle, ⁊ gesæt þæt lond, ⁊ gedælde. ⁊ þy ilcan geare for se here ofer þe ær on Fullanhomme sæt on Fronclond to Gend, ⁊ sæt þær an gear. Her for se here ufor on Fronclond, ⁊ Þa Francan him wiþ gefuhton, ⁊ þær Þa wearþ se here gehorsod æfter þam gefeohte. Her for se here up onlong Mæse feor on Fronclond, ⁊ þær sæt an gear. ⁊ þy ilcan geare for Ælfred cyning mid scipum ut on . ⁊ gefeaht wiþ feower sciphlæstas Deniscra monna, ⁊ þara scipa tu genam, ⁊ Þa men ofslægene wæron þe ðæron wæron, ⁊ tuegen sciphlæstas him on hond eodon, ⁊ Þa wæron miclum forslægeneforwundode ær hie on hond eodon. Her for se here up on Scald to Cundoþ, ⁊ þær sæt an gear. Her for se here up on Sunnan to Embenum, ⁊ þær sæt an gear. Her todælde se foresprecena here on tu, oþer dæl east. oþer dæl to Hrofesceastre; ⁊ ymbsæton ða ceastre, ⁊ worhton oþer fæsten ymb hie selfe. ⁊ hie þeah Þa ceastre aweredon oþþæt Ælfred com utan mid fierde; Þa eode se here to hiera scipum, ⁊ forlet þæt geweorc. ⁊ hie wurdon þær behorsude, ⁊ sona þy ilcan sumere ofer gewiton; ⁊ þy ilcan geare sende Ælfred cyning sciphere on Eastengle; sona swa hie comon on Stufe muþan, Þa metton hie.xvi. scipu wicenga, ⁊ wiþ ða gefuhton, ⁊ Þa scipo alle geræhton, ⁊ Þa men ofslogon; Þa hie Þa hamweard wendon mid þære herehyþe, Þa metton hie micelne sciphere wicenga, ⁊ Þa wiþ Þa gefuhton þy ilcan dæge, ⁊ Þa Deniscan ahton sige; Þy ilcan geare ær middum wintra. forþferde Carl Francna cyning, ⁊ hiene ofslog an efor, ⁊ ane geare ær his broður forþferde, se hæfde eac þæt westrice, ⁊ hie wæron begen Hloþwiges suna. Se hæfde eac þæt westrice, ⁊ forþferde þy geare þe sio sunne aþiestrode. Se wæs Karles sunu þe Æþelwulf Westseaxna cyning his dohtor hæfde him to cuene. ⁊ þy ilcan geare gegadrode micel sciphere on Aldseaxum, ⁊ þær wearþ micel gefeoht tua on geare, ⁊ Þa Seaxan hæfdun sige, ⁊ þær wæron Frisan mid. Þy ilcan geare feng Carl to þam westrice, ⁊ to allum þam westrice behienan Wendelsæ, ⁊ begeondan þisse , swa hit his þridda fæder hæfde, butan Lidwiccium. Se Carl was Hloþwiges sunu, se Hloþwig was Carles broþur, se wæs Iuþyttan fæder þe Æþelwulf cyning hæfde, ⁊ hie wæron Hloþwiges suna, se Hloþwig was þæs aldan Carles sunu, se Carl was Pippenes sunu. ⁊ þy ilcan geare forþferde se goda papa Marinus, se gefreode Ongelcynnes scole be Ælfredes bene Westseaxna cyninges, ⁊ he sende him micla gifa, ⁊ þære rode dæl þe Crist on þrowude. ⁊ þy ilcan geare se here on Eastenglum bræc friþ wiþ Ælfred cyning. Her for se here eft west þe ær east gelende, ⁊ Þa up on Sigene, ⁊ þær wintersetl namon. Þy ilcan geare gesette Ælfred cyning Lundenburg, ⁊ him all Angelcyn to cirde, þæt buton Deniscra monna hæftniede was, ⁊ hie Þa befæste Þa burg æþerede aldormen to haldonne. Her for se here up þurh Þa brycge æt Paris, ⁊ Þa up andlang Sigene Mæterne, Cariei; ⁊ Þa sæton þarainnan Ionan tu winter on þam twam stedum; ⁊ þy ilcan geare forþferde Karl Francna cyning, ⁊ Earnulf his broþur sunu hine.vi. wicum ær he forþferde berædde æt þam rice, ⁊ Þa wearþ þæt rice todæled on.v. ⁊ .v. kyningas to gehalgode. Þæt wæs þeah mid Earnulfes geþafunge, ⁊ hi cuædon þæt hie þæt to his honda healdan sceoldon. forþæm hira nan næs on fædren healfe to geboren. buton him anum. Earnulf Þa wunode on þæm londe be eastan Rin, ⁊ Roþulf Þa feng to þæm middelrice, ⁊ Oda to þæm westdæle, ⁊ BeorngarWiþa to Longbeardna londe, ⁊ to þæm londum on Þa healfe muntes, ⁊ þæt heoldun mid micelre unsibbe, ⁊ tu folcgefeoht gefuhton, ⁊ þæt lond oftgelome forhergodon, ⁊ æghwæþer oþerne oftrædlice ut dræfde; ⁊ þy ilcan geare þe se here for forþ up ofer Þa brycge æt Paris. (⁊) Æþelhelm aldormon lædde Wesseaxna ælmessanÆlfredes cyninges to Rome. Her lædde Beocca aldormon Wesseaxna ælmessanÆlfredes cyninges to Rome. ⁊ Æþelswiþ cuen, sio wæs Ælfredes sweostor cyninges, forþferde, ⁊ hire lic liþ æt Pafian; ⁊ þy ilcan geare Æþelred ercebiscepÆþelwold aldormon. forþferdon on anum monþe. On þissum geare næs nan færeld to Rome, buton tuegen hleaperas Ælfred cyning sende mid gewritum. Her lædde Beornhelm abbud Westseaxna ælmessan to RomeÆlfredes cyninges; ⁊ Godrum se norþerna cyning forþferde, þæs fulluhtnama wæs Æþelstan, se wæs Ælfredes cyninges godsunu, ⁊ he bude on Eastenglum, ⁊ þæt lond ærest gesæt; ⁊ þy ilcan geare for se here of Sigene to Sant Laudan, þæt is butueoh BrettumFrancum, ⁊ Brettas him wiþ gefuhton, ⁊ hæfdon sige, ⁊ hie bedrifon ut on ane ea, ⁊ monige adrencton.Her wæs Plegemund gecoron of Godeof eallen his halechen. Her for se here east. ⁊ Earnulf cyning gefeaht wið ðæm ræde here ær Þa scipu cuomon, mid Eastfrancum, ⁊ Seaxum, ⁊ Bægerum. ⁊ hine gefliemde; ⁊ þrie Scottas comon to Ælfrede cyninge, on anum bate butan ælcum gereþrum of Hibernia, þonon hi hi bestælon forþon þe hi woldon for Godes lufan on elþiodignesse beon, hi ne rohton hwær. Se bat wæs geworht of þriddan healfre hyde þe hi on foron, ⁊ hi namon mid him þæt hi hæfdun to seofon nihtum mete; ⁊ Þa comon hie ymb.vii. niht to londe on Cornwalum. ⁊ foron Þa sona to Ælfrede cyninge; Þus hie wæron genemnde, DubslaneMaccbethu. ⁊ Maelinmun. ⁊ Swifneh se betsta lareow þe on Scottum wæs gefor. ⁊ þy ilcan geare ofer Eastron. ymbe gang dagas oþþe ær, æteowde se steorra þe mon on boclæden hæt cometa, Sume men cweþaþ on Englisc þæt hit sie feaxede steorra. forþæm þær stent lang leoma of, hwilum on ane healfe hwilum on ælce healfe: Her on þysum geare for se micla here. þe we gefyrn ymbe spræcon, eft of þæm eastric westweard to Bunann. ⁊ þær wurdon gescipode, swa þæt hie asettan him on anne siþ ofer mid horsum mid ealle, ⁊ Þa comon up on Limene muþan. mid.ccl. (hunde) scipa. Se muþa is on easte weardre Cent. æt þæs miclan wuda eastende þe we Andred hatað; se wudu is eastlangwestlang hund twelftiges mila lang oþþe lengra, ⁊ þritiges mila brad; seo ea þe we ær ymbe spræcon lið ut of þæm wealda; On Þa ea hi tugon up hiora scipu þone weald.iiii. mila fram þæm muþan uteweardum. ⁊ þær abræcon an geweorc. inne on þæm fenne sæton feawa cirlisce men on, ⁊ wæs samworht. Þa sona æfter þæm com Hæsten mid.lxxx. scipa up on Temese muðan, ⁊ worhte him geweorc æt Middeltune, ⁊ se oþer here æt Apuldre. On þys geare, þæt wæs ymb twelf monað þæs þe hie on þæm eastrice geweorc geworht hæfdon, NorþhymbreEastengle hæfdon Ælffrede cyninge aþas geseald, ⁊ Eastengle foregisla.vi. ⁊ þeh ofer Þa treowa, swa oft swa Þa oþre hergas mid ealle herige ut foron, Þonne foron hie, oþþe mid, oþþe on heora healfe an. Þa gegaderade Ælfred cyning his fierd, ⁊ for þæt he gewicode betwuh þæm twam hergum. þær þær he niehst rymet hæfde for wudufæstenne ond for wæterfæstenne swa þæt he mehte ægþerne geræcan gif hie ænigne feld secan wolden; Þa foron hie siþþan æfter þæm wealda hloþumflocradum. bi swa hwaþerre efes swa hit Þonne fierdleas wæs. ⁊ him mon eac mid oþrum floccum sohte mæstra daga ælce, oþþe on niht. ge of þære fierde, ge eac of þæm burgum; Hæfde se cyning his fierd on tu tonumen, swa þæt hie wæron simle healfe æt ham, healfe ute, butan þæm monnum þe Þa burga healdan scolden. Ne com se here oftor eall ute of þæm setum Þonne tuwwa. oþre siþe Þa hie ærest to londe comon, ær sio fierd gesamnod wære, oþre siþe Þa hie of þæm setum faran woldon; Þa hie gefengon micle herehyð, ⁊ Þa woldon ferian norþweardes ofer Temese in on Eastseaxe ongean Þa scipu. Þa forrad sio fierd hie foran, ⁊ him wið gefeaht æt Fearnhamme, ⁊ þone here gefliemde, ⁊ Þa herehyþa ahreddon, ⁊ hie flugon ofer Temese buton ælcum forda Þa up be Colne on anne iggað. Þa besæt sio fierd hie þær utan Þa hwile þe hie þær lengest mete hæfdon. Ac hie hæfdon Þa heora stemn gesetenne, ⁊ hiora mete genotudne, ⁊ wæs se cyng Þa þiderweardes on fære. mid þære scire þe mid him fierdedon; Þa he Þa wæs þiderweardes, ⁊ sio oþeru fierd wæs hamweardes, ⁊ ða Deniscan sæton þær behindan, forþæm hiora cyning wæs gewundod on þæm gefeohte, þæt hi hine ne mehton ferian; Þa gegaderedon Þa þe in Norþhymbrum bugeað, ⁊ on Eastenglum, sum hund scipa, ⁊ foron suð ymbutan, ⁊ sum feowertig scipa norþ ymbutan, ⁊ ymbsæton an geweorc on Defnascire be þære norþsæ; ⁊ Þa þe suð ymbutan foron. ymbsæton Exancester. Þa se cyng þæt hierde, Þa wende he hine west wið Exanceastres mid ealre þære fierde, buton swiþe gewaldenum dæle easteweardes þæs folces. Þa foron forð oþþe hie comon to Lundenbyrg, ⁊ Þa mid þæm burgwarumþæm fultume þe him westan com, foron east to Beamfleote; Wæs Hæsten Þa þær cumen mid his herge, þe ær æt Middeltune sæt. ⁊ eac se micla here wæs Þa þærto cumen, þe ær on Limene muþan sæt æt Apuldre; Hæfde Hæsten ær geworht þæt geweorc æt Beamfleote, ⁊ wæs Þa ut afaren on hergaþ, ⁊ wæs se micla here æt ham; Þa foron hie togefliemdon þone here, ⁊ þæt geweorc abræcon, ⁊ genamon eal þæt þær binnan wæs, ge on feo. ge on wifum, ge eac on bearnum, ⁊ brohton eall into Lundenbyrig, ⁊ Þa scipu eall oðþe tobræcon, oþþe forbærndon, oþþe to Lundenbyrig brohton oþþe to Hrofesceastre. ⁊ Hæstenes wifhis suna twegen mon brohte to þæm cyninge, ⁊ he hi him eft ageaf, forþæm þe hiora wæs oþer his godsunu, oþer æðeredes ealdormonnes; Hæfdon hi hiora onfangen ær Hæsten to Beamfleote come, ⁊ he him hæfde geseald gislasaðas, ⁊ se cyng him eac wel feoh sealde, ⁊ eac swa Þa he þone cniht agefþæt wif. Ac sona swa hie to Beamfleote comon, ⁊ þæt geweorc (ge)geworht wæs. swa hergode he on his rice þone ilcan ende þe Æþered his cumpæder healdan sceolde, ⁊ eft oþre siþe he wæs on hergað gelend on þæt ilce rice Þa Þa mon his geweorc abræc. Þa se cyning hine Þa west wende mid þære fierde wið Exancestres. swa ic ær sæde, ⁊ se here Þa burg beseten hæfde; Þa he þærto gefaren wæs, Þa eodon hie to hiora scipum. Þa he Þa wið þone here þær wæst abisgod wæs, ⁊ Þa hergas wæron Þa gegaderode begen to Sceobyrig on Eastseaxum, ⁊ þær geweorc worhtun. Foron begen ætgædere up be Temese, ⁊ him com micel eaca to. ægþer ge of Eastenglum, ge of Norþhymbrum. Foron Þa up be Temese oþþæt hie gedydon æt Sæferne, Þa up be Sæferne. Þa gegaderode Æþered ealdormon, ⁊ Æþelm ealdorman. ⁊ Æþelnoþ ealdorman, ⁊ Þa cinges þegnas þe Þa æt ham æt þæm geweorcum wæron, of ælcre byrig be eastan Pedredan, ge be westan Sealwuda ge be eastan, ge eac be norþan Temese, ⁊ be westan Sæfern, ge eac sum dæl þæs Norðwealcynnes. Þa hie Þa ealle gegaderode wæron, Þa offoron hie þone here hindan æt Buttingtune. on Sæferne staþe, ⁊ hine þær utan besæton on ælce healfe, on anum fæstenne. Þa hie ða fela wucena sæton on twa healfe þær e, ⁊ se cyng wæs west on Defnum wiþ þone sciphere, Þa wæron hie mid metelieste gewægde, ⁊ hæfdon miclne dæl þara horsa freten. ⁊ Þa oþre wæron hungre acwolen. Þa eodon hie ut to ðæm monnum þe on easthealfe þære e wicodon, ⁊ him wiþ gefuhton, ⁊ Þa Cristnan hæfdon sige; ⁊ þær wearð Ordheh cyninges þegn ofslægen, ⁊ eac monige oþre cyninges þegnas, ofslægen, ⁊ se dæl þe þær aweg com wurdon on fleame generede. Þa hie on Eastseaxe comon to hiora geweorce. ⁊ to hiora scipum. Þa gegaderade sio laf eft of Eastenglum, ⁊ of Norðhymbrum. micelne here onforan winter. ⁊ befæston hira wif, ⁊ hira scipu, ⁊ hira feoh on Eastenglum, ⁊ foron anstreces dægesnihtes, þæt hie gedydon on anre westre ceastre on Wirhealum, seo is Legaceaster gehaten; Þa ne mehte seo fird hie na hindan offaran, ær hie wæron inne on þæm geweorce; Besæton þeah þæt geweorc utan sume twegen dagas, ⁊ genamon ceapes eall þæt þær buton wæs, ⁊ Þa men ofslogon þe hie foran forridan mehton butan geweorce, ⁊ þæt corn eall forbærndon, ⁊ mid hira horsum fretton on ælcre efenehðe. ⁊ þæt wæs ymb twelf monað þæs þe hie ær hider ofer comon. ONd Þa sona æfter þæm on ðys gere for se here of Wirheale in on Norðwealas. forþæm hie ðær sittan ne mehton; þæt wæs forðy þe hie wæron benumene ægðer ge þæs ceapes, ge þæs cornes, ðe hie gehergod hæfdon; Þa hie ða eft ut of Norðwealum wendon mid þære herehyðe þe hie ðær genumen hæfdon, Þa foron hie ofer Norðhymbra londEastengla, swa swa seo fird hie geræcan ne mehte, oþþæt hie comon on Eastseaxna lond easteweard, on an igland þæt is ute on þære , þæt is Meresig haten. ⁊ Þa se here eft hamweard wende. þe Exanceaster beseten hæfde, Þa hergodon hie up on Suð Seaxum neah Cisseceastre, ⁊ Þa burgware hie gefliemdon, ⁊ hira monig hund ofslogon, ⁊ hira scipu sumu genamon. Ða þy ylcan gere onforan winter Þa Deniscan þe on Meresige sæton. tugon hira scipu up on Temese, ⁊ Þa up on Lygan; þæt wæs ymb twa ger þæs þe hie hider ofer comon. On þy ylcan gere worhte se foresprecena here geweorc be Lygan.xx. mila bufan Lundenbyrig. Þa þæs on sumera foron micel dæl þara burgwara, ⁊ eac swa oþres folces, þæt hie gedydon æt þara Deniscana geweorce, ⁊ þær wurdon gefliemde, ⁊ sume feower cyninges þegnas ofslægene. Þa þæs on hærfeste Þa wicode se cyng on neaweste þære byrig, Þa hwile þe hie hira corn gerypon, þæt Þa Deniscan him ne mehton þæs ripes forwiernan. Þa sume dæge rad se cyng up bi þære , ⁊ gehawade hwær mon mehte Þa ea forwyrcan, þæt hie ne mehton Þa scipu ut brengan. ⁊ hie ða swa dydon. worhton ða tu geweorc. on twa healfe þære eas. Þa hie ða þæt geweorc furþum ongunnen hæfdon, ⁊ þærto gewicod hæfdon. Þa onget se here þæt hie ne mehton Þa scipu ut brengan; Þa forleton hie hie, ⁊ eodon ofer land þæt hie gedydon æt Cwatbrycge be Sæfern, ⁊ þær gewerc worhton. Þa rad seo fird west æfter þæm herige, ⁊ Þa men of Lundenbyrig gefetedon Þa scipu, ⁊ Þa ealle þe hie alædan ne mehton tobræcon, ⁊ Þa þe þær stælwyrðe wæron binnan Lundenbyrig gebrohton; ⁊ Þa Deniscan hæfdon hira wif befæst innan Eastengle ær hie ut of þæm geweorce foron; Þa sæton hie þone winter æt Cwatbrycge. Þæt wæs ymb Þreo ger þæs þe hie on Limene muðan comon hider ofer . Ða þæs on sumera on ðysum gere tofor se here, sum on Eastengle, sum on Norðhymbre, ⁊ Þa þe feohlease wæron him þær scipu begeton, ⁊ suð ofer foron to Sigene. Næfde se here, Godes þonces. Angelcyn ealles forswiðe gebrocod; Ac hie wæron micle swiþor gebrocede on þæm þrim gearum mid ceapes cwildemonna, ealles swiþost mid þæm þæt manige þara selestena cynges þena þe þær on londe wæron forðferdon on þæm þrim gearum; Þara wæs sum Swiðulf biscop on Hrofesceastre, ⁊ Ceolmund ealdormon on Cent, ⁊ Beorhtulf ealdormon on Eastseaxum, ⁊ Wulfred ealdormon on Hamtunscire, ⁊ Ealhheard biscop æt Dorceceastre, ⁊ Eadulf cynges þegn on Suðseaxum, ⁊ Beornulf wicgefera on Winteceastre, ⁊ Ecgulf cynges horsþegn, ⁊ manige eac him þeh ic ða geðungnestan nemde. Þy ilcan geare drehton Þa hergas on Eastenglumon Norðhymbrum Westseaxna lond swiðe be þæm suðstæðe mid stælhergum, ealra swiþust mid ðæm æscum þe hie fela geara ær timbredon. Þa het Ælfred cyng timbran langscipu ongen ða æscas; Þa wæron fulneah tu swa lange swa Þa oðru. sume hæfdon.lx. ara. sume ma. Þa wæron ægðer ge swiftran ge unwealtran, ge eac hieran Þonne Þa oðru. næron nawðer ne on Fresisc gescæpene ne on Denisc, bute swa him selfum ðuhte þæt hie nytwyrðoste beon meahten. Þa æt sumum cirre þæs ilcan geares comon þær sex scipu to Wiht, ⁊ þær micel yfel gedydon, ægðer ge on Defenum ge welhwær be ðæm særiman. Þa het se cyng faran mid nigonum to þara niwena scipa, ⁊ forforon him þone muðan foran on utermere; Þa foron hie mid þrim scipum ut ongen hie, ⁊ Þreo stodon æt ufeweardum þæm muðan on drygum, wæron Þa men uppe on londe of agane, Þa gefengon hie þara þreora scipa tu æt ðæm muðan uteweardum, ⁊ Þa men ofslogon, ⁊ þæt an oðwand; On þæm wæron eac Þa men ofslægene buton fifum. Þa comon forðy onweg ðe ðara oþerra scipu asæton, Þa wurdon eac swiðe uneðelice aseten. Þreo asæton on ða healfe þæs deopes ðe ða Deniscan scipu aseten wæron, ⁊ Þa oðru eall on oþre healfe, þæt hira ne mehte nan to oðrum. Ac ða þæt wæter wæs ahebbad fela furlanga from þæm scipu. Þa eodan ða Deniscan from þæm þrim scipum to þæm oðrum þrim þe on hira healfe beebbade wæron, ⁊ hie Þa þær gefuhton. Þær wearð ofslægen Lucumon cynges gerefa. ⁊ Wulfheard Friesa. ⁊ æbbe Friesa, ⁊ Æðelhere Friesa, ⁊ Æðelferð cynges geneat, ⁊ ealra monna FresiscraEngliscra.lxii. ⁊ þara Deniscena.cxx. Þa com þæm Deniscum scipum þeh ær flod to, ær Þa Cristnan mehten hira ut ascufan, ⁊ hie forðy ut oðreowon; Þa wæron hie to þæm gesargode. þæt hie ne mehton Suðseaxna lond utan berowan, ac hira þær tu on lond wearp. ⁊ Þa men mon lædde to Winteceastre to þæm cynge, ⁊ he hie ðær ahon het. ⁊ Þa men comon on Eastengle. þe on þæm anum scipe wæron. swiðe forwundode. Þy ilcan sumera forwearð nolæs Þonne.xx. scipa mid monnum mid ealle. be þam suðriman. Þy ilcan gere forðferde Wulfric cynges horsðegn, se wæs eac Wealhgefera. Her on þysum gere gefor Æðelm Wiltunscire ealdormon, nigon nihtum ær middum sumere. ⁊ her forðferde Heahstan, se wæs on Lundenne biscop. Her gefor Ælfred Aþulfing, syx nihtum ær ealra haligra mæssan; Se wæs cyning ofer eall Ongelcyn butan ðæm dæle þe under Dena onwalde wæs, ⁊ he heold þæt rice. oþrum healfum læs þe.xxx. wintra. ⁊ Þa feng Eadweard his sunu to rice. Þa gerad Æðelwald his fædran sunu. þone ham æt Winburnan, ⁊ æt Tweoxneam butan ðæs cyninges leafehis witena. Þa rad se cyning mid firde þæt he gewicode æt Baddanbyrig wið Winburnan, ⁊ Æðelwald sæt binnan þæm ham mid þæm monnum þe him to gebugon, ⁊ hæfde ealle Þa geatu forworht in to him, ⁊ sæde þæt he wolde oðer oððe þær libban oððe þær licgan. Þa under þæm Þa bestæl he hine on niht on weg, ⁊ gesohte þone here on Norðhymbrum, ⁊ se cyng het ridan æfter, ⁊ Þa ne mehte hine mon ofridan; Þa berad mon þæt wif þæt he hæfde ær genumen butan cynges leafeofer þara biscopa gebod, forðon ðe heo wæs ær to nunnan gehalgod. ⁊ on þys ilcan gere forðferde Æþered. wæs on Defenum ealdormon, feower wucum ær Ælfred cyning. Her gefor Aþulf ealdormon Ealhswiðe broðorUirgilius abbud of Scottum. ⁊ Grimbald mæssepreost..viii. idus Iulii. Her com Æðelwald hider ofer mid þæm flotan þe he mid wæs on East Sexe. Her aspon Æðelwald þone here on Eastenglum to unfriðe, þæt hie hergodon ofer Mercna land hie comon to Creccagelade, ⁊ foron þær ofer Temese, ⁊ namon ægðer ge on Brædene ge ðær ymbutan eall þæt hie gehentan mehton, ⁊ wendan ða eft hamweard; Þa for Eadweard cyning æfter, swa he raðost mehte his fird gegadrian, ⁊ oferhergade eall hira land betwuh dicumWusan. eall ða fennas norð; Þa he ða eft þonan ut faran wolde, Þa het he beodan ofer ealle Þa fird þæt hie foron ealle ut ætsomne. Þa ætsæton ða Centiscan þær beæftan ofer his bebod, ⁊ seofon ærendracan he him hæfde to asend. Þa befor se here hie ðær, ⁊ hie ðær gefuhton, ⁊ þær wearð Sigulf ealdormon ofslægen, ⁊ Sigelm ealdormon, ⁊ Eadwold cynges ðegen, ⁊ Cenulf abbod, ⁊ Sigebreht Sigulfes sunu, ⁊ Eadwald Accan sunu, ⁊ monige eac him, þeh ic ða geðungnestan nemde. ⁊ on ðara Deniscena healfe wearð ofslægen Eohric hira cyng, ⁊ Æðelwald Æðeling ðe hine to þæm unfriðe gespon, ⁊ Byrhtsige Beornoðes sunu Æðelinges. ⁊ Ysopa hold, ⁊ Oscytel hold, ⁊ swiðe monige eac him, þe we nu genemnan ne magon; ⁊ þær wæs on gehwæðre hond micel wæl geslægen, ⁊ þara Deniscena þær wearð ma ofslægen, þeh hie wælstowe gewald ahton. ⁊ Ealhswið gefor þy ilcan geare. Her on þys geare gefor Ælfred, wæs æt Baðum gerefa. ⁊ on þæm ilcan gere mon fæstnode þone frið æt Yttingaforda, swa swa Eadweard cyng gerædde, ægðer wið Eastengle ge wið Norðhymbre. Her gefor Denulf, se wæs on Winteceastre biscop. Her feng Friðestan to biscopdome on Winteceastre, ⁊ Asser biscop gefor æfter ðæm, se wæs æt Scireburnan biscop. ⁊ þy ilcan gere sende Eadweard cyng firde ægðer ge of Westseaxum ge of Mercum, ⁊ heo gehergade swiðe micel on þæm norðhere, ægðer ge on mannum ge on gehwelces cynnes yrfe, ⁊ manega men ofslogon þara Deniscena. ⁊ þær wæron fif wucan inne. Her bræc se here on Norðhymbrum þone frið, ⁊ forsawon ælc frið þe Eadweard cynghis witan him budon. ⁊ hergodon ofer Mercna lond; ⁊ se cyng hæfde gegadrod sum hund scipa. ⁊ wæs Þa on Cent, ⁊ Þa scipu foran be suðan east andlang togenes him. Þa wende se here þæt his fultumes se mæsta dæl wære on þæm scipum, ⁊ þæt hie mehten faran unbefohtene þær þær hie wolden. Þa geascade se cyng þæt þæt hie ut on hergað foron, Þa sende he his fird ægðer ge of Westseaxum ge of Mercum, ⁊ hie offoron ðone here hindan, Þa he hamweard wæs, ⁊ him Þa wið gefuhton, ⁊ þone here gefliemdon, ⁊ his fela þusenda ofslogon, ⁊ þær wæs Ecwils cyng ofslægen. Her gefor æðered ealdormon on Mercum; ⁊ Eadweard cyng feng to Lundenbyrgto Oxnaforda, ⁊ to ðæm landum eallum þe þærto hierdon. Her on þys geare ymb Martines mæssan het Eadweard cyning atimbran Þa norðran burg æt Heorotforda betweox MemeranBeneficcanLygean; ⁊ Þa æfter þam þæs on sumera. betweox gangdagummiddum sumera, Þa for Eadweard cyning mid sumum his fultume on Eastseaxe to Mældune. ⁊ wicode þær Þa hwile þe man Þa burg worhtegetimbrede æt Witham; ⁊ him beag god dæl þæs folces to þe ær under Deniscra manna anwalde wæron, ⁊ sum his fultum worhte Þa burg Þa hwile æt Heorotforda on suþhealfe Lygean. Her on þys gere rad se here ut ofer Eastron of Hamtune, ⁊ of Ligeraceastre. ⁊ bræcon þone friþ. ⁊ slogon monige men æt Hocneratune, ⁊ þær onbutan; ⁊ Þa swiðe raþe æfter þæm, swa Þa oþre ham comon, Þa fundon hie oþre flocrade, þæt rad ut wið Lygtunes, ⁊ Þa wurdon Þa landleode his ware, ⁊ him wiþ gefuhton, ⁊ gebrohton hie on fullum fleame, ⁊ ahreddon eall þæt hie genumen hæfdon, ⁊ eac hira horsahira wæpna micelne dæl: Her on þysum geare com micel sciphere hider ofer suþan of Lidwiccum, ⁊ twegen eorlas mid, OhtorHroald, ⁊ foron west onbutan þæt hie gedydon innan Sæferne muþan, ⁊ hergodon on Norþwealas æghwær be þam , þær hie Þonne onhagode; ⁊ gefengon Cameleac biscop on Ircingafelda, ⁊ læddon hine mid him to scipum, ⁊ Þa aliesde Eadweard cyning hine eft mid.xl. pundum. Þa æfter þam for se here eall up, ⁊ wolde faran Þa giet on hergaþ wið Ircingafeldes; Þa gemetton Þa men hie of Herefordaof Gleaweceastre. ⁊ of þam niehstum burgum, ⁊ him wið gefuhton, ⁊ hie gefliemdon; ⁊ ofslogon þone eorl Hroaldþæs oþres eorles broþor Ohteres, ⁊ micel þæs heres. ⁊ bedrifon hie on anne pearruc, ⁊ besæton hie þær utan, oþþe hie him sealdon gislas, þæt hie of Eadweardes cyninges anwalde afaran woldon; ⁊ se cyng hæfde funden þæt him mon sæt wiþ on suþhealfe Sæfernmuþan, westan from Wealum, east Afene muþan, þæt hie ne dorston þæt land nawer gesecan on Þa healfe; Þa bestælon hie hie þeah nihtes upp æt sumum twam cirron, æt oþrum cierre be eastan Wæced, ⁊ æt oþrum cierre æt Portlocan; Þa slog hie mon æt ægþrum cirre, þæt hira feawa onweg comon, buton Þa ane þe þær ut ætswummon to þam scipum, ⁊ Þa sæton hie ute on þam iglande æt Bradan Relice, þone first þe hie wurdon swiþe metelease, ⁊ monige men hungre acwælon, forþon hie ne meahton nanne mete geræcan; Foran Þa þonan to Deomodum, ⁊ Þa ut to Irlande. ⁊ Þis wæs on hærfest; ⁊ Þa æfter þam on þam ilcan gere foran to Martines mæssan, ða for Eadweard cyning to Buccingahamme mid his firde, ⁊ sæt þær feower wucan, ⁊ geworhte Þa burga buta on ægþere healfe eas ær he þonon fore; ⁊ þurcytel eorl hine gesohte him to hlaforde, ⁊ Þa holdas ealle, ⁊ Þa ieldstan men ealle mæste ðe to Bedanforda hierdon, ⁊ eac monige þara þe to Hamtune hierdon. Her on þys gere Eadweard cyng for mid fierde to Bedanforda foran to Martines mæssan, ⁊ beget Þa burg, ⁊ him cirdon to mæst ealle Þa burgware þe hie ær budon, ⁊ he sæt þær feower wucan, ⁊ het atimbran Þa burg on suþhealfe þære eas ær he þonan fore: Her on þys gere foran to middum sumera for Eadweard cyning to Mældune, ⁊ getimbrede Þa burggestaðolode ær he þonon fore; ⁊ þy ilcan geare for þurcytel eorl ofer on Froncland. mid þam mannum þe him gelæstan woldon. mid Eadweardes cynges friþefultume. Her on þysum gere foran to Eastron Eadweard cyning het gefaran Þa burg æt Tofeceastre. ⁊ hie getimbran; ⁊ Þa eft æfter þam on þam ilcan geare to gangdagum he het atimbran Þa burg æt Wigingamere; Þy ilcan sumera betwix hlafmæssanmiddum sumera se here bræc þone friþ of Hamtune, ⁊ of Ligeraceastre, ⁊ þonan norþan, ⁊ foron to Tofeceastre, ⁊ fuhton on Þa burg ealne dæg, ⁊ þohton þæt hie hie sceolden abrecan; Ac hie þeah awerede þæt folc þe þærbinnan wæs him mara fultum to com, ⁊ hie forleton Þa Þa burg, ⁊ foron aweg; ⁊ Þa eft swiðe raþe æfter þam hie foron eft ut mid stælherge nihtes, ⁊ comon on ungearwe men, ⁊ genomon unlytel, ægþer ge on mannum, ge on ierfe. betweox Byrnewudaæglesbyrig. Þy ilcan siþe for se here of Huntandune, ⁊ of Eastenglum, ⁊ worhton þæt geweorc æt Tæmeseforda, ⁊ hit budonbytledon, ⁊ forleton þæt oþer æt Huntandune, ⁊ þohton þæt hie sceoldon þanon of mid gewinnemid unfriðe eft þæs landes mare geræcan; ⁊ foran þæt hie gedydon æt Bedanforda, ⁊ Þa foran Þa men ut ongean þe þærbinnan wæron, ⁊ him wiþ gefuhton, ⁊ hie gefliemdon, ⁊ hira godne dæl ofslogon. Þa eft æfter þam Þa giet gegadorode micel here hine of Eastenglum (⁊ of Eastenglum) ⁊ of Mercnalande, ⁊ foran to þære byrig æt Wigingamere, ⁊ ymbsæton hie utan, ⁊ fuhton lange on dæg on, ⁊ namon þone ceap onbutan; ⁊ Þa men aweredon þeah Þa burg þe þærbinnan wæron, ⁊ Þa forleton hie Þa burgforon aweg. Þa æfter þam þæs ilcan sumeres gegadorode micel folc hit on Eadweardes cynges anwalde. of þam niehstum burgum, þe hit ða gefaran mehte, ⁊ foron to Tæmeseforda. ⁊ besæton ða burg. ⁊ fuhton ðæron hi hie abræcon, ⁊ ofslogon þone cyning, ⁊ Toglos eorl, ⁊ Mannan eorl his sunu, ⁊ his broþor, ⁊ ealle Þa þe þærbinnan wæron, ⁊ hie wergan woldon, ⁊ namon Þa oþreeal þæt þærbinnan wæs. Þa æfter þam þæs forhraþe gegadorode micel folc hit on hærfest, ægþer ge of Cent, ge of Suþrigum, ge of Eastseaxum, ge æghwonan of þam nihstum burgum, ⁊ foron to Colneceastre, ⁊ ymbsæton Þa burg, ⁊ þæron fuhton hie Þa geeodon, ⁊ þæt folc eall ofslogon, ⁊ genamon eal þæt þærbinnan wæs, buton þam mannum þe þær oþflugon ofer þone weall. Þa æfter þam Þa giet þæs ilcan hærfestes gegadorode micel here hine of Eastenglum. ægþer ge þæs landheres ge þara wicinga þe hie him to fultume aspanen hæfdon, ⁊ þohton þæt hie sceoldon gewrecan hira teonun, ⁊ foron to Mældune, ⁊ ymbsæton Þa burg, ⁊ fuhton þæron, þam burgwarum com mara fultum to utan to helpe, ⁊ forlet se here Þa burg, ⁊ for fram; ⁊ Þa foron Þa men æfter ut of þære byrig, ⁊ eac Þa þe him utan comon to fultume, ⁊ gefliemdon þone hereofslogon hira monig hund, ægþer ge æscmanna ge oþerra. Þa þæs forhraþe þæs ilcan hærfestes for Eadweard cyning mid Westsexna fierde to Passanhamme, ⁊ sæt þær Þa hwile þe mon worhte Þa burg æt Tofeceastre mid stanwealle, ⁊ him cirde to þurferþ eorl, ⁊ Þa holdas, ⁊ eal se here þe to Hamtune hierde norþ Weolud, ⁊ sohton hine him to hlafordeto mundboran; ⁊ Þa se firdstemn for ham, Þa for oþer ut, ⁊ gefor Þa burg æt Huntandune, ⁊ hie gebettegeedneowade þær heo ær tobrocen wæs, be Eadweardes cyninges hæse, ⁊ þæt folc eal þæt þær to lafe wæs þara landleoda beag to Eadwearde cyninge, ⁊ sohton his friþhis mundbyrde. Þa giet æfter þam þæs ilcan geres foran to Martines mæssan for Eadweard cyning mid Westsexna fierde to Colneceastre, ⁊ gebette Þa burggeedneowade þær heo ær tobrocen wæs, ⁊ him cirde micel folc to, ægþer ge on Eastenglum, ge on Eastseaxum, þe ær under Dena anwalde wæs; ⁊ eal se here on Eastenglum him swor annesse, þæt hie eal þæt woldon þæt he wolde, ⁊ eall þæt friþian woldon þæt se cyng friþian wolde, ægþer ge on , ge on lande; ⁊ se here þe to Grantanbrycge hierde hine geces synderlice him to hlafordeto mundboran, ⁊ þæt fæstnodon mid aþum. swa swa he hit Þa ared. Her on ðysum gere betweox gangdagummiddan sumera for Eadweard cyng mid firde to Steanforda. ⁊ het gewyrcan ða burg on suðhealfe ðære eas, ⁊ ðæt folc eal ðe to ðære norþerran byrig hierde. him beah to, ⁊ sohtan hine him to hlaforde. ⁊ Þa on þæm setle ðe he þær sæt, Þa gefor Æþelflæd his swystar æt Tameworþige.xii. nihtum ær middum sumera; ⁊ Þa gerad he Þa burg æt Tameworþige, ⁊ him cierde to eall se þeodscype on Myrcna lande þe Æþelflæde ær underþeoded wæs; ⁊ Þa cyningas on Norþwealum, Howel, ⁊ Cledauc, ⁊ Ieoþwel, ⁊ eall Norþweallcyn hine sohton him to hlaforde. Þa for he þonan to Snotingahamgefor Þa burg, ⁊ het hie gebetangesettan, ægþer ge mid Engliscum mannum, ge mid Deniscum; ⁊ him cierde eall þæt folc to þe on Mercna lande geseten wæs, ægþer ge Denisc ge Englisce. Her on þysum geare for Eadweard cyning mid fierde onufan hærfest to þelwæle, ⁊ het gewyrcan Þa burg, ⁊ gesettan, ⁊ gemannian; ⁊ het oþre fierd eac of Miercna þeode Þa hwile þe he þær sæt gefaran Mameceaster on Norþhymbrum, ⁊ hie gebetangemannian.Her forþferde Plegemund arcebisceop. Her on þysum gere foran to middum sumera for Eadweard cyning mid fierde to Snotingaham, ⁊ het gewyrcan Þa burg on suþhealfe þære eas, ongean Þa oþre, ⁊ Þa brycge ofer Treontan betwix þam twam burgum; ⁊ for Þa þonan on Peaclond to Badecanwiellon, ⁊ het gewyrcan ane burg þær on neaweste, ⁊ gemannian; ⁊ hine geces Þa to fæderto hlaforde Scotta cyningeall Scotta þeod; ⁊ Rægnald, ⁊ Eadulfes suna, ⁊ ealle Þa þe on Norþhymbrum bugeaþ, ægþer ge Englisce, ge Denisce, ge Norþmen, ge oþre; ⁊ eac Stræcledweala cyning, ⁊ ealle Stræcledwealas. Her Eadweard cing forþferde, ⁊ Æþelstan his sunu feng to rice. ⁊ Sancte Dunstan wearð akænned. ⁊ Wulfelm feng to þan arcebiscoprice on Cantuarebyri. Her mon hadode Byrnstan bisceop to Wintanceastre.iiii. kalendas IVNii, ⁊ he heold þridde healf gear bisceopdom. Her forþferde Fryþestan bisceop. Her for Æþelstan cyning in on Scotland, ægþer ge mid landhere ge mid sciphere, ⁊ his micel oferhergade; ⁊ Byrnstan bisceop forþferde on Wintanceastre to Omnium Sanctorum. Her feng Ælfeah bisceop to bisceopdome. Her Æþelstan cyning, eorla dryhten, beorna beahgifa, ⁊ his broþor eac, Eadmund Æþeling, ealdorlangne tir geslogon æt sæcce sweorda ecgum ymbe Brunanburh. Bordweal clufan, heowan heaþolinde hamora lafan, afaran Eadweardes, swa him geæþele wæs from cneomægum, þæt hi æt campe oft wiþ laþra gehwæne land ealgodon, hordhamas. Hettend crungun, Sceotta leodascipflotan fæge feollan, feld dænnede secgas hwate, siðþan sunne up on morgentid, mære tungol, glad ofer grundas, godes condel beorht, eces drihtnes, sio Æþele gesceaft sah to setle. þær læg secg mænig garum ageted, guma norþerna ofer scild scoten, swilce Scittisc eac, werig, wiges sæd. Wesseaxe forð ondlongne dæg eorodcistum on last legdun laþum þeodum, heowan herefleman hindan þearle mecum mylenscearpan. Myrce ne wyrndon heeardes hondplegan hæleþa nanum þæ þe mid Anlafe ofer æra gebland on lides bosme land gesohtun, fæge to gefeohte. Fife lægun on þam campstede cyninges giunge, sweordum aswefede, swilce seofene eac eorlas Anlafes, unrim heriges, flotanSceotta. þær geflemed wearð Norðmanna bregu, nede gebeded, to lides stefne litle weorode; cread cnear on flot, cyning ut gewat on fealene flod, feorh generede. Swilce þær eac se froda mid fleame com on his cyþþe norð, Costontinus, har hilderinc, hreman ne þorfte mæca gemanan; he wæs his mæga sceard, freonda gefylledcamp on folcstede, beslagen æt sæcce, ⁊ his sunu forlet on wælstowe wundun fergrunden, giungne æt guðe. Gelpan ne þorfte beorn blandenfeax bilgeslehtes, eald inwidda, ne Anlaf þy ma; mid heora herelafum hlehhan ne þorftun þæt heo beaduweorca beteran wurdun on campstede culbolgehnastes, garmittinge, gumena gemotes, wæpengewrixles, þæs hi on wælfelda wiþ Eadweardes afaran plegodan. Gewitan him Þa Norþmen nægledcnearrum, dreorig daraða laf, on Dinges mere ofer deop wæter Difelin secan, ⁊ eft Iraland, æwiscmode. Swilce Þa gebroþer begen ætsamne, cyningÆþeling, cyþþe sohton, Wesseaxena land, wiges hremige. Letan him behindan hræw bryttian saluwigpadan, þone sweartan hræfn, hyrnednebban, ⁊ þane hasewanpadan, earn æftan hwit, æses brucan, grædigne guðhafocþæt græge deor, wulf on wealde. Ne wearð wæl mare on Þis eiglande æfer gieta folces gefylled beforan þissum sweordes ecgum, þæs þe us secgað bec, ealde uðwitan, siþþan eastan hider EngleSeaxe up becoman, ofer brad brimu Brytene sohtan, wlance wigsmiþas, Weealas ofercoman, eorlas arhwate eard begeatan. Her Æþelstan cyning forðferde on.vi. kalendas Nouembris ymbe.xl. wintra butan anre niht þæs þe Ælfred cyning forþferde, ⁊ Eadmund Æþeling feng to ricehe wæs Þa.xviii. wintre. ⁊ Æþelstan cyning rixade.xiiii. gear ⁊ .x. wucan. Þa was Wulfelm arcebiscop on Cantwarebyri. Her Eadmund cyning, Engla þeoden, maga mundbora, Myrce geeode, dyre dædfruma, swa Dor scadeþ, HwitanwyllesgeatHumbra ea, brada brimstream. Burga fife, LigoraceasterLindcyleneSnotingaham, swylce Stanford eac Deoraby. Dæne wæran æror under Norðmannum nyde gebegde on hæþenrahæfteclommum lange þraga, hie alysde eft for his weorþscipe wiggendra hleo, afera Eadweardes, Eadmund cyning. Eadmund cyning onfeng Anlafe cyninge æt fulluhteþy ylecan geare ymb tela micel fæc he onfeng Rægenolde cyninge æt bisceopes handa.Her Eadmund cing Sancte Dunstane Glæstingeberig behæhte ðær he syððan ærest abbud wearð. Her Eadmund cyning geeode eal Norþhymbra land to him gewealdanaflymde ut twegen cyningas, Anlaf Syhtrices sunuRægenald Guðferþes sunu. Her Eadmund cyning oferhergode eal Cumbra landhit let to eal Malculme Scotta cyninge on þæt gerad þæt he wære his midwyrhta ægþer ge on ge on lande. Her Eadmund cyning forðferde on Sanctes Agustinus mæssedæge, ⁊ he hæfde rice seofoþe healf gear. ⁊ Þa feng Eadred Æþeling his broþor to ricegerad eal Norþhymbra land him to gewealde, ⁊ Scottas him aþas sealdan, þæt hie woldan eal þæt he wolde. Her forðferde Ælfheah Wintanceastres bisceop on Sancte Gregories mæssedæg. Her forþferde Eadred cining on Sancte Clementes mæssedæg on Frome, ⁊ he rixsade teoþe healf gear, ⁊ feng Eadwig to rice, Eadmundes sunu cingesaflæmde Sancte Dunstan ut of lande. Her forðferde Eadwig cyng on kalendas Octobris, ⁊ Eadgar his broðor feng to rice. Her he sænte efter Sancte Dunstanegæf him þæt bisceoprice on Wigracæstreðæræfter þæt bisceoprice on Lundene. Her gewat Odo arcebisceopSancte Dunstan feng to arcebisceoprice. Her forðferde Ælfgar cinges mæg on Defenum, ⁊ his lic rest on Wiltune. ⁊ Sigferð cyning hine offeoll, ⁊ his lic ligð æt Wimburnan. ⁊ Þa on geare wæs swiðe micel mancwealm, ⁊ se micela manbryne wæs on Lundene, ⁊ Paules mynster forbarn. ⁊ þy ilcan geare wearð eft gestaþelad, On þys ilcan geare for Aþelmod mæssepreost to Rome, ⁊ þær forðferde.xviii. Kalendæ Septembris: Her forðferde Wulfstan diacon on Cilda mæssedæge, ⁊ æfter þon forðferde Gyric mæssepreost: On þys ilcan geare feng Aþelwold abbod to þæm bisceoprice to Wintanceastre. ⁊ hine mon gehalgode IN UIGILIA Sancti Andree. wæs sunnandæg on dæg: Her dræfde Eadgar cyng Þa preostas on Ceastre of Ealdanmynstre, ⁊ of Niwanmynstre. ⁊ of Ceortesige. ⁊ of Middeltune. ⁊ sette hy mid munecan. ⁊ he sette Æþelgar abbod to Niwanmynstre to abbode. ⁊ Ordbirht to Ceortesige. ⁊ Cyneweard to Middeltune. Her forðferde Eadmund Æðeling. ⁊ his lic lið æt Rumesige. Her Eadgar wæs, Engla waldend, corðre micelre to cyninge gehalgod on ðære ealdan byrig, Acemannesceastre; eac hi igbuend oðre worde beornas Baðan nemnaþ. þær wæs blis micel on þam eadgan dæge eallum geworden, þone niða bearn nemnaðcigað Pentecostenes dæg. þær wæs preosta heap, micel muneca ðreat, mine gefrege, gleawra gegaderod. ⁊ ða agangen wæs tyn hund wintra geteled rimes fram gebyrdtide bremes cyninges, leohta hyrdes, buton ðær to lafe Þa get wæs wintergeteles, þæs ðe gewritu secgað, seofontwentig; swa neah wæs sigora frean ðusend aurnen, ða Þa ðis gelamp. ⁊ him Eadmundes eafora hæfde nigon ⁊ .xx., niðweorca heard, wintra on worulde, Þa Þis geworden wæs, ⁊ Þa on ðam.xxx. wæs ðeoden gehalgod. Her geendode eorðan dreamas Eadgar, Engla cyning, ceas him oðer leoht, wlitigwynsum, ⁊ Þis wace forlet, lif Þis læne. Nemnað leoda bearn, men on moldan, þæne monað gehwær in ðisse eðeltyrf, Þa þe ær wæran on rimcræfte rihte getogene, Iulius monoð, þæt se geonga gewat on þone eahteðan dæg Eadgar of life, beorna beahgyfa. ⁊ feng his bearn syððan to cynerice, cild unweaxen, eorla ealdor, þam wæs Eadweard nama. ⁊ him tirfæst hæleð tyn nihtum ær of Brytene gewat, bisceop se goda, þurh gecyndne cræft, ðam wæs Cyneweard nama. Ða wæs on Myrceon, mine gefræge, widewelhwær waldendes lof afylled on foldan. Fela wearð todræfed gleawra godes ðeowa; þæt wæs gnornung micel þam þe on breostum wæg byrnende lufan metodes on mode. Þa wæs mærða fruma to swiðe forsewen, sigora waldend, rodera rædend, Þa man his riht tobræc. ⁊ Þa wearð eac adræfed deormod hæleð, Oslac, of earde ofer yða gewealc, ofer ganotes bæð, gamolfeax hæleð, wiswordsnotor, ofer wætera geðring, ofer hwæles eðel, hama bereafod. ⁊ Þa wearð ætywed uppe on roderum steorra on staðole, þone stiðferhþe, hæleð higegleawe, hatað wide cometa be naman, cræftgleawe men, wise soðboran. Wæs geond werðeode waldendes wracu wide gefrege, hungor ofer hrusan; þæt eft heofona weard gebette, brego engla, geaf eft blisse gehwæm egbuendra þurh eorðan westm. Her wearð Eadweard cyning ofslegen. On Þis ylcan feng Æðelred Æðeling his broðor to rice. Her forðferde Ælfhere ealdorman. Her forðferde se wellwillenda bisceop Aðelwold, ⁊ seo halgung þæs æfterfilgendan bisceopes Ælfheages, se ðe oðran naman wæs geciged Godwine. wæs.xiiii. kalendæ Nouembrishe gesæt þone bisceopstol an þara twegra apostola dæge SimonisIudæ. on Wintanceastre. Hoc anno obiit sanctus Dunstanus archiepiscopus. Her on ðissum geare com Unlaf mid þrimhund nigentigon scipum to Stane, ⁊ forhergedon þæt onytan, ⁊ for ða ðanon to Sandwic, ⁊ swa ðanon to Gipeswic, ⁊ þæt eall ofereode, ⁊ swa to Mældune; ⁊ him ðær com togeanes Byrhtnoð ealdorman mid his fyrde, ⁊ him wið gefeaht. ⁊ hy þone ealdorman þær ofslogon, ⁊ wælstowe geweald ahtan. ⁊ him man nam syððan frið wið, ⁊ hine nam se cing syððan to bisceopes handa. ðurh Sirices lare Cantware bisceopes, ⁊ Ælfeages Wincæstre biscop. Her forðferde Sigeric arcebisceop. ⁊ feng Ælfric Wiltunscire bisceop to ðam arcebisceoprice. Her on þysum geare wæs micel unfrið on Angelcynnes londe þurh sciphere, ⁊ welgehwær hergedonbærndon, swa þæt hy upp asetton on ænne siþ þæt hy coman to Æþelingadene. ⁊ Þa com þær togeanes Hamtunscir, ⁊ him wið gefuhton. ⁊ ðær wearð Æþelweard cinges heahgerefa ofslegen. ⁊ Leofric æt Hwitciricean, ⁊ Leofwine cinges heahgerefa, ⁊ Wulfhere bisceopes ðegn, ⁊ Godwine æt Worðige, Ælfsiges bisceopes sunu. ⁊ ealra manna anhund eahtatig. ⁊ þær wearð þara Denescra micle ma ofslegenra. þeah ðe hie wælstowe geweald ahtan. ⁊ foran ða þanon west þæt hy coman to Defenan, ⁊ him þær togeanes com Pallig mid þan scipan ðe he gegaderian mihte, forþam þe he asceacen wæs fram Æðelrede cyncge ofer ealle ða getrywða ðe he him geseald hæfde, ⁊ eac se cyng him wel gegifod hæfde on hamon, ⁊ on goldeseolfre. ⁊ forbærndon Tegntun, ⁊ eac fela oðra godra hama þe we genemnan ne cunnan, ⁊ heom man syððan þær frið wið nam. ⁊ hy foran Þa þanon to Exan muðan, swa þæt hy asettan him upp on ænne sið hy coman to Peonho, ⁊ þær wæs Kola ðæs cyninges heahgerefa, ⁊ Eadsige þæs cynincges gerefa togeanes him mid ðære fyrde ðe hy gegaderian mihtan, ⁊ hy ðær aflymede wurdon, ⁊ ðær wearð fela ofslegenra, ⁊ ða Denescean ahtan wælstowe geweald; ⁊ ðæs on mergen forbærndon þone ham æt Peonho, ⁊ æt Glistune, ⁊ eac fela godra hama þe we genemnan na cunnan, ⁊ foran ða eft east ongean hy coman to Wiht; ⁊ þæs on mergen forbærndon ðone ham æt Wealtham. ⁊ oðra cotlifa fela. ⁊ hiom man raþe þæs wið þingode. ⁊ hy namon frið. Her Ælfricus arcebiscop forðferde. Her mann halgode Ælfehg to arcebiscope. Her Cnut wearð ge coran to kinge. Her com Cnut agean to Engla lande. Sona swa he becom to Engla lande. he geaf into Cristes cyrican on Cantwarebyri Þa hæfenan on Sandwic. ⁊ ealla Þa gerihta þe þarof arisaþ of æiðre healfe ðare hæfene. swa þæt loc whenne þæt flod byþ ealra hehstealra fullost beo an scip flotigende swa neh þan lande swa hit nyxt mæge. ⁊ þar beo an mann stande on þan scipehabbe ane taper æx on his handa afwyrpe up swa feorr on þæt land of swiðre healfe swa he swiþost mæge. Swa feorr begað Þa munekas Cristes cyrican Þa gerihta þe þarof cumað. Ne nan mann þarof nanes es þingeon Þa ða heora ofer bates þæt eall of þam berof eaþcumað . Cnut obiit. Hic obiit Æþelnor archebiscop. Her Eadsige arcebiscop for to Rome. ⁊ Harold cing (king) forðferde: Her forðferde Harðacnut king. Her wæs Eaduuard gehalgod to kinge. Her forðferde Eadsige arcebiscop. ⁊ Rodbert. feng. to. arcebiscoprice. Her Goduuine eorl forðferde. Her forðferde Eaduuard king. ⁊ Harold eorl feng to ðam riceheold hit.xl. wucena. ⁊ ænne dæg. ⁊ her com Willelmgewann ængla land. ⁊ her on ðison geare barn Cristes cyrice. ⁊ her atiwede cometa.xiii. kalendæ MAI. Her Landfranc se þe wæs abbod an Kadum com to ængla lande, se efter feawum dagum wearð arcebiscop on Kantwareberig. He wæs gehaded.iiii. kalendæ Septembris, on his agenum biscopsetle fram eahte biscopum his underðioddum; ða oþre ðe þær næron þurh ærendrakanþurh gewrite atiwdon hwi hi ðær beon ne mihton. On þam geare THOMAS se wæs gecoran biscop to Eferwic com to Cantwareberig þæt man hine ðær gehadede efter þan ealdan gewunan. Ða ða Landfranc crafede fæstnunge his gehersumnesse mid aðswerunge. Þa forsoc he. ⁊ sæde þæt he hit nahte to donne. Þa gewraðede hine se arcebiscop Landfranc. ⁊ bebead þam biscopan ðe þar cumene wæran be ðas arcebiscop Landfrances hæse Þa serfise to donde. ⁊ eallan þan munecan, þæt hi scoldan hi unscrydan. ⁊ hi be his hæse swa didan. Swa Thomas to þam timan agean ferde buton bletsunga. Þa sona æfter þysan belamp þæt se arcebiscop LANDFRANC ferde to RomeThomas forð mid. Þa Þa hi þyder comonumbe oþer þing gesprecon hæfdon umbe þæt hi sprecan woldon. Þa angan Thomas his spæce hu he com to Cantuuarebyri, ⁊ hu se arcebiscop axode hyrsumnesse mid aþswerunge at him. ⁊ he hit forsoc. Þa agann se arcebiscop Landfranc atywian mid openum gesceade. þæt he mid rihte crafede þas Þa he crafedemid strangan cwydan þæt ylce gefæstnode toforan þam papan Alexandre. ⁊ toforan eallan þam concilium þe þar gegadered was. ⁊ swa ham foran. Æfter þysan com Thomas to Cantwarebyrieal þæt se arcebiscop at him crafede. eadmedlice gefylde. ⁊ syþþan Þa bletsungan underfeng.

Chronicle B

Ær Cristes geflæscnesse .lx. wintra Gaius Iulius se casere ærest Romana Brytenland gesohte Bryttas mid gefeohte cnysede, hie oferswiþde swa ðeah ne mihte ðær rice gewinnan.

Octauianus rixode .lxvi. wintra, on þam .xlii. gere his rices Crist wæs acenned.

Ða þry tungolwitigan of eastdæle coman to ðam þæt hie Crist weorþodan, Þa cild on Bethleem ofslegene wæran for Cristes ehtnesse fram Herode.

Her swealt Herodes fram him sylfum ofsticod, Archelaus his sunu feng to rice.

fram frymþe middangeardes þis gear wæran agan .vm. wintra .cc. wintra.

Philippus Herodes todæland Lysiam Iudeam feþerricum.

Her feng Tiburtius to rice.

Her onfeng Pilatus gyminge ofer Iudeas.

Her wæs Crist gefulwad Petrus Andreas gehwyrfde, Iacobus Iohannes Philippus Þa .xii. apostolas.

Her wæs Crist ahangen fram frymþe middangeardes ymb .vm. .cc. .xxvi. wintra.

Her wæs Sanctus Paulus gehwyrfed Sanctus Stephanus oftorfod.

Her se eadiga Petrus se apostol gesæt bisceopsetl on Antiochia ðære ceastre.

Her onfeng Gaius rice.

Her se eadiga Petrus se apostol gesæt bisceopsetl on Rome.

Her Herodes aswealt, se þe Iacob ofsloh anum geare ær his agnum deaþe.

Her Claudius oþer Romana cyninga Brytene gesohte þone mæstan dæl on his geweald onfeng, eac swylce Orcadius Þa ealand Romana cynedome underþydde.

Her Iacobus frater Domini þrowade.

Her Marcus se godspellere forðferde.

Her Petrus Paulus þrowodan.

Her Uespassianus feng to rice.

Her Titus, Uespassianes sunu, on Hierusalem ofsloh Iudea .cxi. þusenda.

Her feng Titus to rice, se þe sæde þæt he þone dæg forlure þe he naht to gode ne gedyde.

Her Domitianus, Tites broþor, feng to rice.

Her Iohannes se godspellere on Pathmo þæm ealande awrat Þa boc Apocalpsis.

Her Simon se apostol wæs ahangen, Iohannes se godspellere gereste on þam dæge in Effeso.

Her Clemens papa forðferde.

Her Ignatius bisceop þrowode.

Her Eleuther on Rome onfeng bisceopdome þone wuldorfæstlice .xv. winter geheold. To þam Lucius Brytene cing sende stafas, bæd þæt he wære cristen gedon, he þurhteah þæt þæt he bæd.

Her Seuerus onfeng rice rixode .xvii. gear. Se Brytenland mid dic forgyrde fram .

Her Maximus se casere feng to rice, se wæs on Brytenlande geboren, þonon for in Gallia.

Her Gotan abræcan Romeburh, næfre syþþan Romane ne rixedan on Brytene.

Her Romane gesamnodan eall Þa goldhord þe on Brytene wæran, sume on eorðan ahyddan þæt hie nænig man syþþan findan ne mihte, sume mid him on Gallia læddan.

Her Palladius se bisceop wæs onsended to Scottum, þæt he heora geleafan getrymede, fram Calestino þam papan.

Her Mauricius Ualentinus onfengon rice rixodan .vii. winter. On heora dagum Hengest Horsa fram Wyrtgeorne gelaþode, Brytta kyninge, gesohton Brytene on ðam stede þe is nemned Hypwinesfleot, ærest Bryttum to fultume, ah hie eft on hie fuhton.

Her Hengest Horsa gefuhton wiþ Wyrtgeorne ðæm kyninge on þære stowe þe is gecweden Æglesþrep, his broðor Horsan man þær ofsloh, æfter þæm feng to rice Hengest Æsc his sunu.

Her Hengest Æsc his sunu fuhton wiþ Bryttas on þære stowe þe is gecweden Creacanford þær ofslogan .iiiim. wera, Þa Bryttas Þa forletan Kentland mid myclum ege flugan to Lundenbyrig.

Her Hengest Æsc gefuhton wiþ Wealas neah Wippedesfleote þær ofslogan .xii. Wylisce ealdormen, heora ðær wearð an ofslegen, þam wæs nama Wipped.

Her Hengest Æsc gefuhtan wið Wealas genaman unarimedlicu herereaf, Þa Wealas flugan Þa Engle swa swa fyr.

Her com Ælle on Brytenland his þry suna, Kymen Wlencing Cissa, mid þrim scipum on Þa stowe þe is nemned Kymenesora, þær ofslogan maniga Wealas sume on fleam bedrifan on þone wudu þe is nemned Andredeslea.

Her Ælle gefeaht wiþ Wealum neh Mearcredesburnanstaðe.

Her Æsc feng to rice wæs .xxiiii. wintra Cantwara cing.

Her Ælle Cissa ymbsætan Andredesceaster ofslogan ealle Þa ðe þærinne wæran þæt þær ne wearð furðum an Bryt to lafe.

Her coman twegen ealdormen on Brytene, Cerdic Cynric his sunu, mid .v. scipum on þone stede þe is gecweden Cerdicesora, þi ilcan dæge hie gefuhtan wiþ Wealum.

Her com Port on Brytene his twegen suna, Bieda Mægla, mid twæm scipum on ðære stowe þe is nemned Portesmuða þær ofslogan anne Bryttiscne man swyþe æþelne.

Her Cerdic Cynric ofslogan anne Bryttiscne cing ðæm wæs nama Natanleod .vm. wera mid him, Þa æfter þam wæs þæt land genemned Natanleaga Cerdicesford.

Her coman Westseaxe on Brytene mid þrim scipum on Þa stowe þe is gecweden Cerdiceshora, Stuf Wihtgar gefuhtan wiþ Bryttas hie geflymdan.

Her Cerdic Cynric rice onfengan, þy ilcan geare hie gefuhtan wiþ Bryttas þær man nemneð Cerdicesford.

Her Cerdic Cinric fuhtan wiþ Bryttas on ðære stowe ðe is gecweden Cerdicesleag.

Her Cerdic Cynric genaman Wihte ealand ofslogan fea men on Wihtgarabyrig.

Her Cerdic forðferde, Cynric his sunu rixode .xxvii. wintra, hie gesealdan heora twam nefum, Stufe Wihtgare, Wihte ealand.

Her sunne aðeostrode .xiiii. dagum ær Kalendas Martius fram ærmorgene undern.

Her sunne aðeostrode on .xii. Kalendas Iulii, steorran hie æteowdan fulneah healfe tid ofer undern.

Her Wihtgar forðferde, hine man bebyrigde on Wihtgarabyrig.

Her Ida feng to rice, þanen Norðanhymbra kinecynn onwoc, Ida wæs Eopping, Eoppa Esing, Esa wæs Inguing, Ingui Angenwitting, Angenwit Alocing, Aloc Benocing, Benoc Branding, Brand Bældæging, Bældæg Wodening, Woden Freoþolafing, Freoþelaf Freoþulfing, Friþulf Finning, Finn Godulfing, Godulf Geating.

Her Cynric feaht wiþ Bryttas on þære stowe þe is genemned Searoburh, Þa Bryttas geflymde. Cerdic wæs Cynrices fæder, Cerdic Elesing, Elesa Esling, Esla Gewising, Giwis Wiging, Wig Freawining, Freawine, Freoþogaring, Freoþogar, Bran⟨d⟩ing, Brand Bældæging, Bældæg Wodening.

Her Cinric Ceawlin fuhtan wiþ Bryttas æt Beranbyrig.

Her Ceaulin rice onfeng on Westseaxum, Ælle to Norðhymbra rice, þæt heold .xxx. wintra. Ælle wæs Yffing, Yffe Uxfreaing, Uxfrea Wilgisling, Wilgils Westerfalcing, Westerfalca Sæfugling, Sæfugel Sæbalding, Sæbald Sigegeating, Sigegeat Swebdæging, Swebdæg Sigegaring, Sigegar Wægdæging, Wægdæg Wodening.

Her Columba presbiter com of Scottum on Bryttas, Peohtas to lærenne, on Hii þam ealande mynster worhte.

Her Ceawlin Cuþa gefuhtan wiþ Æþelbriht hine on Kent geflymdan, .ii. ealdormen on Wibbandune ⟨ofslogon⟩, Oslaf Cnebban.

Her Cuðulf feaht wiþ Bryttas æt Biedcanforda feower tunas genam, Liggeanburh Æglesburh Bensingtun Egonesham, þy ilcan geare he gefor.

Her Cuþwine Ceawlin fuhtan wiþ Bryttas .iii. kingas ofslogan, Conmægl Condidan Farinmægl, on þære stowe þe is gecweden Deorham, genaman þreo ceastra on heom, Gleawceaster Cyrenceaster Baþanceaster.

Her Ceawlin Cuða fuhtan wiþ Bryttas on þæm stede þe man nemneþ Feþanleag, Cuþan man þær ofsloh, Ceawlin manige tunas genam unarimedlic herereaf, yrre he hwearf þonon to his agnum.

Her Ælle king forðferde, Æþelric rixode æfter him .v. gear.

Her Ceol rixode .v. gear.

Her wearð mycel wælfyll æt Woddesbeorge, Ceawlin wæs ut adrifen.

Her Ceawlin Cwichelm Crida forwurdan, Æþelferð feng to rice.

Her Gregorius papa sende to Brytene Agustinum mid wel manegum munecum Þa Godes word Angla þeode godspelledan.

Her ongan Ceolwulf rixian on Westseaxum, symle he feaht wann oþþe wiþ Angelcynn oþþe wiþ Wealas oððe wið Peohtas oþþe wiþ Scottas. Se wæs Cuþing, Cuþa Kynricing, Cynric Cerdicing, Cerdic Elesing, Elesa Esling, Esla Gewising, Gewis Wiging, Wig Freawining, Freawine Freoþogaring, Freoþogar Branding, Brand Bældæging, Bældæg Wodening.

Her sende Gregorius Agustine arcebisceope pallium on Brytene wel manige godcunde lareowas him to fultume, Paulinus bisceop gehwyrfde Eadwine Norðanhymbra kining to fulwihte.

Her wæs gefeoht æt Egesanstane.

Her Eastseaxe onfengon geleafan fulwihtes bæð under Sæbrihte cinge Mellite bisceope.

Her forðferde Gregorius ymb .x. gear þæs þe he us fulwiht sende. His fæder wæs haten Gordianus his modor Siluia.

Her Ceolulf feaht wiþ Suþseaxe.

Her Cynegils feng to rice on Westseaxum heold .xxxi. wintra, se Kynegils wæs Ceoling, Ceola Cuþing, Cuða Cynricing.

Her Cynegils Cwichelm gefuhton on Beamdune ofslogan .iim. Weala .xlv.

Her Æþelbriht Cantwara king forðferde, Eadbald his sunu feng to rice, þy ilcan geare wæs agan fram frymþe middangeardes .vm. wintra .dccc.

Her Paulinus fram Iusto þam arcebisceope wæs gehadod Norþanhymbrum to bisceope.

Her Eanflæd, Eadwines dohtor cinges, wæs gefullod on þone halgan æfen Pentecosten. Penda hæfde .xxx. wintra rice, he wæs .l. wintre Þa he to rice feng. Penda wæs Pybbing, Pybba Creoding, Creoda Cynewalding, Cynewald Cnebbing, Cnebba Iceling, Icel Eomæring, Eomær Angelþeowing, Angelþeow Offing, Offa Wærmunding, Wærmund Wihtlæging, Wihtlæg Wodening.

Her Eadwine king wæs gefullod mid his þeode on Eastran.

Her Cynegils Cwichelm gefuhtan wiþ Pendan æt Cyrenceastre siþþan geþingodan.

Her wearð Eorpwald gefullad.

Her wearð Eadwine ofslegen, Paulinus hwearf eft to Cantwarum gesæt þær bisceopsetl on Hrofceastre.

Her Byrinus bisceop bodade Westseaxum fulwiht.

Her Cynegils king wearð gefullad fram Byrino þæm bisceope on Dorkeceastre, Oswald his onfeng.

Her Cwicelm wæs gefullod on Dorkeceastre þy ilcan geare forðferde, Felix bisceop bodade Eastenglum Cristes geleafan.

Her Byrinus fullade Cuþred king on Dorkeceastre eac his onfeng him to sunu.

Her Eadbald Cantwara king forðferde, he rixode .xxv. wintra.

Her Oswald Norðanhymbra king wæs ofslegen, Kenwealh feng to Westsexana rice þæt heold .xxxi. wintra.

Se Kenwealh het atimbrian Þa ealdan cyricean on Wintanceastre.

Her Paulinus forðferde, se þe wæs arcebisceop ær on Eoforwicceastre eft on Hrofceastre.

Her Kenwealh king wearð ut adrifen fram Pendan cinge.

Her wæs Kenwealh gefullad.

Her Cenwealh gesealde Cuþrede his mæge .iiim. hida landes be Æscesdune. Se Cuþred wæs Cwichelming, Cwichelm Cynegilsing.

Her Ægelbriht of Galwealum æfter Byrine þam romaniscean bisceope onfeng bisceopdomes on Westseaxum.

Her Oswine king wæs ofslegen, Aidan bisceop forðferde.

Her Kenwealh gefeaht æt Bradanforda be Afene. ⟨⟩ Her Middelengle onfengon rihtne geleafon under Peadan ealdormenn. ⟨⟩ Her Anna king wearð ofslegen, Botulf ongann þæt mynster timbrian æt Yceanho. ⟨⟩ Her Penda forwearð, Myrce wurdan cristene. Þa wæs agangen fram frymþe middangeardes .vm. wintra .dccc. .l. wintra. Peada feng to rice on Myrcum Pending. ⟨⟩ Her forðferde Peada, Wulfere Pending feng to Myrcna rice. ⟨⟩ Her Kenwealh gefeaht æt Peonnum wiþ Wealas hie geflymde æt Pederedan, þis wæs gefohten syþþan he of Eastenglum com, he wæs þær on wræce .iii. gear. Þyder hine hæfde Penda adræfedne rices benumenne forðon þe he his sweostor anforlet. ⟨⟩ Her Ægelbriht gewat fram Kenweale, Wine heold þone bisceopdom .iii. gear, se Ægelbriht onfeng Persa bisceopdomes on Galwealum be Signe. ⟨⟩ Her Kenwealh gefeaht on Eastron on Posentesbyrig, gehergode Wulfhere Pending on Æscesdune. Cuðred Cwicelming Kenbriht cing on anum geare forðferdon. on Wiht gehergode Wulfhere Pending, gesealde Wihtwaran Aþelwolde Suþseaxna cynge forðon þe Wulfhere hine onfeng æt fulwihte. Ond Eoppa presbiter be Wilferðes worde Wulfhere cing brohte Wihtwaran fulwiht ærest manna. ⟨⟩ Her sunne aþeostrode, Earkenbriht Cantwara cing forðferde, Colman mid his geferum for to his cyþþe. þy ilcan geare wæs mycel mancwealm, Ceadda Wilferð wæron gehadode, þy ilcan geare Deusdedit forðferde. ⟨⟩ Her man hadode Þeodorus to arcebisceope. ⟨⟩ Her Ecgbriht cing sealde Basse mæssepreoste Raculf mynster on to timbrianne. ⟨⟩ Her forðferde Osweo Norðhymbra king, Ecgferð rixode æfter him . Hloþhere feng to bisceopdome ofer Westsexna land, Ægelbrihtes nefa bisceopes, heold .vii. gear, Þeodor bisceop hine gehalgode. se Osweo wæs Æþelferþing, Æþelferð Æþelricing, Æþelric Iding, Ida Eopping. ⟨⟩ Her wæs þæt myccle fugla wæl. ⟨⟩ Her forðferde Kenwealh, Seaxburh his cwen ricsode æfter him an gear. ⟨⟩ Her Ecgbriht Kantwara king forðferde, þy ilcan geare wæs seonoð æt Heortforda, Sancte Æþelbriht ongan ðæt mynster æt Elige. ⟨⟩ Her feng Æscwine to rice on Westseaxum, se wæs Cenfusing, Cenfus Cenferþing, Ce⟨n⟩ferð Cuþgilsing, Cuþgils Ceolwulfing, Ceolwulf Cynricing, Cynric Cerdicing. ⟨⟩ Her Wulfhere Pending Æscwine gefuhton æt Biedanheafde; ðy ilcan geare Wulfhere forðferde, Æðelred feng to rice. ⟨⟩ Her Æscwine forðferde, Hædde feng to bisceopdome, Kentwine feng to rice, se Centwine wæs Cynegylsing, Cynegyls Ceolu⟨l⟩fing, Æþelred Myrcna cining oferhergode Centland. ⟨⟩ Her oþeowde cometa se steorra, Wilferð bisceop wæs adrifen of his bisceopdome fram Ecgferþe cinge. ⟨⟩ Her Sanctæ Æþeldryþ forðferde, Ælfwine wæs ofslegen. ⟨⟩ Her gesæt Þeodorus arcebisceop seonoð on Hæðfelda forðon þe he wolde þone Cristes geleafan gerihtan, þy ilcan geare forðferde Hild abbatissa. ⟨⟩ On þisum geare Centwine geflymde Bryttas . ⟨⟩ Her Ceadwalla ongann æfter rice winnan, se Ceadwalla wæs Cenbrihting, Cenbriht Ceadding, Ceadda Cuþing, Cuþa Ceawlining, Ceawlin Cynricing, Cynric Cerdicing, Mul wæs Ceadwallan broðor, þone man eft on Cent forbærnde. þy ilcan geare man ofsloh Ecgferð kyng, se Ecgferð wæs Osweoing, Osweo Æþelferþing, Æþelferð Æþelricing, Æþelric Iding, Ida Eopping. Loþhere þy ilcan geare forðferde. ⟨⟩ Her Mul Ceadwealla Cent Wiht forhergodon. ⟨⟩ Her Mul wearð on Cent forbærned oþre .xii. men mid him þy geare Ceadwalla eft Kent forhergode. ⟨⟩ Her Ine feng to Westseaxna rice heold .xxxvii. wintra. þy ilcan geare Ceadwalla for to Rome fulwiht onfeng fram þan papan, se papa hine het Petrus, þæs ymb .vii. niht he ferde forð. Þonne wæs se Ine Kenreding, Cenred Ceolwalding, Ceolwald wæs Cynegilses broðor, Þa wæron begen Cuþwines suna Ceawlininges, Ceawlin Kynricing, Cynric Cerdicing. ⟨⟩ Her Þeodorus arcebisceop forðferde, feng Brihtwold to þam bisceopdome. Ær wæron romanisce bisceopas, syþþan wæron englisce. ⟨⟩ Her Cantware geþingodan wið Ine him gesealdon .xxxm. punda forðon þe hie ær Mul forbærndan. Wihtred feng to Cantwara rice heold .xxxiii. wintra, se Wihtred wæs Ecgbrihting, Ecgbriht Ercenbrihting, Ercenbriht Eadbalding, Eadbald Æþelbrihting. ⟨⟩ Her Hædde bisceop forðferde, he heold þone bisceopdom .xxxvii. wintra on Wintanceastre. ⟨⟩ Her Æþelred Pending Myrcna king onfeng munuchade þæt rice heold .xxix. wintra. Þa feng Kenred to. ⟨⟩ Her Ealdferþ Norðanhymbra cing forðferde, Seaxulf bisceop. ⟨/⟩ Her Aldhelm bisceop forðferde, se wæs be westan Selewuda bisceop. Þæt wearð todæled on foreweardum Daniheles dagum on twa bisceopscira Westseaxna land, ær hit wæs an. Oþer heold Daniel, oþer heold Aldhelm, æfter Ealdhelme feng Forðhere to. Ceolred king feng to Myrcna rice, Kenred for to Rome Offa mid him. ⟨⟩ Her Byrhtferð ealdormann feaht wið Peohtas, Ine Nunna fuhtan wið Gerente þam cinge. ⟨⟩ Her forðferde Guþlac se halga. ⟨⟩ Her Ine Ceolred gefuhton æt Woddesbeorge. ⟨⟩ Her Osred Norðanhymbra cing wearð ofslegen, se hæfde .vii. winter rice æfter Ealdferþe, Þa feng Cenred to rice heold .ii. gear, ða Osric heold .xi. gear. on þam geare Ceolwold Myrcna king forðferde, his lic liþ on Liccedfelda, Æþelredes Pendinges on Beardanege. Þa feng Æþelbald to rice on Myrcum heold .xli. wintra, se Æþelbald wæs Alweoing, Alweo Eawing, Eawa Pybbing, þæs cyn is beforan. Ecgbriht, se arwyrþa wer, on Hii þam ealande Þa munecas on riht gecyrde þæt hie Eastran on riht heoldon Þa cyriclican sceare. ⟨⟩ Her Ingild Ines broþor forðferde, heora swystor wæron Cwenburh Cuþburh, seo Cuþburh arærde þæt lif æt Winburnan, heo wæs forgifen Ealdferþe Norðanhymbra kinge, hi be him lifgendum hie gedældan. ⟨⟩ Her Daniel ferde to Rome, þy ilcan geare Ine ofsloh Cynewulf. ⟨⟩ Her Æþelburh cwen towearp Tantun, þe Ine ær timbrede. Ealdbriht wræccea gewat on Suþrige on Suþsexe. Ine gefeaht wiþ Suðsexum. ⟨⟩ Her Wihtred Cantwara cing forðferde. ⟨⟩ Her Ine for to Rome, feng Æþelheard to Westseaxna rice heold .xiiii. gear. þy ilcan geare gefuhtan Æþelheard Oswald se æþeling, se Oswald wæs Æþelbalding, Æþelbald Cynebalding, Cynebald Cuðwining, Cuþwine Ceawlining. ⟨⟩ Her cometa se steorra hine oþeowde, Sancte Ecgbryht forðferde. ⟨⟩ Her Oswald se æðeling forðferde. ⟨⟩ Her wæs Osric ofslegen Norðanhymbra cyning, feng Ceolulf to þam rice heold .viii. gear, se Ceolwulf wæs Cuþing, Cuþa Cuþwining, Cuþwine Leodwalding, Leodwald Ecgwalding, Ecgwald Ealdhelming, Ealdhelm Oging, Ogga Iding, Ida Eopping. Bryhtwald arcebisceop gefor, þy ilcan geare wæs Tatwine gehalgod to arcebisceope. ⟨⟩ Her Æþelbald geeode Sumertun, sunne aþeostrode. ⟨⟩ Her wæs se mona swylce he wære mid blode begoten, forðferdan Tatwine Beda. ⟨⟩ Her Noðhelm arcebisceop onfeng pallium fram Romana bisceope. ⟨⟩ Her Forðhere bisceop Friþogið cwen foran to Rome. ⟨⟩ Her Eadbriht Eating, Eata Leodwalding feng to Norðanhymbra rice heold .xxi. wintra, his broþor wæs Ecgbriht Eating arcebisceop. Hie restaþ begen on Eoferwicceastre on anum portice. ⟨⟩ Her Æþelheard king forðferde, feng Cuþred to Westseaxna rice heold .xxvi. wintra heardlice he gewann wiþ Æþelbald cing. Cuþbriht wæs to arcebisceope gehalgod Dunn bisceop to Hrofesceastre. ⟨⟩ Her Æþelbald Cuðred fuhtan wiþ Wealas. ⟨⟩ Her Daniel gesæt on Wintanceastre, Hunferð feng to bisceopdome. ⟨⟩ Her Daniel forðferde, Þa wæs .xliii. wintra agan syþþan he onfeng bisceopdome. ⟨⟩ Her man sloh Selred cing. ⟨⟩ Her wæs ofslegen Cynric Westseaxna æþeling, Eadbriht Cantwara cing forðferde. ⟨⟩ Her Cuþred cing feaht wiþ Æþelhun þone ofermedan ealdormann. ⟨⟩ Her Cuðred gefeaht þy .xii. geare his rices æt Beorhforda wiþ Æþelbald. ⟨⟩ Her Cuþred feaht wiþ Wealas. ⟨⟩ Her Cuþred forðferde. Kyneheard feng to bisceopdome æfter Hunferþe on Wintanceastre. Cantwareburh forbarn þy geare. Sigebriht feng to Westseaxna rice heold an gear. ⟨⟩ Her Cynewulf benam Sigebrihte his rices Westsexna witan for unrihtum dædum butan Hamtunscire; he hæfde Þa þæt he ofsloh þone ealderman þe him lengest mid wunode. hine Þa Cynewulf on Andred adræfde, he þær wunode þæt hine an swan ofstang æt Pryfetesflodan, se wræc þone ealdormann Cumbran. Kynewulf oft mid myclum gefeohtum feaht wiþ Brytwealum. ymb .xxxi. wintra þæs þe he rice hæfde, he wolde adræfan ut anne æþeling, se wæs Kyneheard haten wæs þæs Sigebrihtes broðor. Þa geahsode he þone king lytle weorode on wifcyþþe on Merantune, he hine þærinne berad, Þa burh utan ymbbeodan þæt hine Þa menn onfundan ðe mid þam cinge wæron. Þa ongeat se cing þæt, on Þa duru uteode Þa unheanlice hine werede þæt he on þone æþeling locade, hie ealle Þa on þone cing feohtende wæron þæt hie hine ofslegenne hæfdan. Þa onfundan þæt þæs kinges geferan on ðæs wifes unstilnesse þyder urnan swa hwylc swa þonne gearo wearð, heora se æþeling æghwylcum feorh feoh bead, heora nan þæs onfon wolde, ah hie on hine symle feohtende wæron oþþæt hie ealle lagan butan anum bryttiscum gisle, se wæs swiþe for⟨wun⟩dod. Ða on mergen gehyrdon þæt þæs cinges þegnas þe bæftan him wæron þæt se cing wæs ofslegen, Þa ridan hie þyder his ealdorman Osric Wiferð his þegen Þa men þe he ær bæftan læfde, þone æþeling on ðære byrig metton þær se cing ofslegen læg, hie Þa Þa gatu him to belocen hæfdon, hie ðærto eodan. Þa bead he him heora agenne dom feos landes gif hie him þæs rices geuþan, heom cyþde þæt heora magas him mid wæron ða þe him fram noldan, Ða cwædan hie þæt him nan mæg leofra nære þonne heora hlaford þæt hie næfre his banan folgian noldan. Þa budan hie heora magum þæt hie him gesunde fram eodan, Þa cwædan hie þæt þæt ilce heora geferum geboden wære ðe ær mid þam cinge wæron. ða cwædon hie þæt hie þæs hie sylþe ne amundan þe ma þe heora geferan þe mid þam kinge ofslegene wæron. hie Þa ymb Þa geatu feohtende wæron þæt hie þærinne wurdon þone æþeling ofslogan Þa men þe mid him wæron, ealle butan anum, þæs þæs ealdormannes godsunu, he his feorh generede, þeah wæs oft gewundod. Se Cynewulf rixode .xxxi. wintra, his lic liþ on Wintanceastre, þæs æþelinges æt Axanmynster, heora riht fæderenkynn gæþ to Cerdice. þy ilcan geare man ofsloh Æþelbald Myrcna cing on Secggandune, his lic liþ on Hreopandune, Beornred feng to rice hit lytle hwile heold ungefealice, þy ilcan geare feng Offa to rice þæt heold .xxxix. wintra, Ecgferð his sunu .xli. daga .c. daga, se Offa wæs Þingferþing, Þingferð Eanwulfing, Eanwulf Osmoding, Osmod Eawing, Eawa Pybbing, Pybba Creoding, Creoda Cynewalding, Cynewald Cnebbing, Cnebba Iceling, Icel Eomæring, Eomær Angelþeowing, Angelþeow Offing, Offa Wærmunding, Wærmund Wihtlæging, Wihtlæg Wodening. ⟨⟩ Her Cuðbriht n.. ⟨⟩ Her Bregowine wæs to arcebisceope gehadod to Sancte Michaheles mæssan n. ⟨⟩ Her Æþelbriht Cantwara king forðferde. ⟨⟩ Her wæs se myccla winter. ⟨⟩ Her Eadbriht wæs gehadod to arcebisceope on þone .xl. dæg ofer midne winter. ⟨⟩ Her Eanbriht arcebisceop onfeng pallium. ⟨⟩ Her Mildred bisceop forðferde. ⟨⟩ Her oðeowde read Cristes mæl on heofonum æfter sunnansetlgange, þy geare gefuhtun Myrce Cantware æt Ottanforda, wundorlice næddran wæron gesawene on Suþseaxna lande. ⟨⟩ Her Cynewulf Offa gefuhtan ymb Bensingtun, Offa genam þone tun. ⟨⟩ Her Ealdsexe Francan gefuhton. ⟨/⟩ Her Cyneheard ofsloh Cynewulf cing, he þær wearð ofslegen .lxxxiiii. manna mid him, Þa onfeng Brihtric Westseaxna rices, he rixode .xvi. winter, his lic liþ æt Werham, his fæderenkynn gæð to Cerdice. ⟨⟩ Her wæs geflitfullic seonoð æt Cealchyþe, Eanbriht arcebisceop forlet sumne dæl his bisceopdomes, fram Offan cinge Higebriht wæs gecoren, Ecgferþ to cininge gehalgod. ⟨⟩ Her nam Byrhtric cing Offan dohtor Eadburge, on his dagum coman ærest .iii. scipu Norðmanna, Þa se gerefa þærto rad hie wolde drifan to þæs cinges tune, þy he nyste hwæt hie wæron, hine man ðær ofsloh. Þæt wæron Þa ærestan scipu deniscra manna þe Angelcynnes land gesohtan. ⟨⟩ Her Eadbriht arcebisceop forðferde, þy ilcan gere wæs gecoren Æþelheard abbud to arcebisceope. ⟨⟩ Her Offa Myrcna cing het Æþelbrihte n. þæt heafod of aslean. ⟨⟩ Her Adrianus papa Offa cing forðferdon, Æþelred Norðhymbra king wæs ofslegen fram his agenre þeode, Ceolulf bisceop Eadbald bisceop of þam lande aforan, Ecgferð feng to rice on Myrcum þy ilcan geare forðferde, Eadbriht onfeng rice on Cent, þam wæs oþer nama nemned Prænn. ⟨⟩ Her Cynulf Myrcna cing oferhergode Cantware Merscware, gefeng Prænn heora cing gebundenne hine on Myrce lædden. ⟨⟩ Her Romane Leon þam papan his tungan forcurfan his egan ut astungan hine of his setle aflymdon, Þa sona eft Gode fultumiendum he mihte geseon sprecan, eft wærð papa swa he ær wæs. ⟨⟩ ⟨a⟩

Her Æþelheard arcebisceop Cynebriht Westsexna bisceop foron to Rome. ⟨⟩ Her Brihtric cing forðferde, Wor ealdormann, Ecgbriht feng to Westseaxna rice. þy ilcan dæge rad Æþelmund ealdormann of Hwiccum ofer æt Kynemæresforda, Þa gemette hine Wihstan ealdormann mid Wilsætum, þær wearþ mycel gefeoht þær begen ofslegene wurdon Þa ealdormenn, Wilsæte naman sige. ⟨⟩ Her wæs gehadod Beornmod bisceop to Hrofesceastre. ⟨⟩ Her Æþelheard arcebisceop forðferde, Wulfred wæs to arcebisceope gehalgod, Forðred abbud forðferde. ⟨⟩ Her Wulfred arcebisceop pallium onfeng. ⟨⟩ Her Cuðred king forðferde on Cantwarum, Ceolburh abbatissa, Heabriht ealdormann. ⟨⟩ Her Karl cing forðferde, he rixode .xlv. wintra. Wulfred arcebisceop Wigbriht Westseaxna bisceop foron begen to Rome. ⟨⟩ Her Wulfred arcebisceop mid bletsunge Leon þæs papan hwearf eft to his agnum bisceopdome. þy gere gehergode Ecgbriht cing on Westwealas from easteweardum westewearde. ⟨⟩ Her Leo se æþela papa se halga forðferde, æfter him Stephanus feng to rice. ⟨⟩ Her Stephanus papa forðferde, æfter him wæs Paschalis to papan gehalgod. þy ilcan geare forbarn Angelcynnes scolu. ⟨⟩ Her Cenulf Myrcna cing forðferde, Ceolwulf feng to rice, Eadbriht ealdorman forðferde. ⟨⟩ Her Ceolwulf wearð his rices bescyred. ⟨⟩ Her twegen ealdormen wurdan ofslegene, Burhelm Muca seonoð wæs æt Clofeshoo. ⟨⟩ Her wæs Weala gefeoht Defna æt Gafolford. þy ilcan geare gefeaht Ecgbriht Beornulf Myr⟨c⟩na cing æt Ellendune, Ecgbriht sige nam, þær wæs mycel wæl geslegen. Ða sende n. Aþulf his sunu of þære fyrde Ealhstan his bisceop Wulfheard his ealdorman to Cent mycclum weorode, hie Baldred þone cing norð ofer Temese adrifan Cantware him to cyrdon, Suþrige Suþseaxe Eastsexe, þy hie fram his magum ær mid unrihte anydde wæran. þy ilcan geare Eastengla cing seo þeod gesohtan Ecgbriht king him to friþe to mundboran for Myrcna ege, þy ilcan geare slogon Eastengle Beornulf Myrcna cing. ⟨⟩ Her Ludecan Myrcna cing his .v. ealdormen mid him man ofsloh, Wiglaf feng to rice. ⟨⟩ Her mona aþeostrode on middes wintres mæsseniht. þy geare geeode Ecgbriht cing Myrcna rice eal þæt be suðan Humbre wæs, he wæs eahtoða cing þe brytenwalda wæs. ærest wæs Ælle Westsexna cing se þus mycel rice hæfde, se æftera wæs Ceawlin Westseaxna cing, se ðridda wæs Æþelbriht Cantwara cing, se feorða wæs Rædwald Eastengla cing, fifta wæs Eadwine Norþhymbra cing, syxta wæs Oswald þe æfter him rixode, seofoða wæs Osweo, Oswaldes broðor, eahtoþa Ecgbriht Westseaxna cing. Se Ecgbriht lædde fyrde to Dore wiþ Norðanhumbre, hie þær eaðmedo budan geþwærnesse, hie on þam tohwurfan. ⟨⟩ Her eft Wiglaf onfeng Myrcna rice, Aþelwold bisceop forðferde. þy ilcan geare lædde Ecgbriht cing fyrde on Norðwealas, he hie ealle him to eadmodre hyrsumnesse gedyde. ⟨⟩ Her Wulfred arcebisceop forðferde. ⟨⟩ Her Ceolnoð wæs gecoren to bisceope gehadod, Felogild abbud forðferde. ⟨⟩ Her Ceolnoð arcebisceop onfeng pallium. ⟨⟩ Her hæþene men oferhergodan Sceapege. ⟨⟩ Her feaht Ecgbriht cing wiþ .xxxv. sciphlæsta æt Carrum, þær wearð mycel wæl geslegen, Þa Deniscan ahton wælstowe geweald. Hereferð Wigþegn, twegen bisceopas, forþferdon, Duda Osmod, twegen ealdormenn, forðferdon. ⟨⟩ Her com mycel sciphere on Westwealas, hie to anum gecyrdan wiþ Westseaxna cing winnende wæron. Þa he þæt hyrde, Þa ferde he þider mid fyrde heom wið gefeaht æt Hengestesdune, ægðer geflymde ge Þa Wealas ge Þa Deniscan. ⟨⟩ Her Ecgbriht cing forðferde, hine hæfde ær Offa Myrcna cing Brihtric Westseaxna cing ut aflymed þeo gear of Angelcynnes lande on Francland ær he cing wære, forðy fultmode Brihtric Offan þy þe he hæfde his dohtor him to cwene. Se Ecgbriht rixode .xxxvii. wintra .vii. monað, feng Aþelwulf Ecgbrihting to Westseaxna rice, he sealde Æþelstane his suna Cantwara rice Eastsexna rice Suþrigea Suþsexna. ⟨⟩ Her Wulfheard ealdorman gefeaht æt Hamtune wiþ .xxxiii. sciphlæsta þær mycel wæl gesloh sige nam, þy geare forðferde Wulfheard. þy geare gefeaht Æþelm ealderman wiþ deniscne here on Port mid Dorsætan gode hwile þone here geflymde, Þa Deniscan ahtan wælstowe geweald þone ealdorman ofslogan. ⟨⟩ Her Herebriht ealdorman wærð ofslegen fram hæðnum mannum manige menn mid him on Merscwarum, þy ilcan geare eft on Lindesse on Eastenglum on Cantwarum wurdan ofslegene fram þam herge. ⟨⟩ Her wæs mycel wælslyht on Lundenne on Cwantwawic and on Hrofesceastre. ⟨/⟩ Her Aþelwulf cing gefeaht æt Carrum wiþ .xxxv. sciphlæsta, ða Deniscan ahton wælstowe geweald. ⟨⟩ Her gefeaht Eanulf ealdorman mid Sumorsætum Eahlstan bisceop Osric ealdorman mid Dorsætum gefuhtan æt Pedredanmuþan wiþ deniscne here, þær mycel wæl geslogan sige naman. ⟨⟩ Her Ceorl ealdorman gefeaht wiþ hæþene menn mid Defnascire æt Wicganbeorge, þær mycel wæl geslogan sige naman. hæþene menn ærest on Tenet ofer winter sætan. þy ilcan geare coman feorþe healf hund scipa on Temesemuþan, bræcan Cantwaraburh Lundenburh, geflymdan Beorhtwulf Myrcna king mid his fyrde, foran suþ ofer Temese on Suþrige, him gefeaht wiþ Aþelulf cing Æþelbald his sunu æt Aclea mid Westseaxna fyrde, þær þæt mæste wæl geslogan þe we secggan hyrdan æt þysne andweardan dæg, þær sige naman. þy ilcan geare Æþelstan cing Ealhere ealderman gefuhtan on scipum, mycelne here ofslogan æt Sandwic on Cænt .viii. scipu gefengon Þa oþre aflymdan. ⟨⟩ Her bæd Burhred Myrcna cing his witan Aþelulf cing þæt he him gefultmode þæt he him Norðwealas gehyrsumode. he Þa swa dyde mid fyrde for ofer Myrce on Norðwealas, he him ealle gehyrsume gedyde. þy ilcan geare sende Aþelwulf cing Ælfred his sunu to Rome, Þa wæs domne Leo papa on Rome, he hine to cinge gehalgode hine him to bisceo⟨p⟩suna nam. Ða þy ilcan geare Ealhhere mid Cantwarum Huda mid Suþrigum gefuhtan on Tenet wiþ hæðnum here ærest sige naman, þær wearð manig man ofslegen adruncen on gehwaþre hand, Þa ealdormen begen deade. ðæs ofer Eastran geaf Aþelwulf cing his dohtor Burhrede cinge of Westsexum on Myrce. ⟨⟩ Her hæþene men ærest in Sceapigge ofer winter sætan. þy ilcan geare gebocade Aþelwulf cing teoþan dæl his landes ofer eall his rice Gode to lofe him sylfum to ecre hæle, þy ilcan geare ferde to Rome mid mycelre weorðnesse, þæs wæs .xii. monað wunigende, him Þa hamweard for, him Þa Carl Francna cing his dohtor geaf him to cwene, æfter þam to his leodum com, hie his gefægne wæron, ymb .ii. gear ðæs þe he of Francum com, he gefor, his lic liþ on Wintanceastre, he rixode nigenteaþe healf gear. Se Aþelwulf wæs Ecgbrihting, Ecgbriht Ealhmunding, Ealhmund Eafing, Eafa Eopping, Eoppa Ingilding, Ingild wæs Ines broþor Westsexna cinges, he heold þæt rice .xxxvii. wintra eft ferde to Sancte Petre þær his feorh gesealde. hie wæran Kenredes sunu, Cenred wæs Ceolwalding, Ceolwald Cuþing, Cuþa Cuðwining, Cuþwine Ceawlining, Ceawlin Cynricing, Cynric Creoding, Creoda Cerdicing, Cerdic wæs Elesing, Elesa Esling, Esla Gewising, Gewis Wigging, Wig Freawining, Freawine Freoþogaring, Freoþogar Branding, Brand Bældæging, Bældæg Wodening, Woden Frealafing, Frealaf Fining, Finn Godulfing, Godulf Geating, Geata Tætwaing, Tætwa Beawing, Beaw Sceldweaing, Scyldwa Heremoding, Heremod Itermoning, Itermon Haðraing, Haðra Hwalaing, Hwala Bedwiging, Bedwig Sceafing. id est filius Noe , se wæs geboren on þære earce Noes, Lamech, Matusalem, Enoc, Iared, Malalehel, Camon, Enos, Seth, Adam primus homo et pater noster id est Christus . Ond Þa fengon Aþelwulfes sunu twegen to rice, Aþelbald to Westsexna rice Æþelbriht to Cantwara rice to Eastsexna rice to Suðrigea to Suþsexna rice, Þa rixode Æþelbald .v. gear. ⟨⟩ Her Aþelbald cing forðferde, his lic lið æt Scirburnan, feng Æþelbriht to eallum ðam rice his broþor, he hit heold on godre geþwærnesse. his dæge com mycel sciphere upp abræcan Wintanceaster, wiþ þone here gefuhtan Wulfheard ealdorman mid Hamtunscire Æþelwulf ealderman mid Bearrocscire, þone here geflymdan wælstowe geweald ahton. se Æþelbriht rixode .v. gear, his lic liþ æt Scireburnan. ⟨⟩ ⟨H⟩er sæt hæþen here on Tenet genam frið wiþ Cantwarum, Cantware him feoh geheton wiþ þam friþe, under ðam friþe þam feohgehate se here hine on niht upp bestæl oferhergode ealle Cænt eastewearde. ⟨⟩ Her Æþered Æþelbrihtes broðor feng to Westsexna rice. þy ilcan geare com mycel hæþen here on Angelcynnes land wintersetl naman on Eastenglum, þær gehorsade wurdan, hie him friþ wiþ naman. ⟨⟩ Her for se here of Eastenglum ofer Humbremuþan to Eoferwicceastre on Norðanhymbre, þær wæs mycel ungeþwærnes þære þeode betuh him sylfum, hie hæfdon heora cing aworpenne Osbriht ungecyndne cing underfengon Ællan. hie late on geare to ðam gecyrdan þæt hie wiþ þone here wæron winnende, hie ðeah myccle fyrd gegaderadan þone here sohtan on Eoforwic on Þa ceastre bræcan, þæt hie sume inne wurdan, þær wærð ungemetlic wæl geslegen Norðanhymbra, sume binnan, sume butan, Þa ciningas begen þær ofslegene wurdon, seo laf wiþ þone here friþ nam. þy ilcan geare gefor Ealhstan bisceop, he hæfde þæt bisceoprice æt Scirburnan .l. wintra, his lic liþ ðær on tune. ⟨⟩ Her for se ilca here innan Myrce to Snotingaham þær wintersetl namn. Burhred Myrcna cing his witan ⟨bædon⟩ Æþered Westsexna cing Ælfred his broðor þæt hie him fultmodan þæt hie wiþ þone here gefuhton. Þa ferdan hie mid Westsexna fyrde innan Myrce Snotingaham þone here þær metton on þam geweorce hie hine inne besætan, þær ne wearð þeahnam hefelic gefeoht, Myrce friþ naman wiþ þone here. ⟨⟩ Her for se here eft to Eoforwicceastre þær sæt an gear. ⟨⟩ Her rad se here ofer Myrce on Eastengle þær wintersetl nam æt Þeodforda, þy wintra Eadmund cing him wiþ feaht, Þa Deniscan sige naman þone cing ofslogon þæt land geeodon eall. þy ilcan geare gefor Ceolnoð arcebisceop. ⟨⟩ Her com se here to Readingum on Westsexe, þæs eft ymb .iii. niht ridan twegen eorlas upp. Þa gemette Aþelwulf ea⟨l⟩dorman hie on Englafelda, him þær wiþ gefeaht sige nam, heora ðær wearð oþer ofslegen þæs nama wæs Sidroc. Ða ymb .iiii. niht Æþered cing Ælfred his broðor þær micle fyrd to Readingum gelæddan wið þone here gefuhtan, þær wærð mycel wæl geslegen on gehweþere hand, þær wearð Aþelwulf ealderman ofslegen, Þa Deniscan ahtan wælstowe geweald. þæs ymb .iiii. niht gefeaht Æþered king his broþor Ælfred wiþ ealne þone here on Æscesdune, hie wæron on twam gefylcum, on oþrum wæs Bagsecg Healfdene, Þa hæþenan ciningas, on oþrum wæron Þa eorlas. Þa feaht se cing Æþered wiþ þara cyninga getruman, þær wearð se cing Bagsecg ofslegen, Ælfred his broþor feaht wiþ þara eorla getruman, þær wearð Sicroc eorl ofslegen se ealda Sidroc se geongra Osbearn eorl Fræna eorl Harold eorl, hie Þa hergas begen geflymdon, þær wearð feala þusenda ofslegen, hie niht feohtende wæron. þæs emb .xiiii. niht gefeaht Æþered cing his broðor Ælfred wiþ þone ⟨here⟩ æt Basingun, þær Þa Deniscan sige naman. þæs ymbe .ii. monþas gefeaht Æþered cing Ælfred his broþor wiþ þone here æt Merantune, hie wæran on twam gefylcum, hie Þa butu geflymdan lange on dæg sige ahton, þær wearð mycel wælslyht on gehweþere hand, Þa Deniscan ahtan wælstowe geweald, þær wearð Heahmund bisceop ofslegen feala godra manna. æfter ðyssum gefeohte com mycel sumerlida to Readingum. þæs ofer Eastran gefor Æþered cing, he rixode .v. gear, his lic liþ æt Winburnan mynster. Ða feng Ælfred Æþelwulfing his broðor to Westsexna rice. þæs embe anne monaþ gefeaht Ælfred cing wiþ ealne here lytle weorede æt Wiltune hine lange on dæg geflymde, Þa Deniscan ahton wælstowe geweald. þæs geares gewurdan .ix. folcgefeoht gefohten wiþ þone here on þon kynerice be suþan Temese butan þam þe him Ælfred þæs cinges broðor ealdormenn cinges þegnas oft rada on ridon, þe mon na ne rimde, þæs geares wæron ofslegene .ix. eorlas an cing, þy geare naman Westsexan friþ wiþ þone here. ⟨⟩ Her for se here to Lundenbyrig fram Readingum ðar nam wintersetl, Þa namon Myrce frið wið þone here. ⟨⟩ Her for se here on Norðhymbre, he nam wintersetl on Lindesse æt Turesigge, Þa naman Myrce frið wið þone here. ⟨⟩ Her for se here of Lindesse to Hreopedune þær wintersetl nam þone cing Burhred ofer adræfdon ymbe .xxii. wintra þæs þe he rice hæfde, þæt land eall geeodon. he for to Rome þær gesæt, his lic liþ on Sancta Marian cyricean on Angelcynnes scole. þy ilcan gere hie gesealdan Ceolwulfe, anum unwisum cinges þegne, Myrcna rice to healdenne, he him aþas swor gislas sealde þæt hit heom gearo wære swylce dæge swa hie hit habban woldan, he gearo wære mid him sylfum mid eallum þam ðe him gelæstan woldan to þæs heres þearfe. ⟨⟩ Her for se here fram Hreopedune, Healfdene for mid sumum þam here on Norðhymbre nam wintersetl be Tinan þære ea, se here þæt land geeode oft hergode on Peohtas on Stræcledwealas, for Guþram Oscytel Anwend, Þa .iii. ciningas, of Hreopedune to Grantebrycge mid myclum here sætan þær an gear. þæs on sumera for Ælfred cing ut on mid sciphere gefeaht wiþ .vii. sciphlæstas heora an gefeng Þa oþre geflymde. ⟨⟩ Her hine bestæl se here into Werham Westsexna fyrde. siþþan wiþ þone here se cing nam frið, him Þa gislas sealdan þe on þam here weorðoste wæron to þæm cinge him Þa aðas sworan on ðæm halgan beage, þe hie ær noldan nanre þeode, þæt hie hrædlice of his rice faran woldan, hie Þa under ðæm hie nihtes bestælan þære fyr de se gehors oda ⟨here⟩ into Exanceastre. þy geare Halfdene Norðanhymbra land gedælde þæt hie syþþan ergende heora tilgende wæron. ⟨⟩ Her com se here to Exancestre fram Werham, Þa mette hie mycel yst on þær forwearð .cxx. scipa æt Swanawic. se cing Ælfred æfter þæm gehorsodan here mid fyrde rad Exanceaster, hi hindan ofridan ne mihte, hie him gislas sealdan, swa feala swa he habban wolde, myccle aþas sworan, Þa godne friþ heoldan. Þa on hærfeste gefor se here on Myrcna land hit gedældon sum sum Ceolwulfe sealdan. ⟨⟩ Her hine bestæl se here on midne winter ofer .xii. niht to Cyppanhamme, geridan Westsexna land gesætan, mycel þæs folces ofer adræfdan, þæs oþres ðone mæstan dæl hie geridan, hym to gecyrdan butan þam cinge Ælfrede. He lytle weorode uneaðelice æfter wudum for on morfæstenum. þæs ilcan wintres wæs Inweres broðor Healfdenes on Westsexna rice mid .xxiii. scypa, hine man þær ofsloh .dccc. manna mid him .lx. manna his heres, þær wæs se guþfana genumen ðe hie Hręfn heton. Ond þæs on Eastran worhte Ælfred king lytle weorode geweorc æt Æþelingaigge, of þam geweorce wæs winnende wiþ þone here, Sumorsætena se dæl þe þærnehst wæs. Ða on þære seofoþan wucan ofer Eastran he gerad to Ecgbrihtesstane be eastan Selewuda, him coman þær ongean Sumursæte ealle, Wilsæte Hamtunscir se dæl þe hire beheonan wæs, his gefægne wæron. he for embe ane niht of þæm wicum to Iglea þæs eft embe ane niht to Eþandune, þær gefeaht wiþ ealne þone here hine geflymde him æfter rad þæt geweorc þær sæt .xiiii. niht, ða sealde s⟨e h⟩ere him foregislas myccle aþas þæt hie of his cynerice woldon, him eac geheton þæt heora cyng fulwihte onfon wolde, hie þæt gelæston. þæs ymb .iii. wucan com se cing Guþram þritega sum ðara manna þe on þam here weorþoste wæron ⟨æt Alre⟩, þæt ys wiþ Æþelingaigge, his se cing þær onfeng æt fulwihte, his crismlysing wæs æt Weddmor, he wæs .xii. niht mid þam cinge, he hine myclum his geferan mid feo weorðode. ⟨⟩ Her for se here to Cyrenceastre of Cippanhamme sæt þær anne winter. þy ilcan geare gegadrodan an hloþ wicinga gesæt æt Fulanhamme be Temese. þy ilcan geare aþystrode seo sunne ane tid dæges. ⟨⟩ Her for se here of Cyrenceastre on Eastengle gesæt þæt land hit gedælde. þy ilcan geare for se here ofer þe ær on Fulanhamme sæt on Francland to Gent sæt þær an gear. ⟨⟩ Her for se here ufur on Francland, Þa Francan him wiþ gefuhtan, þær wearð se here gehorsad æfter þam gefeohte. ⟨⟩ Her for se here upp ondlang Mæse ufur on Francland þæt sæt an gear. þy ilcan geare for Ælfred cing ut on mid scipum gefeaht wiþ .iiii. sciphlæstas deniscra manna, þara scipa twa genam Þa menn ofslegene wurdan þe þæron wæron, .ii. scyphlæstas him on hand eodan, Þa wæran myclum forwundode ær hie on hand eodan. ⟨⟩ Her for se here upp on Scald to Cundaþ þær sæt an gear. Marinus se papa sende lignum Domini Ælfrede cinge, þy ilcan geare lædde Sihelm Æþelstan Þa ælmessan to Rome eac on Iudea to Sancte Thome to Sancte Bartholomeæ, Þa hi ⟨sæton⟩ wiþ þone here æt Lundenne hie þær Godes þances swiþe bentiþige wurdan æfter þam gehate. ⟨⟩ Her for se here upp on Sunnan to Embenum þær sæt an gear. ⟨⟩ Her todælde se foresprecena here on twa, oþer dæl to Hrofesceastre ymbsætan Þa ceastre worhton oþer fæsten ymb hie sylfe, hie þeah Þa ceastre aweredan oþþæt Ælfred cing com utan mid fyrde. Þa for se here to heora scipum forletan þæt geweorc, hie wurdon þær behorsode, sona þy ilcan sumera eft ofer gewitan. Þy ilcan geare sende Ælfred cing sciphere of Cent on Eastengle. Sona swa hie comon on Stufemuþan, Þa metten hie .xvi. scipu wicinga hie wiþ Þa gefuhtan Þa scipu ealle geræhton Þa menn ofslogon. Þa hie hamweard wæron mid þære herehyþe, Þa mettan hie mycelne sciphere wicinga Þa wiþ Þa gefuhtan þy ilcan dæge, Þa Deniscan ahton sige. Ðy ilcan geare ær middum wintra forðferde Karl Francna cing, hine ofsloh an eofor. anum geare ær his broðor forðferde, se hæfde eac þæt westrice, Þa wæron Hloþwiges suna begen. Se forðferde ðy ilcan geare þe seo sunne aþeostrode, se wæs þæs Karles sunu þe Æþelwulf Westsexna cing his dohtor hæfde him to cwene. Þy ilcan geare gegadrode mycel sciphere on Ealdseaxum, þær wearð mycel gefeoht, tuwa on geare, Þa Sexan hæfdan sige, þær wæran Frysan mid. Ðy ilcan geare feng Karl to ðam westrice to eallum þam rice þe beheonan Wendelsæ begeondan þisse , swa hit his þridda fæder hæfde, butan Lidwiccum, se Carl wæs Hloþwiges sunu, se Hloþwig wæs Carles broþor, ðe wæs Iuþettan fæder þe Æðelwulf cing hæfde, hie wæran Hloþwiges suna. Se Hloþwi wæs þæs ealdan Karles sunu, se Carl wæs Pippenes sunu. Ðy ilcan geare forðferde se goda papa Marinus, se gefreode Angelcynnes scole be Ælfredes bene cinges, he sende him miccle gifa ðære rode dæl þe Crist on þrowode. þy ilcan geare se here on Eastenglum bræc friþ wiþ Ælfred cing. ⟨⟩ Her for se here eft west þe ær east gelende, Þa upp on Signe þær wintersetu naman æt Paris þære byrig. Ðy ilcan geare gesette Ælfred cing Lundenburh, him eall Angelcynn to cyrde, þe butan deniscra manna hæftnede wæs, he Þa befæstte Þa burh Æþerede ealdermen to healdenne. ⟨⟩ Her for se here upp þurh Þa brycge æt Paris, Þa upp ondlang Signe æt Mæterne, Þa upp on Mæterne Cariei, Þa sætan þara innan Ionan twa winter on þam twæm stedum. þy ilcan geare forðferde Carl Francna cing, Earnulf his broðorsunu hine .vi. wucan ær he ferde forð berædde æt þæm rice, Þa wearð þæt rice todæled on .v., .v. cingas to gehalgode, þæt wæs þeah mid Earnulfes geþafunge. hie cwædan þæt hie þæt to his handa healdan sceoldan forðon heora nan næs on fædrenhealfe to geboren butan him anum. Earnulf Þa wunode on þæm lande be eastan Rin, Hroþulf ða feng to þam middelrice, Odda to þam westdæle, Beorngar Wiþa to Langbeardna lande to ðam landum on Þa healfe muntes, þæt heoldan mid mycelre unsibbe twa folc⟨gefeoht⟩ gefuhtan þæt land oft gelome forhergodon æghwæðer oþerne oftrædlice ut dræfde. þy ilcan geare þe se here for forð upp ofer ða brycge æt Paris, Æþelm ealdormann lædde Westsexna ælmessan Ælfredes cinges to Rome. ⟨⟩ Her lædde Beocca ealdormann Westsexna ælmessan Ælfredes cinges to Rome, Æþelswiþ cwen, seo wæs Ælfredes sweostor cinges, forðferde hire lic liþ æt Pauie, þy ilcan geare Æþered arcebisceop Aþelwold ealdormann forðferdan on anum monðe. ⟨⟩ Her on þysum geare næs nan færeld to Rome butan .ii. hleaperas Ælfred cing sende mid gewritum. ⟨⟩ Her lædde Beornhelm abbud Westsexna ælmessan to Rome Ælfredes cinges, Godrum se norðerna cing forðferde, ðæs fulluhtnama wæs Æþelstan, se wæs Ælfredes cinges godsunu, he bude on Eastenglum þæt land ærest gesæt. þy ilcan geare for se here of Signe to Sandloðan, þæt is betuh Bryttum Francum, Bryttas him wiþ gefuhton sige hæfdan, hie bedrifan ut on ane ea heora manige adrenctan. ⟨⟩ Her for se here east, Earnulf cing gefeaht wiþ þam rade here ær ða scipu coman, mid Eastfrancum Seaxum Bægerum, hine geflymde. Ond þry Scottas coman to Ælfrede cinge on anum bate butan ælcum gereþrum of Hiebernia, þonon hie hie bestælan forðon þe hie woldan for Godes lufan on elþeodignesse beon, hie ne rohtan hwær. Se bat wæs geworht of þriddan healfre hyde þe hie on foran, hie naman mid him þæt hie hæfdan to .vii. nihtum mete, Þa coman hi embe .vii. niht to lande on Cornwealum foran Þa sona to Ælfrede cinge, þus hie wæron gehatene, Dubslane Machbethath Mælinmuin. Suifne, se betsta lareow þe on Scottum wæs, gefor. þy ilcan geare ofer Eastran ymb gandagas oþþe ær ætywde se steorra ðe man on boclæden het cometa, sume menn cweþað on Englisc þæt he sy fexede steorra, forðam þær stent lang leoma of, hwilum on ane healfe, hwilum on ælce healfe. ⟨⟩ Her on þysum geare for se myccla here þe we gefyrn ær ymbspræcan eft of þam westrice westweard to Bunan, þær wurdan gescipude swa þæt hie asetton hie on anne siþ ofer mid horsum mid ealle, ða coman upp on Limenanmuðan mid twa hund scipa. Se muþa is on eastewyrdre Cent on þæs ilcan wuda eastende þe we Andred hatað, se wudu is westlang eastlang .cxx. mila lang oþþe lengra .xxx. mila brad, seo ea þe we ær ymbspræcan liþ ut of þam wealde. On Þa ea hie tugan upp heora scypu þone weald .iiii. mila fram ðam muþan uteweardan þær abræcan an geweorc, inne on þam fæstenne sætan feawa cyrlisce men on, wæs samworht. Ða sona æfter þam com Hæsten mid .lxxx. scipum upp Temesemuðan worht⟨e⟩ him þær geweorc æt Middeltune, se oþer here æt Apuldre. ⟨⟩ On]] þys geare, þæt wæs embe .xii. monað þæs þe hie on þam eastrice geweorc geworht hæfdan, Norðanhymbre Eastengle Ælfrede cinge aþas geseald hæfdan Eastengle foregisla .vi., þeah ofer Þa treowa swa oft swa Þa oþre hergeas mid ealle herge ut foran, þonne foran hie mid oþþe on oþþe on heora healfe on. Þa gegaderade Ælfred cing his fyrd for þæt he gewicode betuh þam hergum þær ðær he nehst rymet hæfde for wudufæstenne for wæterfæstenne swa þæt he mihte ægþerne geræcan gif hie ænigne feld secan woldan. Þa foran hie siþþan æfter þam wealde hloþum flocradum be swa hweðre efes swa hit þonne fyrdleas wæs, hie man eac mid oþrum folcum sohte mæstra daga ælce, ⟨oþþe on dæg⟩ oþþe on niht, ge of þære fyrde ge eac of þam burgum. Hæfde se cing his fyrd on twa tonumen swa þæt hie wæran simle healfe æt ham, healfe ute, butan ðam mannum þe Þa burga heoldan. Ne com se here oftor eall ute of þam gesetum þonne tuwa, oþre siþe Þa hie ærest to lande coman ær seo fyrd gesamnod wære, oþre siþe ða hie of þam gesetum faran woldan. Ða hie gefengon myccle herehyþe, Þa woldan ferian norðwerdes ofer Temese innan Eastsexe ongan Þa scipu. Þa forrad seo fyrd hie forne him wiþ gefeaht æt Fearnhamme þone here geflymde, Þa herehyþe ahreddan, hie flugan ofer Temese butan ælcum forda, Þa upp be Colne on anne iggað. Þa besæt seo fyrd hie þærutan Þa hwile þe hie lengest mete hæfdan, ac hie hæfdan Þa heora stemninge gesetene heora mete benotodne, wæs se cing Þa þyderweardes on fare mid þære scire þe mid him sylfum fyrdode. Þa he þyderweard wæs, seo oþru fyrd wæs hamweard, Þa Deniscan sætan þær behindan, forðon ðe heora cing wæs gewundod on þam gefeohte þæt hie hine ne mihtan ferian. Ða gegadrodan hie Þa ðe on Norðhymbrum bugeað on Eastenglum sum hund scipa foran suþ onbutan ymbsætan an geweorc on Defnascire be þære norðsæ, þe ðe suþan onbutan foran ymbsætan Exanceaster. Ða se cing þæt hyrde, Þa wende he hine west wiþ Exanceastres mid ealre þære fyrde butan swyþe gewealdenum dæle easteweardes þæs folces. Þa foran forð þæt hie coman to Lundenbyrig Þa, mid þam burhwarum mid þam fultume ðe him westan com, foran east be Beamfleote. Wæs Þa Hæstenn þær cumen mid his herge þe ær æt Middeltune sæt, eac se myccla here wæs Þa þærto cumen þe ær on Limenanmuþan sæt æt Apuldre. Hæfde Hæsten ær geworht þæt geweorc æt Beamfleote, wæs Þa ut afaren on hergað, wæs se myccla here æt ham. Þa foran hie to geflymdan þone here þæt weorc abræcan genaman eal þæt þær binnan wæs, ge on feo ge on wifum ge eac on bearnum, brohton eall in to Lundenbyrig Þa scipu ealle oþþe tobræcan oþþe forbærndan oþþe to Lundenbyrig brohtan oþþe to Hrofesceastre. Hæstenes wif his twegen suna man brohte to ðam cinge, he hie eft him agef, forðon þe heora oðer wæs his godsunu, oþer Æþeredes ealdormannes, hæfdon hie heora onfangen ær Hæsten to Beamfleote come, he him hæfde geseald aðas gislas, se cing him eac wel feoh sealde eac swa Þa he þone cniht ageaf þæt wif. Ah sona swa hie to Beamfleote coman þæt geweorc geworht hæfdan, swa hergode he his rices þone ende þe Æþered his cumpæder healdan n. sceolde, eft oþre siþe he wæs on hergæþ gelend on þæt ilce rice Þa man his geweorc abræc. Þa se cing hine west wende mid þære fyrde wiþ Exanceastres, swa ic ær sæde, se here Þa burh beseten hæfde, Þa he þærto gefaren wæs, Þa eodan hie to heora scipum. Þa he wiþ þone here þær west abysgod wæs Þa hergeas wæron Þa begen gegadrode to Sceobyrig on Eastsexum þær geweorc worhtan, foron Þa begen ætgædre upp be Temese, him com to mycel eaca ægðer ge of Eastenglum ge of Norðhymbrum. Ða gegadrode Æþered ealdormann Æþelm ealdormann Æþelnoð ealdorman, Þa cingas þegnas þe Þa æt ham wæron æt þam geweorcum, of ælcere byrig be eastan Pedredan, ge be westan Selewuda, ge be eastan, ge eac be norðan Temese, be westan Sæfyrn, ge eac sum dæl þæs Norðwealcynnes. Ða hie Þa gegadrode wæron ealle, ða offoran hie þone here hindan æt Buttingtune on Sæfyrne staðe hine þær utan besætan on ælce healfe on anum fæstenne. Þa hie Þa þær feala wucena sæton on twa healfa þære ea, se cing wæs west on Defnum wiþ þone sciphere, Þa wæron hie mid meteleste gewægde, hæfdan mycelne dæl þara hors⟨a⟩ freten, Þa oþre wæron hungre acwolen. Þa eodan hie ut to ðam mannum ðe on easthealfe þære ea wæron him wiþ gefuhtan, Þa cristnan hæfdan sige. þær wearð Ordeh cinges þegn ofslegen, eac manige oþre cinges þegnas, þara Deniscra þær wearð swiþe mycel geslegen, se dæl þe þær onweg com wurdan on fleame generede. Þa hie Þa on Eastsexe coman to heora geweorce to heora scipum, Þa gegadrode seo laf eft of Eastenglum of Norðhymbrum mycelne here onforan winter, befæstan heora wif heora scipu heora feoh on Eastenglum, foron on anstreces dæges nihtes þæt hie gedydon on anre westre ceastre on Wirhealum seo is Legcester gehaten. Þa ne mihte seo fyrd hi na hindan offaran ær hie wæran inne on þam geweorce, besætan þeah þæt geweorc sume twegen dagas, genaman ceapes eall þæt þær butan wæs, Þa menn ofslogan þe hie foran forridan mihtan buton geweorce, þæt corn eal forbærndan mid heora horsum ⟨frettan⟩ on ælcre efennehþe. þæt wæs ymb .xii. monað þæs þe hie ær hider ofer coman. ⟨⟩ Ond Þa sona æfter þam on þysum geare for se here of Wirhealan innan Norðwealas forðam hie þær sittan ne mihton, þæt wæs forðon þe hie wæron benumen ægþer ge þæs ceapes ge þæs cornes þe hie gehergod hæfdan. Þa hie eft of Norðwealum wendan mid þære herehyþe þe hie þær genumen hæfdan, Þa foran hie ofer Norðhymbra land swa on Eastengle swa þæt hie seo fyrd geræcean ne mihte, oþþæt hie coman on Eastsexna land easteweard on an igland þæt is ute on þære þæt is Mereseg hatæn. Þa se here eft hamweard wende þe Exanceaster beseten hæfde, Þa hergodan hie upp on Suþseaxum neh Cisseceastre, Þa burhware hie geflymdan heora manig hund ofslogan heora scipu sume genaman. Þa þy ilcan geare on forewerdne winter Þa Deniscan þe on Meresigge sæton tugon heora scipu upp on Temese Þa upp on Liggean. Þæt wæs ymbe twa gear þæs þe hi hider ofer coman. ⟨⟩ Ond þon ilcan geare worhte se foresprecena here geweorc be Liggean .xx. mila bufan Lundenbyrig. Þa þæs on sumera foran micel dæl þara burhwara eac swa oþres folces þæt hie gedydan æt þara Deniscra geweorce, þær wurdan geflymde sume .iiii. cinges þegnas ofslegene. Ða þæs on hærfeste wicode se cing on neaweste þære byrig ða hwile þe hie heora corn geripon, þæt Þa Deniscan him ne mihtan þæs ripes forwyrnan. Þa sume dæge rad se cing upp be þære ea gehawode hwær man mihte Þa ea forwyrcean þæt hie ne mihtan Þa scipu ut bringan, hie Þa swa dydan, worhtan twa geweorc on twa healfe þære ea. Þa hie þæt geweorc furðum ongunnæn hæfdon, Þa ongeat se here þæt hie ne mihton Þa scipu ut bringan. Þa forletan hie Þa scipu eodan ofer land, þæt hie gedydan æt Cwatbrycge be Sæfyrn, þæt geweorc worhtan. Ða rad seo fyrd æfter þam here, Þa men of Lundenbyrig gefetodan Þa scipu, Þa hie alædan ne mihtan hi tobræcon, Þa þe þær stælwyrþe wæron binnan Lundenbyrig gebrohtan. Þa Deniscan hæfdan heora wif befæst on Eastenglum ær hie ut of þam geweorce foran. Þa sæton hie þone winter æt Bricge. Þæt wæs embe .iii. gear þæs þe hie on Limenanmuðan hider ofer coman. ⟨⟩ Ond þæs on sumera on þysum geare tofor se here, sum on Eastengle, sum on Norðhymbre, Þa þe feohlease wæron him þær scipu begeatun suþ ofer foran to Signe. Næfde se here, Godes þances, Angelcynnes ealles fullswiþe gebrocad, ah hie wæron myccle swiþor gebrocade on þam ðrim gearum mid ceapes cwylde manna, ealra swyþost mid þam þæt monige þara selestra cinges þegna þe þær on lande wæron forðferdon on þam þrim gearum. Þara wæs sum Swiþulf bisceop on Hrofesceastre, Ceolmund ealdormann on Cent, Beorhtulf ealdorman on Eastsexum, Ealhheard bisceop æt Dorceceastre, Eadulf cinges þegn on Suþseaxum, Beornulf wicgerefa on Wintanceastre, Ecgulf cinges horsþen, manige toeacan him, þeh ic Þa geþungenestan witan nemde. Þy ilcan geare drehtan Þa hergeas on Eastenglum on Norðhymbrum Westsexna land swiþe be þam suðstaðe mid stæl hergum, ealra swiþost mid þam æscum þe hie feala geara ær timbredan. Ða het Ælfred cing timbran lange scipu ongean Þa æscas, Þa wæron fulneah twa swa lange swa ð⟨a⟩ oþre, sume hæfdon .lx. arena, sume ma, Þa wæron ægþer ge swiftran ge un⟨weal⟩tran ge eac hearran þonne Þa oþre, næron hie naþor ne on frysisc gesceapen ne on denisc, buton swa him sylfum þuhte þæt hie nytweorðoste beon mihton. Þa æt sumum cyrre þæs ilcan geares coman þær .vi. scipu to Wiht þær mycel yfel gedydan, ægþær ge on Defnum ge welhwær be þam særimum. Þa het se cing faran mid nigenum to þara niwra scipa, forforan him þone muþan foran on utermere, Þa foran hie mid þrim scipum ut ongean hie, þeo stodan æt ufeweardum ðam muþan on dryggum, wæron Þa menn upp on lande of agane. Þa gefengon hie þara þreora scipa twa æt ðæm muþan uteweardum, Þa men ofslogan, þæt an oþwand, on þæm wæron Þa menn eac swyþe ofslegene butan .v., Þa coman forðon onweg þe þara oþerra scipu asætan, ða wurdan eac uneaþelice aseten, þreo asætan on Þa healfe ðære dypan þe Þa Deniscan scipu geseten wæran, Þa ealle on oþre healfe, þæt heora ne mihte nan to oþrum. Ac Þa þæt wæter wæs geebbod feala furlanga fram þam scipum, Þa eodon Þa Deniscan fram þam oþrum þrim scipum to þam oþrum ðrim þe on heora healfe wæron beebbode, hie Þa ðær gefuhtan, þær wearð ofslegen Lucuman cinges gerefa Wulfheard Frysa Æbbe Frysa Æþelhere Frysa Æþelferð, cinges geneat, ealra manna Frysiscra Engliscra .lxii., þara Deniscra .cxx. Þa com þam Deniscan scipum þeah ær flod to, ær Þa cristenan mihtan heora ut asceofan, hie þurh þæt ut oþreowan. Ða wæron hie to ðan gesargode þæt hie ne mihtan Suþsexna land utan berowan, ah heora þær twa on land wearp, Þa menn man lædde to Wintceaster to ðam cinge, he hie þær ahon het, Þa menn coman on Eastengle þe on ðam anum scipe wæron swiþe forwundode. Þy ilcan sumera forwearð na læs þonne .xx. scipa mid mannum mid ealle be þam suþriman. Þy ilcan geare forðferde Wulfric cinges horsþegn, se wæs Wealhgerefa. ⟨⟩ Her on þysum geare gefor Æþelm Wiltunscire ealdorman nigen nihtum ær middan sumera, her forðferde Ealhstan, se wæs on Lundenne bisceop. ⟨⟩ Her gefor Ælfred Aþulfing .vi. nihtum ær Ealra Haligra mæssan, se wæs cing ofer eall Angelcynn butan þam dæle ðe under Dene anwealde wæs, he heold þæt rice oþrum healfum geare læs þe .xxx. wintra, Þa feng Eadweard his sunu to rice. Þa gerad Æþelwold æþeling his fædran sunu þone ham æt Winburnan, æt Tweoxneam, þæs cinges unþances his witena. Þa rad se cing mid fyrde þæt he gewicode æt Baddanbyrig wiþ Winburnan; Aþolwold sæt binnan þam ham mid þam mannum þe him to gebugan, hæfde ealle Þa gatu forworhte inn to him, sæde þæt he wolde oþþe þær lybban oþþe þær licggean. Þa under ðam Þa rad se æþeling on niht aweg gesohte þone here on Norðhymbrum n. , hie hine underfengon heom to cinge him to bugan. Þa berad man þæt wif þæt he hæfde ær genumen butan ðæs cinges leafe ofer þara bisceopa gebodu, forðon þe heo wæs nunne ær gehalgod. on þys ilcan geare forðferde Æþered, se wæs on Defnum ealdormann, .iiii. wucan ær Ælfred cing. ⟨⟩ Her gefor Aþulf ealdorman, Ealhswiþe broðor, Eadweardes modor cinges, Uirgilius abbud on Scottum ond Grimbold mæssepreost. n. ⟨⟩ Her com Aþelwold hider ofer mid eallum þam flotan þe he begitan mihte, him to gebogen wæs on Eastsexum. ⟨⟩ Her gelædde Æþelwold þone here on Eastenglum to unfriþe, þæt hie hergodan ofer eall Myrcna land þæt hie coman to Cracgelade, foran þær ofer Temese naman ægþer ge on Bradene ge þær onbutan eal þæt hie gehentan mihtan, ond wendon Þa eft hamweard. Ða for Eadweard cing æfter, swa he raðost mihte his fyrde gegaderian, oferhergode eall heora land betuh dicon Wusan eall fennas norð. Ða he eft þonon faran wolde, Þa het he beodan ofer ealle ða fyrd, þæt hie foran ealle ut ætsamne. Ða ætsætan ða Centiscan þær beæftan ofer his bebod .vii. ærendracan he him hæfde to onsend. Þa befor se here hie þær, hie þær gefuhtan, þær wearð Sigulf ealdormann ofslegen Sigelm ealdormann Eadwold cinges þegn Cenulf abbud Sigebriht Sigulfes sunu Eadwold Accan sunu manige eac to him, þeah ic Þa geþungenestan nemde, on ðara Deniscra healfe wæs ofslegen Eohric cing Aþelwold æþeling, þe hie him to cinge gecuron, Byrhsige, Byrhtnoðes sunu æþelinges, Ysopo hold Oscytel hold swiþe manig eac mid him, þe we nu genemnan ne magon. þær wæs on gehweþere hand mycel wæl geslegen, þara Deniscra wearð ma ofslegen, þeah hi wælstowe geweald ahton. Ealhswiþ gefor þy ilcan geare. ⟨⟩ Her on ðysum geare gefor Ælfred, se wæs æt Baþan gerefa. þy ilcan geare man gefæstnode þæt frið æt Yttingaforda, swa swa Eadweard cing gerædde, ægþer ge wiþ Eastenglum ge wiþ Norðhymbre. ⟨⟩ Her gefor Denulf se wæs on Wintanceastre bisceop. ⟨⟩ Her feng Friþestan to bisceopdome on Wintanceastre. Ond Asser gefor æfter ðam, se wæs æt Scirburnan bisceop. þy ilcan geare sende Eadweard cing fyrde ægþer ge of Westsexum ge of Myrcum, heo gehergo⟨de⟩ swiþe mycel on þæm norðhere ægþer ge on mannum ge on gehwylcum yrfe, manige menn ofslogan þara Deniscra, þær wæron .v. wucan inne. ⟨⟩ Her bræc se here þone friþ on Norðhymbrum forsawan ælc riht þe Eadweard cing his witan him budan, hergodan ofer Myrcna land, se cing hæfde gegadrod sum hund scipa, wæs Þa on Cent, Þa scipu foran be suþan east ondlang togeanes him. Ða wende se here þæt his fultumes se mæsta dæl on ðam scipum, þæt hie mihtan faran unbefohtone n. þær þær hie woldan. Þa geahsode se cing þæt þæt hie on heregað foron, Þa sende he his fyrde ægþer ge of Westsexum ge of Myrcum, hie offoran þone here hindan, Þa he hamweard wæs, him wiþ gefuhton þone here geflymdon his feala þusenda ofslogan. þær wæs Eowils cing ofslegen Healfden cing Ohter eorl Scurfa eorl Oþulf hold Benesing hold Anlaf se swearta Þurferð hold Osferð Hlytte Guðferð hold Agmund hold Guðferð. ⟨⟩ Her gefor Æþered ealdormann on Myrcum. Eadweard cing feng to Lundenbyrig to Oxnaforda to eallum þam landum þe þærto hyrdon. ⟨⟩ Her on þys geare embe Martines mæssan het Eadweard cing getimbran Þa norðran burh æt Heortforda betuh Meran Beneficcean Ligean. Þa æfter þam þæs on sumera betuh gandagan middan sumera for Eadweard cing mid sumum his fultome on Eastsexe to Mældune wicode þær Þa hwile þe man Þa burh worhte getimbrede æt Witham, him beah god dæl þæs folces to þe ær under Deniscra manna anwealde wæron, sum his fultum worhte ða burh Þa hwile æt Heortforda on suþhealfe Ligean. ⟨⟩ Her on geare rad se here ut ofer Eastron of Hamtune of Ligraceastre bræcon þone frið, slogan manige menn æt Hocenertune þær onbutan. Þa swiþe raðe æfter þam, swa ða oþre ham coman, Þa fundon hie oþre flocrade þæt rad ut wiþ Legtunes, Þa wurdan Þa landleode his geware him wið gefuhtan, gebrohtan hie on fullan fleame ahreddan eall þæt hie genumen hæfdon eac heora horsa heora wæpna mycelne dæl.

Her on þysum geare com mycel sciphere hider ofer suþan of Lidwiccum, twegen eorlas mid, Ohter Hraold, foron ða west onbutan þæt hie gedydan on Sæfernmuþan hergodan on Norðwealas æghwær be þam staðum þær þær hie ðonne onhagode, gefengon Camelgeac bisceop on Yrcingafelda læddon hine mid him to scipum, Þa alysde Eadwerd cing hine mid .xl. pundon. Þa æfter þon Þa for se here eall up wolde faran Þa gyt on hergað wiþ Yrcingafeldes. Ða gemetton Þa menn hie of Hereforda of Gleawceastre of þam nehstan burgum, him wið gefuhtan hie geflymdan, ofslogan þone eorl Hraold þæs oþres eorles broðor, Ohteres, mycel þæs herges, bedrifan hie on anne pearroc and besætan hie þær utan þæt hie him sealdon gislas þæt hie of ðæs cinges onwealde faran woldan. se cing hæfde funden þæt him man sæt wiþ on suþ healfe Sæfyrnmuþan westan fram Wealum, east æt Afenemuþan, þæt hie ne dorstan þæt land nahwær ⟨on þa⟩ healfe gesecean. Þa bestælan hie hie ðeah nihtes upp æt sumum twam cyrrum, æt oþrum cyrre be eastan Weced, æt oþrum cyrre æt Portlocan. Þa sloh hie man æt ægþrum cyrre, þæt heora feawa onweg coman butan ða ane þe þær ut ætswymman mihton to þam scipum. Þa sæton hie ute on þam iglande æt Steapan Reolice þone fyrst þe hie wurdon swiþe metelease, manige menn hungre acwolen, forðon hi ne mihton nanne mete geræcan, foran Þa þonan to Deomedum þanon to Yrlande, þis wæs on hærfest. Þa æfter þam on þam ilcan geare foran to Martines mæssan Þa for Eadweard cing to Buccingaham mid his fyrde sæt þær .iiii. wucan geworhte Þa byrig buta on ægðre healfe ea ær he þonon fore. Þurcytel eorl hine gesohte him to hlaforde, Þa eorlas ealle, Þa yldestan menn þe to Bedeforda hyrdon. ⟨⟩ Mercian Her Ealhswið forðferde. þy ilcan geare wæs þæt gefeoht æt þam Holme Cantwara þara Deniscra. Mercian Her mona aðeostrode. Mercian Her oþywde cometa. ⟨⟩ Mercian Her wæs Ligceaster geedneowod. ⟨⟩ Mercian Her wæs Sancte Oswaldes lic gelædd of Beardanigge on Myrce. ⟨⟩ Mercian On þysum geare Engle Dene gefuhtan æt Teotanheale, Engle sige naman. þy ilcan geare Æþelflæd getimbrede Þa burh æt Bremesbyrig. ⟨⟩ Mercian Þa oþres geares þæs gefor Æþered Myrcna hlaford. ⟨⟩ Mercian Her com Æþelflæd Myrcna hlæfdige on þone halgan æfen Inuentione Sancte Crucis to Scergeate þær ða burh getimbrede, þæs ilcan geares Þa æt Bricge. ⟨⟩ Mercian Her Gode forgifendum for Æþelflæd Myrcna hlæfdige mid eallum Myrcum to Tamaweorðige Þa burh ðær getimbrede on foreweardne sumor, þæs foran to Hlafmæssan Þa æt Stæfforda. ⟨⟩ Mercian ða ðæs oþre geare Þa æt Eadesbyrig on foreweardne sumor, þæs ilcan geares eft on ufeweardne hærfest Þa æt Wæringwicon. ⟨⟩ Mercian ða]] ðæs oþre geare on ufan midne winter Þa æt Cyricbyrig Þa æt Weardbyrig, þy ilcan geare foran to middan wintra Þa æt Rumcofan. ⟨⟩ Mercian Her wærð Ecgbriht abbud unscyldig ofslegen foran to middan sumera on .xvi. Kalendas Iulii , þy ilcan dæge wæs Sancte Ciricius tid þæs þroweres, mid his geferum, þæs ymb .iii. niht sende Æþelflæd fyrde on Wealas abræc Brecenanmere þær genam þæs cinges wif feower ðritiga sume. ⟨⟩ Mercian Her Æþelflæd Myrcna hlæfdige, Gode fultmigendum, foran to Hlæfmæssan begeat Þa burh mid eallum þam ðe þærto hyrde þe is haten Deoraby, þær wæron eac ofslegene hire þegna feower þe hire besorge wæron binnan ðam gatum. ⟨⟩ Mercian Her heo begeat on hire geweald mid Godes fultome on forewerdne gear gesimbsumlice Þa burh æt Legraceastre, se mæsta dæl þæs herges þe þærto hyrde wearð underþyded. hæfdon eac Eforwicingas gehaten, sume on wedde geseald, sume mid aþum gefæstnod þæt hie on hire rædenne beon woldan. Ac swiþe hrædlice þæs þe hie þæs geworden hæfde, heo gefor .xii. nihtum ær middan sumera binnan Tamanweorðe þy eahtoþan geare þæs þe heo Myrcna anwald mid riht hlaforddome healdende wæs, hire lic liþ binnan Gleawceastre on þam east portice Sancte Petres ciricean. ⟨⟩ Mercian Her eac wearð Æþeredes dohtor Myrcna hlafordes ælces anwealdes on Myrcum benumen, on Westsexe alæded ðrim wucan ær middum wintra, seo wæs haten Ælfwyn. ⟨⟩ Mercian Her Eadweard cing gefor on Myrcum æt Fearndune, Ælfweard his sunu swiþe hraþe þæs gefor on Oxnaforda, heora lic licgað on Wintanceastre. Æþestan wæs of Myrcum gecoren to cinge æt Cingestune gehalgod, he geaf his swystor. ⟨⟩ Her for Æþestan cing on Scotland, ægþer ge mid landhere ge mid sciphere, his micel oferhergode. ⟨⟩ Her Æþelstan cing, eorla drihten, beorna beaggifa, his broþor eac, Eadmund æþeling, ealdorlangne tir geslogon æt sake sweorda ecggum embe Brunnanb⟨ur⟩h. bordweall clufan, heowan heaðolin⟨d⟩a hamora lafum, eaforan Eadweardes, swa him geæþele wæs fram cneomagum, þæt hie æt campe oft wið laðra gehwane land ealgodon, hord hamas. Hettend crungon, Scotta leode scipflotan fæge feollan, feld dennade secga swate, siþþan sunne upp on morgentid, mære tungol, glad ofer grundas, Godes candel beorht, eces Drihtnes, þæt seo æþele gesceaft sah to setle. þær læg secg manig garum forgrunden, guma norðerne ofer scyld sceoten, swylce Scyttisc eac, werig, wigges sæd. Westsex forð andlangne dæg eoredcystum on last legdon laðum þeodum, heowan hereflyman hindan þearle mecum mylenscearpan. Myrce ne wyrndon heardes handplegan hæleþa nanum þara mid Anlafe ofer eargebland on lides bosme land gesohtan, fæge to gefeohte. Fife lagon on ðam campstede cininges geonge, sweordum aswefede, swilce seofone eac eorlas Anlafes, unrim herges, flotan Scotta. þær geflymed wearð Norðmanna brego, nede gebæded, to lides stefne lytle weorode; cread cnear on flot, cing ut gewat on fealone flod, feorh generede. Swylce þær eac se froda mid fleame com on his cyþþe norð, Costantinus, har hilderinc, hreman ne þorfte mecean gemanan; her wæs his maga sceard, freonda gefylled on folcstede, forslegen æt sacce, his sunu forlet on wælstowe wundun forgrunden, geongne æt guþe. Gylpan ne þorftan beorn blandenfeax billgeslyhtes, eald inwitta, ne Anlaf þe ma; mid heora herelafum hlihhan ne þorftan þæt hie beadoweorca beteran wurdan on campstede cumbolgehnastes, garmittinge, gumena gemotes, wæpengewrixles, þæs hie on wælfelda wiþ Eadweardes eaforan plegodan. Gewitan him Þa Norðmenn nægled cnearrum, dreorig daroða laf, on Dyngesmere ofer deop wæter Dyflen secean, eft Iraland, æwiscmode. Swylce Þa gebroðer begen ætsomne, cing æþeling, cyþþe sohtan, Westseaxna land, wigges hremige. Letan him behindan hraw bryttigean salowigpadan, þone sweartan hræfn, hyrnednebban, þone hasopadan, earn æftan hwit, æses brucan, grædigne guþhafoc þæt græge deor, wulf on wealde. Ne wearð wæl mare on þys eglande æfre gyta folces afylled beforan þyssum sweordes ecgum, þæs þe us secggeað bec, ealde uþwitan, siþþan eastan hider Engle Sexan upp becoman, ofer brad brimu Brytene sohtan, wlance wigsmiþas, Wealas ofercoman, eorlas arhwate eard begeaton. ⟨⟩ Her Æþelstan cing forðferde on .vi. Kalendas Nouembris embe .xl. wintra butan anre nihte þæs þe Ælfred cing forðferde, Eadmund æþeling feng to rice, he wæs Þa .xviii. wintre, Æþelstan cing rixode .xiiii. gear .x. wucan. ⟨⟩ Her Eadmund cing, Engla þeoden, mæcgea mundbora, Myrce geeode, dyre dædfruma, swa Dor sceadeþ, Hwitanwylles geat Humbran ea, brada brimstream. Burga fife, Ligeraceaster Lindkylne Snotingaham, swylce Stanford eac Deoraby. Dæne wæran æror under Norðmannum nede gebæded on hæþenum hæfteclammum lange þrage, hie alysde [[eft for his weorðscipe wiggendra hleo, eofera Eadweardes, Eadmund cining. Her Eadmund cing onfeng Anlafes cinges æt fulwihte, þy ilcan geare ymbe teala mycelne fyrst he onfeng Rægnoldes cinges æt bisceopes handa. ⟨⟩ Her Eadmund cing geeode eall Norðhymbra land him to gewealde, aflymde ut twegen cingas, Anlaf n. Sihtrices sun⟨u⟩ Rægnold Guþferðes sunu. ⟨⟩ Her Eadmund cing oferhergode eall Cumbra land hit let eall to Malculme Scotta cinge on þæt gerad þæt he wære his midwyrhta ægþer ge on ge on lande. ⟨⟩ Her Eadmund cing forðferde on Sancte Agustines mæssedæg, he hæfde rice seofoþe healf gear, Þa feng Eadred æþeling his broðor to rice, gerad eall Norðhymbra land him to gewealde, Scottas him aðas sealdon þæt hie eall woldan þæt þæt he wolde.

Her forðferde Eadred cing, Eadwig feng to rice.

Her Eadgar æþeling feng to Myrcna rice.

Her forðferde Eadwig cing, Eadgar his broðor feng to rice, ægðer ge on Westseaxum ge on Myrcum ge on Norðhymbrum, he wæs Þa .xvi. wintre. ⟨⟩ Her forðferde Oskytel arcebisceop, se wæs ærest to Dorkeceastre to leodbisceope gehalgod eft to Eoferwicceastre be Eadredes cinges unnan ealra his witenena þæt he wæs to ærcebisceope gehalgod. he wæs .xxii. wintra bisceo⟨p⟩, he forðferde on Ealra Halgena mæsseniht .x. nihton ær Martines mæssan æt Tame, Þurkytel abbud, his mæg, ferede þæs bisceopes lic to Bedanforda forðan þe he wæs þær ða abbud on ðone timan. ⟨⟩ Her forðferde Eadmund æþeling.

Her Eadgar wæs, Engla waldend, corðre myccclum to kynge gehalgod on þære ealdan byrig, Acemannesceastre; eac hie egbuend oþre worde beornas Baðan nemnað. þær wæs blis mycel on þam eadgan dæge eallum geworden, þone niða bearn nemnað cegeað Pentecostenes dæg. þær wæs preosta heap, mycel muneca þreat, mine gefræge, gleawra gegaderod. Þa agangen wæs tyn hund wintra geteled rimes fram gebyrdtide bremes cinges, leohta hyrdes, buton ðær to lafe Þa get wæs winter geteles, þæs gewritu secgað, seofon .xx.; swa neah wæs sigora frean þusend aurnen, ða Þa þis gelamp. ]] him Eadmundes eafora hæfde nigen .xx., niþweorca heard, wintra on worlde, ða þis geworden wæs, Ond Þa on ðam þittigæþan wæs wæs þeoden gehalgod.

Her geendode eorðan dreamas Eadgar, Engla cing, ceas him oþer leoht, wlitig wynsum, þis wace forlet, lif þis læne. Nemnað leoda bearn, menn on moldan, þone monaþ gehwær on þisse eþeltyrf, Þa þe ær wæron on rimcræfte rihte getogene, Iulius monð, þær se geonga gewat on þone eahtoðan dæg Eadgar of life, beorna beahgifa. Feng his bearn syþþan to cynerice, cild unwexen, eorla aldor, ðam wæs Eadweard nama. him tirfæst hæleþ .x. nihtum ær of Brytene gewat, bisceop se goda, þurh gecyndne cræft, þam wæs Cyneweard nama. Ða wearð on Myrcum, mine gefræge, wide welh⟨w⟩ær waldendes lof afylled on foldan. Fela wear⟨ð⟩ todræfed gleawra Godes þeowa; þæt wæs gnornung mycel þam þe on breostum wæg byrnende lufan meotodes on mode. Þa wæs mærða Fruma to swiþe forsawen, sigora waldend, rodera Rædend, Þa man his riht tobræc. Ða wearð eac adræfed deormod hæleþ, Oslac, of earde ofer yþa gewalc, ofer ganotes bæð, gomolfeax hæleþ, wis wordsnotor, ofer wætera geþring, ofer hwæles eþel, hama bereafod. Þa wearð eac ætywed uppe on roderum steorra on staðole, ðone stiþferhþe, hæleþ higegleawe, hatað wide cometa be naman, cræftgleawe menn, wise woðboran. Wæs geond werþeode Waldendes wracu wide gefræge, hungor ofer hrusan; þæt eft heofona Weard gebette, Brego engla, geaf eft blisse gehwæm egbuendra þurh eorðan wæstm.

Her wæs þæt myccle gemot æt Kyrtlingtune ofer Eastron, þær forðferde Sideman bisceop on hrædlican deaþe on .ii. Kalendas Maii , se wæs Defnascire bisceop, he wilnode þæt his licræst sceolde beon æt Cridiantune æt his bisceopstole. Þa het Eadweard cing Dunstan arcebisceop þæt hine man ferede to Sancta Marian mynstre, þæt is æt Abbandune, man eac swa dyde, he is eac arwyrþlice bebyrged on Þa norðhealfe on Sanctus Paulus portice. Ðæs wæs agangen fram Cristes acennednesse .cccc. wintra .xciiii. wintra, ða Cerdic Cynric his sunu comam upp æt Cerdicesoran mid .v. scipum; se Cerdic wæs Elesing, Elesa Esling, Esla Giwising, Giwis Wiging, Wig Freawining, Freawine Freoþogaring, Freoþogar Branding, Brand Bældæging, Bældæg Wodening. þæs embe .vi. gear þe hie up coman hie geeodan Westsexna land, þæt wæron Þa ærestan cingas þe Westsexna land æt Wealum genaman; he hæfde þæt rice .xvi. winter, Þa gefor he, feng his sunu Cynric to ðam rice heold .xxvi. wintra. Þa he forðferde Þa feng Ceawlin to, his sunu, heold .xvii. gear. Þa he gefor, Þa feng Ceol to ðam rice heold .v. gear. Þa hie gefor, ða feng Ceolfwulf to his broður, rixode .xvii. gear, heora cynn gæð to Cerdice. Þa feng Cynegils to, Ceolwulfes broðor sunu, to rice rixode .xx. wintra, he onfeng ærest fulwihte Westsexna cinga, Þa feng Cenwalh to heold .xxxi. wintra, se Cenwealh wæs Cynegilses sunu; Þa heold Sexburh cwen an gear þæt rice æfter him. Ða feng Æscwine to rice, þæs cynn gæð to Cerdice, heold .ii. gear. Þa feng Centwine to Westsexna rice Cinegilsing rixode .viiii. gear. ða feng Ceadwalla to þam rice, þæs cynn gæð to Cerdice, heold .iii. gear. Ða feng Ine to Westsexna rice, þæs cynn gæþ to Cerdice, heold .xxxvii. wintra. Þa feng Æþelheard to, þæs cyn gæþ to Cerdice, heold .xvi. winter. intro. Þa feng Sigebriht to, þæs cynn gæð to Cerdice, heold .i]]. gear. Þa feng Cynewulf to, þæs cynn gæþ to Cerdice, heold .xxxi. wintra. Þa feng Birhtric to rice, þæs cyn gæþ to Cerdice, heold .xvi. gear. Þa feng Ecgbriht to þam rice heold .xxxvii. wintra .vii. monað, Þa feng Æþelwulf his sunu to heold .ix. teoðe healf gear. Se Aþelwulf wæs Ecgbrihting, Ecgbriht Ealhmunding, Ealhmund Eafing, Eafa Eopping, Eoppa Ingilding, Ingild Cenreding, Ine Cenreding Cuðburg Cenreding Cwenburg Cenreding, Cenred Ceolwalding, Ceolwald Cuþwulfing, Cuðwulf Cuðwining, Cuðwine Celming, Celm Cynricing, Cinric Creoding, Creoda Cerdicing. And Þa feng Æþelbald his sunu to heold .v. gear. Þa feng Æþelbriht his broðor to heold .v. gear. intro. Ða feng Ælfred heora broðor to heold oþran healfan geare læs þe .xxx. wintra; Þa feng Eadweard to Ælfreding heold .xxiiii. winter; ða he forðferde, Þa feng Æþelstan to, his sunu, heold .xiiii. gear .vii. wucan .iii. dagas; Þa feng Eadmund to, his broþor, heol⟨d⟩ seofoðe healf gear butan .ii. nihtum; ða fend Eadred his broþor to heold .ix. gear .vi. wucan; Þa feng Eadwig to, Eadmundes sunu cinges, heold .iii. gear .xxxvi. wucena buton .ii. dagum Þa he forðferde Þa fend Eadger to, his broðor, heold .xvi. gear .viii. wucan .ii. niht; ða he forðferde, Þa feng Eadweard to, Eadgares sunu, heold